Պիսկարյովսկոե գերեզմանատուն
 | |
| 🌐 | museum.ru/M173 և pmemorial.ru |
 | |
 | |
Պիսկարյովսկոե գերեզմանատուն (ռուս.՝ Пискарёвское мемориальное кладбище), գտնվում է Սանկտ Պետերբուրգի հյուսիս-արևելքում, եղել է Լենինգրադի շրջափակման զոհերի և Լենինգրադի ռազմաճակատում զոհված զինվորների զանգվածային թաղման վայրերից մեկը։ Գերեզմանատանը կառուցվել է զոհվածների հուշահամալիր, որը Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի զոհերին նվիրված ամենամեծ հուշահամալիրն է աշխարհում[1][2]։
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Պիսկարյովսկոյե գերեզմանատունը հիմնադրվել է 1939 թվականին[3] Լենինգրադի հյուսիսային ծայրամասում և կոչվել է մոտակայքում գտնվող Պիսկարյովկա գյուղի անունով։
1941-1944 թվականներին դարձել է զանգվածային թաղման վայր։ Եղբայրական գերեզմաններում թաղված են Լենինգրադի շրջափակման զոհերը և Լենինգրադի ռազմաճակատի մարտիկները (ընդհանուր առմամբ մոտ 470 հազար մարդ[4], այլ տվյալներով՝ 520 հազար մարդ՝ 470 հազար բնակիչ և 50 հազար զինծառայող[5])։ Մահացածների ամենամեծ թիվը բաժին է ընկել 1941-1942 թվականների ձմռանը (այսպես, 1942 թվականի փետրվարի 15-ին գերեզմանոցում թաղման համար բերվել է 8452 մահացած, փետրվարի 19-ին՝ 5569, փետրվարի 20-ին՝ 10043)[4]։ Պիսկարյովսկու հուշահամալիրում թաղված են նաև ավելի քան 10 հազար զինծառայողներ (այդ թվում՝ նախկին զինվորներ) 28-րդ առանձին տուգանային վաշտից, Լենինգրադի ճակատի 42 բանակի 28-րդ առանձին տուգանային գումարտակից և 14-րդ առանձին տուգանային գումարտակից, որոնք մահացել են 1942-1945 թվականներին հիվանդանոցներում վերքերից և հիվանդություններից[6]։
1945 թվականի փետրվարին անցկացվել է շրջափակման ժամանակ զոհված լենինգրադցիների հուշահամալիրի նախագծի մրցույթ։ 1956 թվականին ավելի քան 26 հեկտար տարածքում սկսվել է հուշահամալիրի շինարարությունը ճարտարապետներ Ալեքսանդր Վասիլևի և Եվգենի Լևինսոնի նախագծով։ Հուշահամալիրը բացվել է 1960 թվականի մայիսի 9-ին՝ Հայրենական մեծ պատերազմում խորհրդային ժողովրդի հաղթանակի տասնհինգերորդ տարեդարձի առթիվ։ Հավերժական կրակը վառվել Է Մարսյան դաշտի կրակից։
Ճարտարապետական-քանդակագործական անսամբլի կենտրոնում գտնվում է «Մայր Հայրենիք» վեցմետրանոց բրոնզե քանդակը՝ սգո կոթողը բարձրաքանդակներով, որոնք վերստեղծում են կռվող Լենինգրադի կյանքի և պայքարի դրվագները։ Անսամբլի հեղինակներն են ճարտարապետներ Ալեքսանդր Վասիլևը, Եվգենի Լևինսոնը, քանդակագործներ Վերա Իսաևան և Ռոբերտ Տաուրիտը («Մայր Հայրենիք» և ռելիեֆներ կողային պատերին), Մոիսեյ Վայնմանը, Բ. Ե. Կապլյանսկին, Ա. Լ. Մալախինը, Մ. Մ. Խարլամովան (բարձրաքանդակներ կենտրոնական կոթողի վրա):
Պիսկարյովսկու հուշահամալիրի գերեզմանատան մուտքի դիմաց տեղադրվել է մարմարե հուշատախտակ՝ հետևյալ մակագրությամբ.
1941 թվականի սեպտեմբերի 8-ից մինչև 1944 թվականի հունվարի 22-ը քաղաքի վրա նետվեց 107158 ավիառումբ, արձակվեց 148478 արկ, սպանվեց 16744 մարդ, վիրավորվեց 33782-ը, սովից մահացավ 641803 մարդ։
Բնօրինակ տեքստ (ռուս.)С 8 сентября 1941 года по 22 января 1944 года на город было сброшено 107158 авиабомб, выпущено 148478 снарядов, убито 16744 человек, ранено 33782, умерло от голода 641803 человек.
Գերեզմանատան մուտքի մոտ սյուների վրայի գրությունների հեղինակը պատերազմի մասնակցած բանաստեղծ Միխայիլ Դուդինն է։
Պիսկարյովսկոե գերեզմանատան մուտքի մոտ գտնվող երկու տաղավարներում տեղակայված է թանգարան, որը նվիրված է քաղաքի բնակիչների և պաշտպանների սխրանքին. այնտեղ ցուցադրվում է լենինգրադցի աշակերտուհի Տանյա Սավիչևայի օրագրի պատճենը, որը վերապրել է 1941-1942 թվականների ձմռան սարսափները՝ կորցնելով իր ամբողջ ընտանիքը:
Անմար կրակի մոտ տանող գրանիտե աստիճաններով այցելուները դուրս են գալիս 480 մետր երկարությամբ գլխավոր ծառուղի, որը տանում է դեպի Մայր Հայրենիք հուշարձանը: Հուշարձանի հետևում գտնվող գրանիտե պատին փորագրված են Օլգա Բերգգոլցի տողերը:
Այստեղ պառկած են լենինգրադցիները։
Այստեղ քաղաքացիներ են՝ տղամարդիկ, կանայք, երեխաներ։
Նրանց կողքին Կարմիր բանակի զինվորներ են։
Իրենց ամբողջ կյանքում
Նրանք պաշտպանում էին քեզ, Լենինգրա՛դ,
Հեղափոխության օրրան։
Նրանց ազնվական անունները մենք չենք կարող թվարկել այստեղ,
Նրանք շատ են գրանիտի հավերժական պաշտպանության ներքո,
Բայց իմացիր, որ ականջ ես դնում այս քարերին:
Ոչ ոք չի մոռացվել և ոչինչ չի մոռացվել: Կաղապար:Բք-ru
Գերեզմանատան արևմտյան մասում կան անհատական քաղաքացիական գերեզմանոցներ, ինչպես նաև 1939-1940 թվականների խորհրդա-ֆիննական պատերազմի ժամանակ զոհված զինվորների գերեզմաններ:
Գերեզմանատան արևելյան սահմանի երկայնքով ծգվում է Հիշատակի ծառուղին։ Ի հիշատակ Լենինգրադի պաշտպանների, դրա վրա տեղադրված են հուշատախտակներ Ռուսաստանի, ԱՊՀ-ի և արտասահմանյան երկրների քաղաքներից և շրջաններից, ինչպես նաև շրջափակված քաղաքում աշխատող կազմակերպություններից:
2002 թվականի մայիսի 9-ին գերեզմանատան կողքին օծվել է Հովհաննես Մկրտչի գլխատման փայտե մատուռը։
Պատկերասրահ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]-
«Այստեղ պառկած են լենինգրադցիները…» -
Անհատական զինվորական գերեզմաններ, 1941 թվական -
Եղբայրական գերեզմաններ -
Հուշաքար, որի վրա նշված է զանգվածային գերեզմանում խաղաղ բնակիչների թաղման տարին -
Հուշաքար, որի վրա նշված է զանգվածային գերեզմանում խաղաղ բնակիչների թաղման տարին -
«Костромичам, защитникам Ленинграда…» -
«Լենինգրադի պաշտպանության համար» մեդալ թանգարանում
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Дмитрий Литвинов (2021-05-09). «Где находится самое большое военное кладбище». Парламентская газета. Արխիվացված է օրիգինալից 2023-09-26-ին. Վերցված է 2023-09-26-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ Алексей Корепанов (2020-05-20). «Самому большому в мире массовому захоронению, Пискаревскому мемориальному кладбищу исполнилось 60 лет». Первый канал. Արխիվացված է օրիգինալից 2023-09-26-ին. Վերցված է 2023-09-26-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «Пискарёвское мемориальное кладбище». Արխիվացված է օրիգինալից 2008-01-03-ին. Վերցված է 2008-01-22-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ 4,0 4,1 Великая Отечественная война 1941—1945: энциклопедия. / Гл. ред. М. М. Козлов. — М.: Советская энциклопедия, 1985. — 832 с.
- ↑ «Пискарёвское мемориальное кладбище. Энциклопедия Санкт-Петербурга». Արխիվացված է օրիգինալից 2015-04-17-ին. Վերցված է 2012-10-24-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ Список бойцов 28 отдельной штрафной роты, 28 отдельного штрафного батальона Ленинградского фронта, 42 армии и 14 отдельного штрафного батальона, захороненных на Пискарёвском мемориальном кладбище(չաշխատող հղում)
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- И. А. Бродский. Памятник героическим защитникам Ленинграда. Пискарёвское мемориальное кладбище-музей. Изд. Художник РСФСР, 68 стр.
- Валерий Лозовский. Пискарёвское мемориальное кладбище. Изд. Дитон, 230 стр., тираж 1000 экз.
- Гусаров А.Ю. Памятники воинской славы Петербурга. — СПб: Паритет, 2010. — 400 с. — ISBN 978-5-93437-363-5
- И. А. Бродский. Памятник героическим защитникам Ленинграда. Пискарёвское мемориальное кладбище-музей. Альбом. Изд. Художник РСФСР, 68 стр., тираж 5000 экз.
- Г. Ф. Петров Пискарёвское кладбище. Лениздат, 45 стр., (Туристу о Ленинграде).
- Г. Петров. Пискарёвское Кладбище. Лениздат, 54 стр., (Пискарёвское мемориальное кладбище (Ленинград, Р. С. Ф. С.Р)) (Туристу о Ленинграде).
- М. А. Дудин Пискарёвское мемориальное кладбище. Изд. Аурора.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Официальный сайтԱրխիվացված 2020-10-01 Wayback Machine Пискарёвского мемориального кладбища.
- Пискарёвское мемориальное кладбище. ГалереяԱրխիվացված 2016-03-10 Wayback Machine.
- Страница на сайте музеев РоссииԱրխիվացված 2006-11-16 Wayback Machine
- Список бойцов(չաշխատող հղում) 28 отдельной штрафной роты, 28 отдельного штрафного батальона Ленинградского фронта, 42 армии и 14 отдельного штрафного батальона, захороненных на Пискарёвском мемориальном кладбище.
- Энциклопедия Санкт-ПетербургаԱրխիվացված 2014-02-22 Wayback Machine
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Պիսկարյովսկոե գերեզմանատուն» հոդվածին։ |
|
