Պոգոնյա (զինանշան)
.svg) | |
| Մանրամասնություններ | |
|---|---|
| Օգտագործում | Բելառուսիա, 1991-1995 |
_cut.png)
Պոգոնյա (բելառուս․՝ Паго́ня), Լիտվական մեծ իշխանության զինանշանը 14-րդ դարի մերջից[1]։ Լիտվայի, Բելառուսական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետության և Բելառուսիայի պետական զինանշանն է։ Օգտագործվում է Բելառուսիայի, Լիտվայի, Լեհաստանի, Ռուսաստանի և Ուկրաինայի տարբեր հերալդիկ նշաններում։
Բնութագրում. Ալ դաշտում արծաթե ձիավոր արծաթե ձիու վրա, ձիավորի աջ ձեռքին վեր բարձրացրած թուր է, ձախ ձեռքին՝ երկրնագույն վահան վեցակողմ խաչով[2]։ Որոշ պատկերներում թամբի տակ կախված է եռածայր վերմակ։
Ծագում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Զինված ձիավորի պատկերը հայտնի խորհրդանիշ է համարվում և հանդիպում է զինանշանի ստեղծումից առաջ[3]։ Այսպիսով, զինված ձիավորի պատկերով կնիքներ էին օգտագործում սլավոնական իշխանները, Ալեքսանդր Նևսկին, Դմիտրի Դոնսկին և այլք։
-
Բոգուսլավ Առաջինի կնիքը -
նիկոլայ Առաջինի կնիքը -
Կազիմի Առաջինի կնիքը -
Ալեքսանդր Նևսկիի կնիքը -
1330 -
1331 -
Լուգվենայի կնիքը -
Ցիգուզմունդ Կեյստուտովիչի կնիքը
_%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D1%86%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE,_1330.svg)
Լիտվական թագավորության զինանշանը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Զինանշանը հայտնվել է Յագայլո և Վիտովտա իշխանների դիմանկարներով զինված ձիավորների հերալդիզացման գործընթացի արդյունքում։ 1366 թվականին են վերաբերում Օլգերդի կնիքով փասթաթուղթը, որում պատկերաված է ձիավոր թրով։ 14-րդ դարի վերջից ձիավորը պատկերված է հերալդական վահանի ֆոնում Յագայլիի և Վիտովտայի կնիքներում։
Սկզբնականորեն զինանշանի պատկերները նշանակում էին մեծ իշխանի միապետություն և ունեին բաղադրիչների տարբերություն. ձիավորի մոտ կարող էր բացակայել վահանը և կարող էր լինել վահանը, իսկ դրա վրա պատկերված լիներ վեցածայր խաչ։
Ըստ պատմաբան Ալեքսեյ Շալանդի՝ Պոգոնյա անվանումը կնքվել է այս զինանշանին 15-րդ դարի վերջում՝ զինված ձիավորի պատկերի վերաիմաստավորման արդյունքում։
16-րդ դարի առաջին կեսի բելառուսալիտվական տարեգրքերը հնացնում են Պոգոնյաները՝ վերագրելով այն Նարիմունտու Ռոմանովիչին։
Պոգոնյան հիշատակվում է նաև 1562 թվականին, երբ իշխան Սիգիզմունդ Ավգուստը հրամայում է հատել մետաղադրամներ Պոգոնյայի զինանշանով։
Պոգոնյան` որպես մարզային զինանշան
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Պոգոնյան եղել է Բելառուսիայի բոլոր նահանգների զինանշանների հիմնական բաղադրիչը։
-
Նովոգրոդեկի նահանգ -
Վիլնոյի նահանգ -
Լեհական նահանգ -
Պոդլասկիե նահանգ -
Մինսկի նահանգ -
Պոլոցկի նահանգ -
Վիտեբսկի նահանգ -
Մստիսլավի նահանգի դրոշը
Բելառուսի և Ռուսական կայսրության միացումից հետո Վիտեբսկի և Վինոյի կառավարիչները ժառանգել են զինանշանները իրենց նախկին նահանգներից։
-
Վիլնա նահանգի զինանշան -
Վիտեբսկի նահանգի զինանշան
Պագոնիան Վիտեբսկի տարածաշրջանի պաշտոնական խորհրդանիշն է և Գոմել տարածաշրջանի պաշտոնական խորհրդանիշի մի մասը
-
Վիտեբսկի նահանգի զինանշան -
Հոմելի զինանշան
Քաղաքային զինանշաներում հայտնվելը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ռուսական կայսրության տարածքում լինելու ժամանակ Բելառուսի որոշ քաղաքներ, ինչպիսիք են Վիտեբսկը, Գարադոկը, Պոլոցկը և այլն, ընդունեցին Պոգոնյան որպես իրենց զինանշանների մի հատված։ Դրանցից որոշները շարունակում են օգտագործվել ցայժմ։
-
Լեպիել -
Վերխնոդվինսկ -
Վիլեյկա -
Լիդա -
Նեվել քաղաք -
Վելիժ (այժմ Ռուսաստանի հատված է) -
Բրանսկ (այժմ Լեհաստանի մաս է) -
Պուլավի -
Սիդլց -
Դրոհիժին
_(1845).png)
_(1845).png)
.png)
Ռեչիցա, Մոգիլև և որոշ այլ քաղաքներ պատմականորեն ունեցել են Պոգոնյան իրենց բանակների զինանշաններում։
-
Ռեչիցա -
Մահիլու -
Լիպնիշկի -
Իզիասլավ
Պոգոնյան` որպես քաղաքական խորհրդանիշ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Պոգոնյան օգտագործվել է մի շարք քաղաքական շարժումների կողմից։
-
Լեհական կայսրության զինանշանը
Գրականության մեջ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Համանուն հայրենասիրական բանաստեղծություն գրել է բելառուս դասական գրող Մաքսիմ Բոգդանովիչը 1915 թվականին։ Բանաստեղծության մեջ երկու անգամ կրկնվում է. «Հին լիտվական Պոգոնյան չջարդել, չկանգնեցել, չզսպել։» Բանաստեղծության հիման վրա նաև գրվել է երգ։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Сімвал Вялікага княства
- ↑ Շապանդա Ա. Պոգոնյա
- ↑ Сфрагістыка і геральдыка Беларусі ()(չաշխատող հղում)