Պեյրոնիի հիվանդություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Պեյրոնիի հիվանդություն
Տղամարդու առնանդամի անբնական ծռվածություն կապված Պեյրոնիի հիվանդության հետ
Տեսակհիվանդության կարգ
ՊատճառԱնհայտ[1]
Հիվանդության ախտանշաններԷրեկտիլ դիսֆունկցիա[2][3]
Բժշկական մասնագիտությունՈւրոլոգիա
Անվանվել էFrançois Gigot de la Peyronie?
ՀոմանիշներՊեյրոնի հիվանդություն, induratio penis plastica[4], սպիտակուցային թաղանթի քրոնիկ բորբոքում
ՀաճախությունՏղամարդկանց ~10%[1]
 Peyronie's disease Վիքիպահեստում

Պեյրոնիի հիվանդություն, հանդիսանում է շարակցական հյուսվածքի հիվանդություն, որի դեպքում առնանդամի փափուկ հյուսվածքներում առաջանում են ֆիբրոզ վահանիկներ։ Սպիական հյուսվածքը մասնավորապես զարգանում է սպիտակուցային թաղանթում՝ խորշիկավոր մարմինը շրջապատող հյուսվածքի հաստ շերտում, ինչը բերում է ցավի, անբնական ծռվածության, էրեկտիլ դիսֆունկցիայի, ակոսների և առնանդամի կարճացման[1][5]։

Այն ախտահարում է տղամարդկանց մոտավորապես 10%-ին[1]։ Հիվանդության հանդիպման հաճախականությունը աճում է տարիքի հետ[1]։

Նշաններ և ախտանիշներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Առնանդամի դեֆորմացիայի օրինակ կողքից

Առնանդամի որոշակի աստիճանի ծռվածությունը համարվում է նորմալ, շատ տղաներ ծնվում են այս բարորակ վիճակով, որը շատ հաճախ բնորոշվում է որպես առնանդամի բնածին ծռվածություն[6]։ Այս հիվանդությունը կարող է առաջացնել ցավեր, պնդացած, մեծ, լարի նման ախտահարումներ («վահանիկ» անունով հայտնի սպիական հյուսվածքներ), կամ էրեկցված առնանդամի անբնական ծռվածություն՝ սպիտակուցային թաղանթի քրոնիկական բորբոքման հետևանքով[7]։

Չնայած նրան, որ Պեյրոնիի հիվանդության տարածված կոնցեպտը այն է, որ այն միշտ ներառում է առնանդամի ծռվածություն, լինում են դեպքեր, երբ սպիական հյուսվածքը բերում է արտափքումների կամ ակոսների առաջացման, այլ ոչ թե ծռվածության։ Հիվանդության հետևանքով կարող են լինել նաև ցավոտ և/կամ դժվարացած սեռական հարաբերություններ, չնայած նրան, որ պարզ չէ, թե որոշ տղամարդիկ հայտնում են սեռական հարաբերությունից բավարարվածության կամ անբավարարվածության մասին՝ չնայած հիվանդությանը[փա՞ստ]։ Այս հիվանդությունը կարող է ախտահարել ցանկացած տարիքի և ազգության տղամարդկանց։ Այս հիվանդությունը հիմնականում կապված է առնանդամի հետ, բայց Պեյրոնիի հիվանդությամբ տղամարդկանց նկատելի մասի մոտ առաջանում են շարակցական հյուսվածքի մրցակցային խանգարումներ ձեռքերում և ավելի քիչ ոտքերում։ Պեյրոնիի հիվանդությամբ տղամարդկանց մոտ 30%-ի մոտ զարգանում են այլ էլաստիկ հյուսվածքների ֆիբրոզ, օրինակ՝ ձեռքերին կամ ոտքերին, օրինակ՝ ձեռքերի Դյուպյուիտրենի կոնտրակտուրա։ Գենետիկապես կապակցված տղամարդկանց մոտ ախտահարման ավելի հաճախ լինելու պատճառով առաջարկվում է հիվանդության գենետիկական կոմպոնենտ[8]։

Հոգեսոցիալական[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պեյրոնիի հիվանդությունը նաև կարող է ունենալ հոգեբանական հետևանքներ։ Մինչդեռ տղամարդկանց մեծ մասը կարող են շարունակել զբաղվել սեռական հարաբերություններով, նրանց մոտ կարող է դրսևորվել որոշ աստիճանի էրեկտիլ դիսֆունկցիայի։ Հազվադեպ չեն նաև դեպրեսիաները կամ սեռական զուգընկերոջից բաժանումները, այս հիվանդների մոտ[9]։

Պատճառներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պեյրոնիի հիվանդության պատճառը անհայտ է։ Չնայած, նա ամենայն հավանականությամբ կապված է առնանդամի ներսում վահանիկի առաջացումով՝ միջին աստիճանի կրկնվող սեռական վնասվածքների և սեռական ակտի կամ ֆիզիկական ակտիվության ժամանակ ստացած վնասվածքների հետևանքով[10]։

Ռիսկի գործոններն են՝ շաքարային դիաբետ, Դյուպյուիտրենի կոնտրակտուրա, ափային ֆիբրոմատոզ, առնանդամի վնասվածք, ծխել, ալկոհոլամոլություն, գենետիկական նախատրամադրվածություն և Կովկասյան ազգություն[11][12][13]։

Ախտորոշում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս գերձայնային հետազոտությունը ցույց է տալիս Պեյրոնիի հիվանդությունով առնանդամի լայնական կտրվածքը տարբեր տեղերում։ Վերևի նկարում պատկերված է առնանդամի նորմալ անատոմիան, մինչդեռ ներքևի նկարում երևում է սպիտակուցային թաղանթի վրա գտնվող սպիական հյուսվածքը։ Սպիական հյուսվածքը տեղայնացված է և պատախանատու է Պեյրոնիի հիվանդության առանձնահատուկ դեֆորմացիաների համար (ծռվածություն, նեղացում)։

Ուրոլոգը պետք է կարողանա ախտորոշի հիվանդությունը և առաջարկի բուժում։ Պեյրոնիի հիվանդության վերջնական հաստատման համար, ինչպես նաև առնանդամի բնածին ծռվածությունը և այլ խանգարումները ժխտելու համար, կարելի է օգտագործել գերձայնային հետազոտություն[14]։

Ուլտրասոնոգրաֆիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պեյրոնիի հիվանդությամբ տառապող մարդու առնանդամի ուլտրասոնոգրաֆիայի պատկերի վրա երևում են սպիտակուցային թաղանթում գտնվող տեղային հիպերէխոգեն հաստացումներ։ Կապակցված կալցիֆիկացիայի հետևանքով, Պեյրոնիի համախտանիշով պացիենտի առնանդամի սոնոգրաֆիայի վրա երևում է ակուստիկ ստվեր, ինչպես ցուցադրված է ներքևի նկարներում։ Ավելի հազվադեպ հանդիպող նշաններն, որոնք վերաբերվում են հիվանդության վաղ շրջաններին (երբ ֆիբրոզը դեռ մեղմ աստիճանի է դրսևորված), հանդիսանում են հիպոէխոգեն ախտահարումներ՝ շուրջխորշիկային հյուսվածքի տեղային հաստացումներով, սպիտակուցային թաղանթի էխոգեն տեղային հաստացումն՝ առանց հետին ակուստիկ ստվերի, հետադրձվող իզոէխոգեն ախտահարումը՝ ճառագայթների հետին մարումով և սպիտակուցային թաղանթի շարունակականության տեղային կորուստ։ Դոպլեր հետազոտությամբ վահանիկների շուրջ մեծացած արյունահոսքը կարող է մատնանշել բորբոքման առկայությունը, իսկ արյունահոսքի բացակայությունը խոսում է հիվանդության կայունության մասին։ Գերձայնային հետազոտությունը արդյունավետ է ախտահարումներ ճշգրտման և դրանց կապը նյարդանոթային խրձի հետ պարզելու համար։ Պեյրոնի հիվանդությամբ անձինք կարող են ներկայանալ էրեկտիլ դիսֆունկցիայով, որը հաճախ կապված է երակային կանգով՝ վահանիկի շրջանում արտահոսքի անբավարարության պատճառով։ Չնայած նրան, որ վահանիկները ավելի հաճախ հանդիպում են առնանդամի մեջքային մակերեսին, նրանք կարող են գտնվել նաև փորային, կողմնային հատվածներում և միջնապատում[15]։

  • Առնանդամի լայնաձիգ գերձայնային հետազոտություն՝ փորային դիրքով, առնանդամի միջին հատվածում։ Ուշադրություն դարձրեք հետին ակուստիկ ստվեր ունեցող էխոգեն պատկերին, որը համապատասխանում է կալցիֆիկատին (սլաք)՝ ձախ խորշիկավոր մարմնում[15]։

    Առնանդամի լայնաձիգ գերձայնային հետազոտություն՝ փորային դիրքով, առնանդամի միջին հատվածում։ Ուշադրություն դարձրեք հետին ակուստիկ ստվեր ունեցող էխոգեն պատկերին, որը համապատասխանում է կալցիֆիկատին (սլաք)՝ ձախ խորշիկավոր մարմնում[15]։

  • Պրոեկցիոն ռադիոգրաֆիայի պատկեր, որը ներթափանցելով առնանդամի փափուկ հյուսվածքները, թույլ է տալիս տեսնել խորշիկավոր մարմնում գտնվող ռենտգեն պոզիտիվ կալցիֆիկատները (սլաքներ)։

    Պրոեկցիոն ռադիոգրաֆիայի պատկեր, որը ներթափանցելով առնանդամի փափուկ հյուսվածքները, թույլ է տալիս տեսնել խորշիկավոր մարմնում գտնվող ռենտգեն պոզիտիվ կալցիֆիկատները (սլաքներ)։

Բուժում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դեղամիջոցներ և հավելումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Փորձարկվել են բազմաթիվ բերանացի ընդունման դեղամիջոցներ, բայց դրանց արդյունավետության մասին ինֆորմացիաները խառն են[16]։ Որոշները համարում են, որ ոչ վիրահատական բուժման մեթոդները «հակասական» են[17]։

Վիտամին E պարունակող հավելումների օգտագործումը տասնամյակներվ ենթարկվել է հետազոտության, և որոշ հին հետազոտություններում կան արդյունավետության մասին հաղորդումներ, սակայն այդ ցուցանիշները չեն կրկնվել ավելի լայնածավալ և համեմատաբար վերջերս իրականացված հետազոտություններում[18]։

Հիվանդության սկզբնական շրջաններում հետազոտվել է ինտերֆերոն-ալֆա-2b-ի արդյունավետությունը, բայց համաձայն մինչև 2007 թվականը իրականացված հետազոտություններ դրա էֆեկտիվությունը հարցի տակ է[19]։

Կլոստրիդիում հիստոլիտիկումի կոլագենազը (աուքսիլիում) կարող է օգնել քայքայել առնանդամում հավելյալ կոլագենային հյուսվածքը, որը հենց Պեյրոնիի հիվանդության պատճառն է[20][21]։ Այն հաստատվել է FDA-ի կողմից որպես Պեյրոնիի հիվանդության բուժման մեթոդ 2013 թվականին[22]։

Ֆիզիկական թերապիա և սարքեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կան չափավոր փաստեր, որ առնանդամի ձգումնային թերապիան լավ տանելի, մինիմալ ինվազիվ բուժման մեթոդ է, բայց կան անորոշություններ կապված օրական ձգումների տևողության և ամեն ձգման տևողության հետ, ինչպես նաև բուժման կուրսը բավականին դժվար է[23]։

Վիրահատություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիրահատությունները, ինչպիսին է օրինակ «Նեսբիտի վիրահատությունը» (որը անվանվել է Ռիդ Մ․ Նեսբիտի (1898-1979) պատվին, Միչիգանի Համալսարանի ամերիկացի ուրոլոգ)[10], հանդիսանում են վերջին ընտրության միջոց և պետք է իրականացվեն բացառապես բարձր փորձառություն ունեցող վիրաբույժների կողմից, ովքեր տիրապետում են վերակառուցողական վիրահատական հմտություններին։ Բարդացած դեպքերում կարելի է օգտագործել առնանդամի պրոթեզավորում[24]։

Համաճարակաբանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այն ախտահարում է տղամարդկանց մոտավորապես 10%-ին[1]։ Հիվանդության հանդիպման հաճախականությունը աճում է տարիքին զուգահեռ[1]։ Հիվանդության արտահայտման միջին տարիքը 55-60 տարեկանն է[10]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս հիվանդությունը առաջին անգամ նկարագրվել է 1561 թվականին Անդրեա Վեզալիուսի և Գաբրիել Ֆալոպիոյի համագործակցության արդյունքում, և առանձին Գաբրիել Ֆալոպիոյի կողմից[25][26]։ Հիվանդությունը անվանվել է Ֆրանսուա Գիգոտ դե լա Պեյրոնիի պատվին, ով նկարագրել է այն 1743 թվականին։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 «Penile Curvature (Peyronie's Disease)»։ National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases։ July 2014։ Վերցված է հոկտեմբերի 25, 2017 
  2. ↑ Kuivaniemi H., Tromp G. Type III collagen (COL3A1): Gene and protein structure, tissue distribution, and associated diseases // Gene — Elsevier BV, 2019. — Vol. 707. — P. 151—171. — ISSN 0378-1119; 1879-0038 — doi:10.1016/J.GENE.2019.05.003 — PMID:31075413
  3. ↑ Somers K. D., Sismour E. N., Wright G. L., Devine C. J., Gilbert D. A., Horton C. E. Isolation and characterization of collagen in Peyronie's disease. // J. Urol. / W. D. Steers — Elsevier BV, 1989. — Vol. 141, Iss. 3. — P. 629—631. — ISSN 0022-5347; 1527-3792 — PMID:2918606
  4. ↑ Freedberg, Irwin M., Fitzpatrick, Thomas B. (2003)։ Fitzpatrick's dermatology in general medicine (6th ed.)։ New York: McGraw-Hill, Medical Pub. Division։ էջ 990։ ISBN 978-0-07-138076-8 
  5. ↑ Levine Laurence A (2010)։ «Peyronie's disease and erectile dysfunction: Current understanding and future direction»։ Indian Journal of Urology 22 (3): 246–50։ doi:10.4103/0970-1591.27633 
  6. ↑ Davis Timothy, McCammon Kurt A. (2010)։ «81. Congenital Curvature»։ in Graham Sam D., Keane Thomas E., Glenn James Francis։ Glenn's Urologic Surgery (անգլերեն)։ Lippincott Williams & Wilkins։ էջ 533։ ISBN 9780781791410 
  7. ↑ Kumar Anand, Sharma Mona (2017)։ «15. Male Sexual Function»։ in Kumar Anand, Sharma Mona։ Basics of Human Andrology: A Textbook (անգլերեն)։ New Delhi: Springer։ էջ 268։ ISBN 978-981-10-3694-1 
  8. ↑ «A case-control study on risk factors for Peyronie's disease»։ Journal of Clinical Epidemiology 51 (6): 511–5։ June 1998։ PMID 9636000։ doi:10.1016/S0895-4356(98)00015-8 
  9. ↑ «Psychological impact of Peyronie's disease: a review»։ The Journal of Sexual Medicine 10 (3): 653–60։ March 2013։ PMID 23153101։ doi:10.1111/j.1743-6109.2012.02999.x 
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 Ralph D. J., Minhas S. (January 2004)։ «The management of Peyronie's disease»։ British Journal of Urology International 93 (2): 208–15։ PMID 14690485։ doi:10.1111/j.1464-410X.2004.04587.x 
  11. ↑ Tobias S. Köhler, Kevin T. McVary (2016)։ Contemporary Treatment of Erectile Dysfunction: A Clinical Guide։ Springer։ Վերցված է 2020-01-17 
  12. ↑ Hatzimouratidisa Konstantinos, Eardley Ian, Giuliano François, Hatzichristou Dimitrios, Moncada Ignacio, Salonia Andrea, Vardi Yoram, Wespes Eric (2012)։ «EAU guidelines on penile curvature»։ European Urology 62 (3): 543–552։ PMID 22658761։ doi:10.1016/j.eururo.2012.05.040։ Վերցված է հունվարի 21, 2020 
  13. ↑ Abern Michael R., Levine Laurence A. (2009)։ «Peyronie's disease: evaluation and review of nonsurgical therapy»։ The Scientific World Journal 27 (9): 665–675։ PMID 19649505։ doi:10.1100/tsw.2009.92։ Վերցված է հունվարի 21, 2020 
  14. ↑ «Colour Doppler and duplex ultrasound assessment of Peyronie's disease in impotent men»։ The British Journal of Radiology 66 (785): 398–402։ May 1993։ PMID 8319059։ doi:10.1259/0007-1285-66-785-398 
  15. ↑ 15,0 15,1 Originally copied from:
    Fernandes Maitê Aline Vieira, Souza Luis Ronan Marquez Ferreira de, Cartafina Luciano Pousa (2018)։ «Ultrasound evaluation of the penis»։ Radiologia Brasileira 51 (4): 257–261։ ISSN 1678-7099։ PMC 6124582 ։ PMID 30202130 ։ doi:10.1590/0100-3984.2016.0152 
    CC-BY license
  16. ↑ Levine LA (October 2003)։ «Review of current nonsurgical management of Peyronie's disease»։ International Journal of Impotence Research։ 15 Suppl 5: S113–20։ PMID 14551587։ doi:10.1038/sj.ijir.3901084 
  17. ↑ «A critical analysis of nonsurgical treatment of Peyronie's disease»։ European Urology 49 (6): 987–97։ June 2006։ PMID 16698449։ doi:10.1016/j.eururo.2006.02.059 
  18. ↑ «Oral therapy for Peyronie's disease»։ International Journal of Impotence Research 14 (5): 340–4։ October 2002։ PMID 12454684։ doi:10.1038/sj.ijir.3900869 
  19. ↑ «Pharmacological Management of Peyronie's Disease»։ Drugs 67 (4): 527–45։ 2007։ PMID 17352513։ doi:10.2165/00003495-200767040-00004 
  20. ↑ «FDA approves first drug treatment for Peyronie's disease»։ FDA NEWS RELEASE։ U.S. Food and Drug Administration։ դեկտեմբերի 6, 2013։ Վերցված է դեկտեմբերի 6, 2013 
  21. ↑ Pollack Andrew (դեկտեմբերի 6, 2013)։ «Injections to Treat an Embarrassing Ailment Win U.S. Approval»։ New York Times։ Վերցված է դեկտեմբերի 7, 2013 
  22. ↑ Giorgio Pajardi, Marie A. Badalamente, Lawrence C. Hurst (2018)։ Collagenase in Dupuytren Disease։ Springer։ Վերցված է 2020-01-17 
  23. ↑ «Penile traction therapy and Peyronie's disease: a state of art review of the current literature»։ Ther Adv Urol. 5 (2): 59–65։ February 2013։ PMC 3547530։ PMID 23372611։ doi:10.1177/1756287212454932 
  24. ↑ «Surgical approaches for advanced Peyronie's disease patients»։ International Journal of Impotence Research 15 (Suppl 5): S121–4։ October 2003։ PMID 14551588։ doi:10.1038/sj.ijir.3901085 
  25. ↑ «Francois de LaPeyronie (1978-1747): the man and the disease he described»։ Br J Urol 78 (4): 613–22։ October 1996։ PMID 8944520։ doi:10.1046/j.1464-410x.1996.14120.x 
  26. ↑ Falloppio Gabriele (1561)։ Gabrielis Falloppii medici Mutinensis Observationes anatomicae ad Petrum Mannam medicum Cremonensem ..։ U.S. National Library of Medicine։ Venetiis : Apud Marcum Antonium Vlmum 


Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պեյրոնիի հիվանդություն Վիքիպահեստում
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Չափորոշչային վերահսկողություն
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Պեյրոնիի_հիվանդություն&oldid=8668391» էջից