Պիեռ Բերթլո

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Jump to navigation Jump to search
Պիեռ Բերթլո
ֆր.՝ Marcellin Berthelot[1]
Marcellin Berthelot.jpg
Ծնվել էհոկտեմբերի 25, 1827(1827-10-25)[2][3][1][…]
Փարիզ, Ֆրանսիա[1][4][2][…]
Մահացել էմարտի 18, 1907(1907-03-18)[5][3][1][…] (79 տարեկան)
Փարիզ, Ֆրանսիա[4][5]
բնական մահով
ԳերեզմանՊանթեոն (Փարիզ)
ՔաղաքացիությունFlag of France (1794–1815, 1830–1974, 2020–present).svg Ֆրանսիա
ՈւղղությունԱզատամտականություն
Մասնագիտությունքիմիկոս, մանկավարժ, քաղաքական գործիչ, էսպերանտիստ, պրոֆեսոր և ֆիզիկոս
Հաստատություն(ներ)Կոլեժ դե Ֆրանս[6]
Գործունեության ոլորտֆիզիկական քիմիա
Պաշտոն(ներ)անփոփոխ սենատոր, Q36400359?, Արտաքին գործերի և միջազգային հարաբերությունների զարգացման նախարար, մշտական քարտուղար և seat 40 of the Académie française?
ԱնդամակցությունԼոնդոնի թագավորական ընկերություն, Փարիզի գիտափիլիսոփայական միություն, Ֆրանսիական ակադեմիա, Շվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիա, Ֆրանսիական գիտությունների ակադեմիա, Սանկտ Պետերբուրգի գիտությունների ակադեմիա, Հունգարիայի գիտությունների ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Ռումինական ակադեմիա, Ազգային բժշկական ակադեմիա, Լինչեի ազգային ակադեմիա, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա, Նիդեռլանդական արվեստների և գիտությունների թագավորական ակադեմիա, Իտալիայի գիտությունների ազգային ակադեմիա, Բավարիական գիտությունների ակադեմիա, ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա և Թուրինի գիտությունների ակադեմիա[4]
Ալմա մատերԱնրի IV լիցեյ և Փարիզի գիտությունների ֆակուլտետ
Տիրապետում է լեզուներինէսպերանտո և ֆրանսերեն[1]
Եղել է գիտական ղեկավարPaul Sabatier?
Ազդվել էAntoine Jérôme Balard?
Պարգևներ
Ամուսին(ներ)Sophie Berthelot?
Երեխա(ներ)Philippe Berthelot?, André Berthelot?, René Berthelot? և Daniel Berthelot?
ՀայրJacques-Martin Berthelot?
Քաղվածքներ Վիքիքաղվածքում
Commons-logo.svg Marcellin Berthelot Վիքիպահեստում

Պիեռ Էժեն Մարսելեն Բերթլո (ֆր.՝ Pierre Eugène Marcellin Berthelot , հոկտեմբերի 25, 1827(1827-10-25)[2][3][1][…], Փարիզ, Ֆրանսիա[1][4][2][…] - մարտի 18, 1907(1907-03-18)[5][3][1][…], Փարիզ, Ֆրանսիա[4][5]), ֆրանսիացի քիմիկոս, հասարակական գործիչ[10]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պիեռ Բերթլոն ծնվել է Փարիզում, բժշկի ընտանիքում։ Պիեռ Բերթլոն սկզբում սովորել է Փարիզի համալսարանում, սակայն դասախոսների պատճառով փոխել է մասնագիտությունը և դարձել քիմիկոս։ Փարիզի ԳԱ անդամ (1864 թվականից) և անփոփոխ քարտուղարը (1889 թվականից), Պետերբուրգի ԳԱ թղթանդամ (1876 թվականից)[11]։ Ֆրանսիայի լուսավորության (1886–1887 թվականներին) և արտաքին գործերի (1895–1896 թվականներին) մինիստր։ Քիմիայի պրոֆեսոր Փարիզի բարձրագույն դեղագործական դպրոցում (1859 թվականից) և Քոլեջ դե Ֆրանսում (1865 թվականից)։

Գիտական աշխատանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սինթեզել է օրգանական բազմաթիվ միացություններ։ Գլիցերինի և ճարպաթթուների փոխազդմամբ ստացել է (1853–1854 թվականներին) ճարպեր՝ ապացուցելով դրանց սինթեզի հնարավորությունը։ Պիեռ Բերթլոն միաժամանակ պարզել է, որ գլիցերինը եռատոմ սպիրտ է։ Նրա այս աշխատանքները վերջնականապես խարխլեցին վիտալիզմի մասին եղած պատկերացումները։ Սկզբունքային նշանակություն ուներ աՏ04-ի առկայությամբ էթիլալկոհոլի սինթեզումը էթիլենի հիդրատացմամբ (1855 թվականից), մինչ այդ այն ստանում էին միայն շաքարային նյութերի խմորումից։ Պիեռ Բերթլոն առաջինն է սինթեզել մեթանը (1858 թվականից), էթանը, ացետիլենը (1860 թվականից), բենզոլը (1866 թվականից), նավթալինը, մրջնաթթուն են։ 1867 թվականին առաջարկել է օրգանական միացությունները յոդաջրածնով վերականգնելու ընդհանուր եղանակ։ Պիեռ Բերթլոն թերմոքիմիայի հիմնադիրներից է։ Քիմիայում մտցրել է «էքսոթերմիկ և էնդոթերմիկ ռեակցիաներ» հասկացությունները։ Պարզել է ածխածնի, ազոտի, ջրածնի և այլ տարրերի նշանակությունը բույսերի համար։ 1885–1893 թվականներին հրատարակել է հին հունական, արևմտաեվրոպական (լատիներեն), սիրիական և արաբական ալքիմիական ձեռագրեր՝ թարգմանություններով և մեկնաբանություններով։ Պիեռ Բերթլոն երկար ժամանակ ժխտում էր ատոմամոլեկուլային ուսմունքը, քիմիական կառուցվածքի տեսությունը, պարբերական օրենքը, էլեկտրոլիտիկ դիսոցման տեսությունը։ Սակայն կյանքի վերջին տարիներին հրաժարվել է իր հայացքներից և ընդունել այդ առաջավոր գաղափարները։

  • La Révolution chimique, 1890

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 1,9 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Бертело, Пьер-Эжен-Марселен (ռուս.) // Энциклопедический словарь / под ред. И. Е. Андреевский — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1892. — Т. IIIа. — С. 587—589.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 http://www.senat.fr/senateur-3eme-republique/berthelot_marcellin1436r3.html
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 www.accademiadellescienze.it (իտալ.)
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 group of authors Berthelot, Marcellin Pierre Eugène // Encyclopædia Britannica: a dictionary of arts, sciences, literature and general information / H. Chisholm — 11 — New York, Cambridge, England: University Press, 1911. — Vol. 3. — P. 811.
  6. ↑ Ֆրանսիայի քոլեջի պրոֆեսորների ցանկ
  7. ↑ Award winners : Copley Medal — Royal Society.
  8. ↑ Award winners : Davy Medal
  9. ↑ List of Royal Society Fellows 1660-2007 — Royal Society. — P. 33.
  10. ↑ «М. Бертло. Наука и нравственность»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-03-07-ին։ Վերցված է 2016-09-20 
  11. ↑ Большой Энциклопедический словарь. 2000

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Биографии великих химиков. Перевод с нем. под редакцией Быкова Г. В. — М.: Мир, 1981. 320 с.
  • Волков В. А., Вонский Е. В., Кузнецова Г. И. Выдающиеся химики мира. — М.: ВШ, 1991. 656 с.
  • Пьера-Эжена-Марселена Бертло
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 2, էջ 421)։ CC-BY-SA-icon-80x15.png
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Պիեռ_Բերթլո&oldid=8432428» էջից