Պինսկ

Պինսկ
Բնակավայր
	Պինսկ
	բելառուս․՝ Пінск
Դրոշ	Զինանշան
	Կոորդինատներ: 52°7′22″ հս․ լ. 26°5′42″ ավ. ե. / 52.12278° հս․. լ. 26.09500° ավ. ե.
Երկիր	Բելառուս
Հիմնադրված է	1097 թ.
Մակերես	51 480 000 քառակուսի մետր
ԲԾՄ	141±1 մետր, 139 մետր
Բնակչություն	126 300 մարդ (հունվարի 1, 2020)
Ժամային գոտի	UTC+3
Հեռախոսային կոդ	165
Փոստային ինդեքսներ	225700, 225710, 225716 և 225745
Պաշտոնական կայք	pinsk.by
	Պինսկ Վիքիպահեստում

Պինսկ (բելառուս․՝ Пі́нск, ռուս.՝ Пи́нск, լեհ.՝ Pińsk, լիտ.՝ Pinskas), նավահանգստային քաղաք Բելառուսում՝ Պոլեսիեի տարածաշրջանում, Պինա գետի ափին, Պրիպյատի հետ նրա միախառնվելու վայրի մերձակայքում, Դնեպր-Բուգ ջրանցքից 29 կիլոմետր հեռավորության վրա: Մարզային ենթակայության քաղաք է, Պինսկի շրջանի վարչական կենտրոնը: Համարվում է բելառուսական Պոլեսիե տարածաշրջանի ոչ պաշտոնական մայրաքաղաքը: Տրանսպորտային հանգույց է, արդյունաբերական, մշակութային, կրոնական կենտրոն: Ուղղափառ և կաթոլիկ թեմերի աթոռանիստ է, ունի հոգևոր ճեմարան: Քաղաքում կա նաև հրեական մեծ համայնք (չնայած գերմանացի ֆաշիստների տիրապետության շրջանում՝ 1942 թվականի հոկտեմբերին բազմաթիվ հրեա բնակիչներ քաղաքում հիմնված գետտոյից տեղափոխվել են մահվան ճամբարներ ու ոչնչացվել^[2]): Պինսկը Բելառուսի խոշոր բնակավայրերից է. 2018 թվականի տվյալներով բնակչության թվաքանակը եղել է 137.961:

Անվան ծագում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քաղաքի անվանումը բխում է Պրիպյատի ձախակողմյա վտակ Պինա գետի անվանումից: Բառարմատը пин-ն է, որը նշանակում է կանգառ, նավամատույց^[3]: Ըստ մեկ այլ վարկածի՝ գետի անվանումը կապված է հնդեվրոպական pinas բառի հետ, որը նշանակում է հաստ, լիքը-լիքը^[4]: Եվս մեկ վարկածի համաձայն՝ Պինա ջրանունը իլլիրիական ծագում ունի և նշանակում է ճահիճ, տիղմ, ցեխ^[5]^[6]:

Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պինսկը զբաղեցնում է 47,36 կմ² տարածք, որից 1 կմ² անտառներ են, 7,96 կմ² ճահճուտներ, 1,07 կմ² ջրային տարածքներ^[7]:

Կլիմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կլիման չափավոր մայրցամաքային է^[8]՝ մեղմ ձմեռներով և չափավոր տաք ամառներով (դա պայմանավորված է Ատլանտյան օվկիանոսից եկող ցիկլոններով): Հունվարի միջին ջերմաստիճանը −3,4 °C է, հուլիսինը՝ 19,1 °C: Տեղումների տարեկան միջին քանակությունը մոտավորապես 600 մմ է: Զրոյից բարձր ջերմաստիճանով օրերի քանակը՝ 253: Տարեկան միջին հաշվով տեղումներ դիտվում են 165 օր^[9]:

Պինսկի կլիմայական տվյալները
Ամիս	հունվ	փետ	մարտ	ապր	մայ	հուն	հուլ	օգոս	սեպ	հոկ	նոյ	դեկ	Տարի
Ռեկորդային բարձր °C (°F)	10 (50)	16 (61)	21 (70)	25 (77)	30 (86)	30 (86)	32 (90)	31 (88)	28 (82)	23 (73)	14 (57)	12 (54)	32 (90)
Միջին բարձր °C (°F)	−1 (30)	−1 (30)	4 (39)	11 (52)	18 (64)	20 (68)	22 (72)	22 (72)	17 (63)	11 (52)	3 (37)	0 (32)	10.5 (50.9)
Միջին օրական °C (°F)	−5.3 (22.5)	−4.3 (24.3)	−0.2 (31.6)	7.2 (45)	13.8 (56.8)	16.9 (62.4)	18.3 (64.9)	17.2 (63)	12.9 (55.2)	7.1 (44.8)	1.7 (35.1)	−2.8 (27)	6.88 (44.38)
Միջին ցածր °C (°F)	−6 (21)	−6 (21)	−2 (28)	3 (37)	8 (46)	11 (52)	12 (54)	12 (54)	8 (46)	3 (37)	0 (32)	−3 (27)	3.3 (37.9)
Ռեկորդային ցածր °C (°F)	−30 (−22)	−24 (−11)	−23 (−9)	−10 (14)	−2 (28)	2 (36)	6 (43)	2 (36)	−3 (27)	−11 (12)	−17 (1)	−25 (−13)	−30 (−22)
Տեղումներ մմ (դյույմ)	34 (1.34)	32 (1.26)	33 (1.3)	44 (1.73)	57 (2.24)	74 (2.91)	85 (3.35)	69 (2.72)	53 (2.09)	49 (1.93)	45 (1.77)	42 (1.65)	617 (24.29)
աղբյուր: ^[10]

Քույր քաղաքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հին Շուկայի հրապարակը
Սբ. Ստանիսլավ տաճարը և սբ. Դոմինիկ եկեղեցին
Սուրբ Կույս Մարիամ տաճարը
Գորշ եղբայրների վանքը
Ճիզվիտական կոլեգիումը
Սբ. Կարլոս Բարամեո եկեղեցին
Սբ. Բարբարա տաճարը
Սբ. Թեոդոր տաճարը
Բուտրիմովիչի պալատը

Ժողովրդագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բնակչության թվաքանակի փոփոխությունները (XVI—XXI դարեր)

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Dariusz Tarasiuk- Między nadzieją a niepokojem. Działalność społeczno-kulturalna i polityczna Polaków na wschodniej Białorusi w latach 1905–1918, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej|, Lublin, 2007 isbn = 978-83-227-2629-7
Mordechai Nadav (2008) The Jews of Pinsk, 1506–1880; edited by Mark Jay Mirsky and Moshe Rosman; translated by Moshe Rosman and Faigie Tropper. Stanford, Calif: Stanford University Press,
(in Belarusian, Russian and English) T. A. Khvagina (2007) Pinsk and its surroundings, Minsk Vysheysha shkola, 978-985-06-1419-3,
(in Belarusian, Russian and English) T. A. Khvagina (2004) Pinsk: A Fairy Tale of Polessye, Minsk Vysheysha shkola, 985-06-0836-6,
(in Belarusian, Russian and English) T. A. Khvagina (2005) POLESYE from the Bug to the Ubort, Minsk Vysheysha shkola, 985-06-1153-7.

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Численность населения на 1 января 2020 г. по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2020.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6520738"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q89797105"></a>
↑ Best of the memory books, Marcin Wodzinski, Ha-Arec, Books, luty 2009, 28–30.
↑ Жучкевич В. А. Краткий топонимический словарь Белоруссии. — Минск: Белорусский государственный университет, 1974. — С. 290.
↑ Фасмер М. Этимологический словарь русского языка. В 4 т.. — М.: Прогресс, 1987. — Т. 3. — С. 263.
↑ Железняк И. М. Гидронимные параллели Украины и Югославии // Общеславянский лингвистический атлас. Материалы и исследования. 1976. — М.: Наука, 1978. — С. 39—49.
↑ Рогалев А. Ф. Географические названия в калейдоскопе времен. — Гомель: Барк, 2011. — С. 171—173. — 256 с.
↑ http://www.gki.gov.by/upload/new%20structure/press%20service/GZK_2011.doc%7C tytuł = Gosudarstwiennyj ziemielnyj kadastr po sostojaniju na 1 janwaria 2012 g.| data dostępu = 2018-05-30| opublikowany = Państwowy Komitet ds. Nieruchomości Republiki Białorusi|język = ru}}
↑ Прокопович Т. М. Атлас географии Беларуси. — Минск: РУП «Белкартография», 2004. — 14 с.
↑ Прокопович Т. М. Атлас географии Беларуси. — Минск: РУП «Белкартография», 2004. — 16 с.
↑ weatherbase.com—http://www.weatherbase.com/weather/weather.php3?s=91033]. Retrieved 29 November 2017.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

[_9c5c789dd25399f0-1] Численность населения на 1 января 2020 г. по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов и поселков городского типа — Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2020.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q6520738"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q89797105"></a>

[2] Best of the memory books, Marcin Wodzinski, Ha-Arec, Books, luty 2009, 28–30.

[3] Жучкевич В. А. Краткий топонимический словарь Белоруссии. — Минск: Белорусский государственный университет, 1974. — С. 290.

[4] Фасмер М. Этимологический словарь русского языка. В 4 т.. — М.: Прогресс, 1987. — Т. 3. — С. 263.

[5] Железняк И. М. Гидронимные параллели Украины и Югославии // Общеславянский лингвистический атлас. Материалы и исследования. 1976. — М.: Наука, 1978. — С. 39—49.

[6] Рогалев А. Ф. Географические названия в калейдоскопе времен. — Гомель: Барк, 2011. — С. 171—173. — 256 с.

[7] ttp://www.gki.gov.by/upload/new%20structure/press%20service/GZK_2011.doc%7C tytuł = Gosudarstwiennyj ziemielnyj kadastr po sostojaniju na 1 janwaria 2012 g.| data dostępu = 2018-05-30| opublikowany = Państwowy Komitet ds. Nieruchomości Republiki Białorusi|język = ru}}

[Географический_атлас_Беларуси._Стр._14.-8] Прокопович Т. М. Атлас географии Беларуси. — Минск: РУП «Белкартография», 2004. — 14 с.

[Географический_атлас_Беларуси._Стр._16.-9] Прокопович Т. М. Атлас географии Беларуси. — Минск: РУП «Белкартография», 2004. — 16 с.

[climate-10] weatherbase.com—http://www.weatherbase.com/weather/weather.php3?s=91033]. Retrieved 29 November 2017.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]