Պրևիձա
Քաղաք | |||
---|---|---|---|
սլովակ.՝ Prievidza | |||
| |||
![]() | |||
Երկիր | ![]() | ||
Հիմնադրված է | 1113 թ. | ||
Առաջին հիշատակում | 1113 | ||
Մակերես | 43,06 կմ² | ||
ԲԾՄ | 280 մետր | ||
Բնակչություն | ▼45 017 մարդ (հունվարի 1, 2021)[1] | ||
Ժամային գոտի | UTC+1 և UTC+2 | ||
Հեռախոսային կոդ | 046 | ||
Փոստային դասիչ | 971 01 | ||
Ավտոմոբիլային կոդ | PD | ||
Պաշտոնական կայք | prievidza.sk | ||
| |||
Պրևիձա (սլովակ.՝ Prievidza, հունգ.՝ Privigye, գերմ.՝ Priwitz), քաղաք Արևմտյան Սլովակիայում, Նիտրա գետի վրա, Վտաչնիկ լեռնային զանգվածի ստորոտին։ Բնակչությունը մոտ 51 հազար է։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պրևիձան առաջին անգամ հիշատակվել է 1113 թվականին «Preuigan» անվանումով լատնական մի նամակում։ 1276 թվականին Լասլո Կուն IV-ը այստեղ սկսում է ամրոց կառուցել(«castrum Preuge»)… 1308-1321 թվականներին Պրևիձան ղեկավարել է հզոր Մատուշ Չակը։ 1325 թվականից Պրևիձան արդեն քաղաքի կարգավիճակ ուներ, իսկ 1383 թվականից Մարիա թագուհին քաղաքին տալիս է ազատ թագավորական քաղաք կարգավիճակ և կնիք՝ հետևյալ մակագրությամբ. «SIGILLUM CIVITATIS PRIVIDIAE 1383».
XVI-ից մինչև XVII դարի առաջին երրորդը քաղաքը ղեկավարում էր Տուրզոյի ընտանիքը։ 1431—1433 Պրևիձան ավերվել է հուսիտների (չեխ.՝ husité) կողմից։ 1599 թվականին քաղաքը այրել են Նիտրայի հովիտը դատարկած թուրքերը։ 1673 թվականի ապստամբության ժամանակ Պրևիձան կրկին այրվել է, կրակի մեջ կորել է քաղաքային արխիվի մի մասը։ 1678-ին քաղաքը մեծապես տուժել է Տրանսիլվանիայի իշխան Իմրե Տեկելիի (Իմրե Տեկեա) և ավստրիական զորքերի Կուրուցներ ճակատամարտում։
1709—1711 թթ. — ժանտախտի համաճարակ. 1831 թ. — խոլերայի համաճարակ։
1870 թվականին քաղաքի բնակչությունը կազմում էր 2719 մարդ։ 19 -րդ դարի վերջին-20-րդ դարի սկզբին սկսվում է քաղաքի ինդուստրացումը, կառուցվում է մինչև Պրևիձա հասող երկաթգիծը։ Սկսում է աշխատել «Կարպատիա» գործարանը։
1939 թվականի մարտի 14-ին Պրևիձան մտնում է Սլովակիայի հանրապետության կազմի մեջ։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ քաղաքը դառնում է Սլովակյան ապստամբության կոմունիստական պարտիզանների կենտրոններից մեկը։ Ապստամբության թեմային է նվիրված նկարիչ Վլադիմիր Վեստենիցկու (Vladimír Vestenický, 1919-1979) աշխատանքների զգալի մասը, որը 1941-1943 թվականներին եղել է պրեվիդզյան վարժարանի աշակերտը։ Ապստամբության թեմային է նվիրված նկարիչ Վլադիմիր Վեստենիցկու (Vladimír Vestenický, 1919-1979) աշխատանքների զգալի մասը, որը 1941-1943 թվականներին եղել է պրևիձյան վարժարանի աշակերտ։
1945 թվականից հետո Պրևիձայում բազմաթիվ հանքեր են բացվում և ածխի արտադրություն է սկսվում։ Պատերազմի ավարտից հետո քաղաքի բնակչությունը կտրուկ աճում է՝ 5000-ից հասնելով 53000-ի։
1993 թվականից Պրևիձան Սլովակիայի երկրորդ հանրապետության կազմում է։
Վարչական բաժանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պրևիձան բաղկացած է 5 շրջանից երեք նախկին գյուղից, որոնք միավորված են թաղամասում։
Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պրևիձան գտնվում է ծովի մակերևույթից 280 մետր բարձրության վրա և զբաղեցնում է 43,06 քառակուսի կիլոմետր տարածք։ Քաղաքը շատ մոտ է գտնվում է փոքր, բայց հայտնի Բոյնիցե քաղաքին։ Քաղաքներ ունեն ընդհանուր տրանսպորտային համակարգ։ Նիտրա գետի հովիտը, որտեղ գտնվում է քաղաքը, շրջապատված է լեռնաշղթաներով։
էկոնոմիկա.[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- «Bevex – Banský výskum s.r.o, Prievidza»
Ժողովրդագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2001 թվականի մարդահամարի տվյալներով քաղաքում եղել է 53097 բնակիչ. 96,65% - ը սլովակներ, 0,95 % - չեխեր, 0,48% և 0,29 % - ը հունգարական գնչուներ և գերմանացիներ։ Կրոնական կազմ՝ 61,91 % - հռոմեական կաթոլիկներ, 29,01% — ը կրոնական պատկանելություն չունեցող մարդկիկ և 2,29%-ը լյութերականներ։
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Նիտրա (մարզ)
- Բոյնիցե
Տեսարժան վայրեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
-
Mariánsky kostol-Prievidza - panoramio.jpg Մարիոնական կաթոլիկ եկեղեցի
-
Prievidza Trinity Monument.jpg Պրևիձայի Երրորդության հուշարձան
-
Prievidza pamatnik SNP1.jpg Հուշարձան
-
Prievidza railway station.jpg Երկաթուղի
Քույր քաղաքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գերմանիա Իբենբուրեն
Չեխիա Շումպերկ
ԻտալիաԼուզերնա-Սան-Ջավաննի
Սերբիա Վալևո,
Ռուսաստան Նովոմոսկովսկ Տուլսկի մարզ
Նիկարագուա Մասայա,
Նիդերլանդներ Նեյմեյխեն
Լեհաստան Կրասնիկ
Լեհաստան Յասշեմբե Զդրույ
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ The 2021 Population and Housing Census — Bratislava: Statistical Office of the Slovak Republic.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
|
Այս հոդվածը կատեգորիայի կարիք ունի։ Դուք կարող եք օգնել նախագծին՝ կատեգորիա գտնել կամ ստեղծել ու ավելացնել հոդվածին։ |