Պուշկինը Սև ծովի ափին

Պուշկինը Սև ծովի ափին; Пушкин на берегу Чёрного моря (ru)
տեսակ	գեղանկար
նկարիչ	Հովհաննես Այվազովսկի
տարի	1887
բարձրություն	212
լայնություն	314
ժանր	դիմապատկեր և ծովանկար
նյութ	կտավ, յուղաներկ
գտնվում է	Նիկոլաևի Վ․ Վերեշչագինի անվան գեղարվեստի թանգարան
հավաքածու	Նիկոլաևի Վ․ Վերեշչագինի անվան գեղարվեստի թանգարան
	պատկերված են
	Ծանոթագրություններ;

Պուշկինը Սև ծովի ափին (ռուս.՝ Пушкин на берегу Чёрного моря), Հովհաննես Այվազովսկու կտավը՝ ստեղծված 1887 թվականին։ Պահվում է Վ․ Վ․ Վերեշչագինի անվան Նիկոլաևի գեղարվեստական թանգարանում։

Ստեղծման պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1836 թվականին Սանկտ Պետերբուրգի ցուցահանդեսներից մեկում պատանի նկարիչ Այվազովսկին ծանոթանում է գրչի վարպետ Ալեքսանդր Սերգեևիչ Պուշկինի հետ։ Այվազովսկին միշտ գնահատել է բանաստեղծի գործունեությունը և հիացած էր նրա տաղանդով, իսկ անձնական ծանոթությունից հետո բանաստեղծը դարձել էր նրա ոգեշնչման աղբյուրը։ 1880 թվականին Այվազովսկին նույնիսկ ստեղծել է աշխատանքների մի ամբողջ ցիկլ, որը նվիրել է Պուշկինին^[1]։

«Պուշկինը Սև ծովի ափին» նկարը Այվազովսկին կերտել է բանաստեղծի մահվան հիսնամյակին, ինչպես նաև մեկ ուրիշ, ավելի հայտնի նկար՝ «Պուշկինի հրաժեշտը ծովի հետ» նկարը․ այն նույնպես պատկերում է բանաստեղծին։ Կտավը Այվազովսկին նկարել է Ռեպինի հետ (Ռեպինը աշխատել է բանաստեղծի կերպարի վրա, Այվազովսկին՝ բնապատկերի)^[2]։

Երկու նկարներն էլ հղվում են Պուշկինի «Ծովին» բանաստեղծությանը։

Նկարի պատմությունը ստեղծվելուց հետո[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ինքը՝ նկարիչը կտավը նվիրել է Գեղարվեստի ակադեմիայի թանգարանին, որն էլ, իր հերթին այն փոխանցել է Վ․ Վ․ Վերեշչագինի անվան Նիկոլաևի գեղարվեստական թանգարանին, որտեղ այժմ էլ պահպանվում է այն։ Նկարը խիստ տուժել է Հայրենական Մեծ պատերազմի ժամանակ, սարսափելի վիճակում այն գտել է նկարիչ Պ․ Պ․ Ստեպանենկոն և 1946 թվականին վերականգնվել է 1946 թվականին ռեստավրատոր Նևկրիտիմի կողմից։ Վերջնականապես վերանորոգվել է 2003 թվականին Ն․ Ֆ․ Տիտովի կողմից^[3]։