Պենտամերոն
Պենտամերոն (նեապոլիտաներեն` Lo cunto de li cunti overo lo trattenemiento de peccerille, «Հեքիաթների հեքիաթը կամ զվարճանք փոքրերի համար»), 17-րդ դարի հեքիաթների ժողովածու, որի հեղինակը իտալացի բանաստեղծ և պալատական Ջամբատիստա Բազիլեն է։
Հիմք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]«Պենտամերոնի» պատմությունները հավաքել է Բազիլեն, որոնք նրա մահից հետո Բազիլեի քրոջ՝ Ադրիանայի կողմից հրատարակվել են երկու հատորներով՝ Իտալիայի Նեապոլ քաղաքում՝ 1634 և 1636 թվականներին։ Գրքում Բազիլեի կեղծանունը նշված է որպես՝ Ջիան Ալեզիո Աբատուտիս։ Այս հեքիաթները հետագայում փոփոխել և հարմարացրել են Շառլ Պերոն և Գրիմ եղբայրները։ Մինչ «Պենտամերոնը» հրատարակվել են այնպիսի ժողովածուներ, որոնց պատմություններից որոշները կարելի էր բնորոշել որպես հեքիաթներ, «Պենտամերոնում», սակայն, բոլոր պատմությունները հեքաթներ են[1]: Հեքիաթները գրված են արտահայտված բարոկկո ոճով՝ շատ փոխաբերություններով[2]:
Նկարագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]«Պենտամերոն» անվանումը ծագել է հունարեն πέντε [pénte], «հինգ» և y ἡμέρα [hêméra], «օր» բառերից, քանի որ բոլոր հիսուն հեքիաթները կապված են մեկ հիմնական հեքիաթի հետ, որը տեղի է ունենում հինգ օրում, ի հակադրություն «Դեկամերոնի» տաս օրվան։ Հիմնական հեքիաթը Զոզա թագուհու մասին է, որը չի կարողանում ծիծաղել։ Նրա հայրը, փորձելով ուրախացնել դստերը, դռան մոտ կառուցում է ձեթի շատրվան՝ մտածելով, թե ձեթի վրա սայթաքող մարդիկ կուրախացնեն թագուհուն։ Մի ծեր կին փորձում է ձեթը հավաքել, սպասավոր տղան կոտրում է նրա կուժը, Զոզան ծիծաղում է, բայց ծեր կինն անիծում է, որ Զոզան ամուսնանա միայն Կլոր դաշտի արքայազնի հետ, որին թագուհին կարող է արթնացնել միայն, եթե երեք օրում արցունքներով լցնի կուժը։ Փերիների օգնությամբ Զոզան գտնում է արքայազնին և կուժը, համարյա լցնելիս է լինում, երբ քնում է։ Մավր ստրկուհին գողանում է կուժը և ավարտում այն արցունքներով լցնելը՝ գրավելով արքայազնի սիրտը։
Արդեն հղի ստրուկ թագուհին պահանջում է իր ամուսնուց, որ վերջինս իրեն պատմություններ պատմի, հակառակ դեպքում՝ սպառնալով սպանել դեռ չծնված երեխային։ Եվ այսպես, ամուսինը վարձում է տաս կին հեքիաթասացներ, որոնցից յուրաքանչյուրը պատմում է հինգ պատմություն։ Մավրի դավաճանությունը պարզվում է վերջին պատմության ժամանակ, նրան կենդանի թաղում են հղի և գլխիվայր՝ թողնելով, որ մահանա։ Դրանից հետո Զոզան և արքայազնը ապրում են երջանիկ։ Այս հիմնական պատմությունը նույնպես հեքիաթ է, որի հատվածները հայտնվում են մյուս հեքիաթներում։ Գրքում ներառված հեքիաթների մեծամասնությունը գոյություն ունեցող հայտնի ամենահին տարբերակներն են[3]:
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Croce, 2001, էջ 879
- ↑ Croce, 2001, էջեր 880–881
- ↑ Swann Jones, 1995, էջ 38
- Croce, Benedetto (2001). «The Fantastic Accomplishment of Giambattista Basile and His Tale of Tales». In Zipes, Jack (ed.). The Great Fairy Tale Tradition: From Straparola and Basile to the Brothers Grimm. New York: W W Norton. ISBN 978-0-393-97636-6.
- Swann Jones, Steven (1995). The Fairy Tale: The Magic Mirror of Imagination. New York: Twayne. ISBN 978-0-8057-0950-6.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Պենտամերոն» հոդվածին։ |
| ||||||||||||
