Պետրոս Բեդիրյան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Պետրոս Բեդիրյան
Ծնվել էապրիլի 7, 1931(1931-04-07) (92 տարեկան)
Հալեպ
Քաղաքացիություն Հայաստան
Մասնագիտությունլեզվաբան և խմբագիր
Հաստատություն(ներ)Հայկական պետական մանկավարժական համալսարան, Գևորգյան Հոգևոր Ճեմարան և Սևանի Վազգենյան դպրանոց
Ալմա մատերՄելքոնյան կրթական հաստատություն (1946) և Հայկական պետական մանկավարժական համալսարան (1952)
Գիտական աստիճանբանասիրական գիտությունների դոկտոր և պրոֆեսոր
Տիրապետում է լեզուներինհայերեն
Պարգևներ
Մովսես Խորենացու մեդալ

Պետրոս Սարգսի Բեդիրյան (ապրիլի 7, 1931(1931-04-07), Հալեպ), հայ լեզվաբան, հայերենագետ։ Բանասիրական գիտություններիդոկտոր, պրոֆեսոր։ Արդի ժամանակների ամենահեղինակավոր և բեղմնավոր հայրենագետներից մեկը։ ՀՀ վաստակավոր մանկավարժ (2008)։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պետրոս Սարգսի Բեդիրյանը ծնվել է 1931 թվականի ապրիլի 7-ին Սիրիայի Հալեպ քաղաքում։ 1943-1946 թվականներին սովորել է Կիպրոսի Մելգոնյան կրթական հաստատությունում։ 1952 թվականին ավարտել է Երևանի Խաչատուր Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական ինստիտուտը, որտեղ և 1955-1995 թվականներին դասախոսել է։ Պետրոս Բեդիրյանը հայոց լեզու և գրաբար է ավանդել նաև Սուրբ Էջմիածնի Գևորգյան հոգևոր ճեմարանում և Սևանի Վազգենյան հոգևոր դպրանոցում։ Պետրոս Բեդիրյանի գիտական հետաքրքրությունների ոլորտը շատ լայն է։ Նրա աշխատությունները վերաբերում են ընդհանուր լեզվաբանությանը, դարձվածաբանությանը, բառագիտության և ստուգաբանության հարցերին։ Բեդիրյանի գիտական գործունեության բարձրակետն է համարվում նրա «Հայերեն դարձվածքների ընդարձակ բացատրական բառարանը», որն իրենից ներկայացնում է հեղինակի 53 տարիների (1958-2011) աշխատանքի արդյունքը։ Այն ներկայացնում է հայերեն 25.310 դարձվածքներ՝ գրական, խոսակցական, բարբառային։ Նյութը քաղված է անցյալի և ներկայիս 734 հեղինակների ստեղծագործություններից (Սայաթ Նովայից մինչև մեր օրերը), հայրենի և Սփյուռքի ԶԼՄ 130 օրգաններից (ներառյալ հայրենի ռադիո և հեռուստակայաններ)։

Գիտական աշխատություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լեզվաբանական աշխատություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • «Ժամանակակից հայերենի դարձվածաբանություն», 1973։
  • «Ժամանակակից հայերենի ոչ փոխաբերական կայուն բառակապակցությունները», 1990։
  • «Ակնարկներ ժամանակակից հայերենի դարձվածաբանության», 2007։
  • «Հայերենագիտական հոդվածներ ու նոթեր», 2012։

Բառարաններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • «Դարձվածաբանական բացատրական բառարան», 1971։
  • «Ռուս-հայերեն, հայ-ռուսերեն բառարան», 1987 (համահեղինակ)։
  • «Հայերեն շրջասությունների բառարան», 2002։
  • «Հայերենի թևավոր խոսքերի բառարան», 2002։
  • «Հայ-ռուսերեն գործնական բառարան», 2010։
  • «Հայերեն դարձվածքների ընդարձակ բացատրական բառարան», 2011։
  • «Բառերի ընտրությունը»։ Հոմանիշների գործնական-ուսումնական բառարան, 2017։

Ուսումնական ձեռնարկներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • «Եկէք ճիշդ խօսինք ու գրենք», 1993։
  • «Լեզու նախնյաց», (Գրաբարի դասագիրք), 1999։
  • «Բառերի խորհրդավոր աշխարհում», 2003։
  • «Հայ լեզուն և մեր խոսքը։ Արևելահայ խոսքի ուղեցույց։ Գործնական», 1999։
  • «Հայոց լեզվից 50 նորացված հարցարաններ», Երևան, 2002, 126 էջ (համահեղինակ՝ Դավիթ Գյուրջինյան), 2006, (3-րդ հրատ.)։

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. «Հանրապետության նախագահի հրամանագրերը - Փաստաթղթեր - Հայաստանի Հանրապետության Նախագահ». www.president.am. Վերցված է 2021 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]