Պարտադիր քվեարկություն
Քվեարկությունը պարտադիր է, բայց պատժամիջոցներ չեն նախատեսվում
Քվեարկությունը պարտադիր է, պատժամիջոցների կիրառմամբ (միայն տղամարդկանց համար)
Քվեարկությունը պարտադիր է, բայց պատժամիջոցներ չեն նախատեսվում (միայն տղամարդկանց համար)
Քվեարկությունը պարտադիր էր նախկինում
Պարտադիր քվեարկություն (անգլ.՝ compulsory voting), կարճ՝ պարտադիր քվե։ Սա ընտրողների իրավաբանական պարտավորությունն է մասնակցել քվեարկությանը։ Այն պատմականորեն առաջացել է, որպես աբսենտեիզմի (մասսայական խուսափում ընտրություններից) դեմ պայքարի միջոց։ Պարտադիր քվեարկությունն ապահովում է բարձր հաճախելիություն, ինչը բացառում է ընտրական գործընթացի անարդյունավետ ելքը։ Նման միջոցների կողմնակի արդյունքը լինում է այն, որ բացակայում է ընտրողների սեփական հետաքրքրությունը ընտրությունների նկատմամբ, որը կասկածի տակ է դնում քվեարկման անկեղծությունն ու արդարացվածությունը։ Խոսքը նրա մասին է, թե որքանով է նման ձևով ընտրված իշխանությունը լեգիտիմ։ Սա մնում է՝ սահմանադրական իրավունքի շրջանակներում, քննարկման առարկա։
Գործածությունը աշխարհի երկրներում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2013 թվականի օգոստոսի դրությամբ՝ 22 երկիր նշվեց, որպես պարտադիր քվեարկություն կիրառող երկիր[1]։ Սակայն սրանցից ընդամենը 10 երկիր է օգտագործում այն (նաև Շվեյցարիայի մեկ կանտոն և Հնդկաստանի մեկ նահանգ)։ Տնտեսական համագործակցության և զարգացման կազմակերպության 30 անդամ երկրներից 10-ում կիրառվում է պարտադիր քվեարկության ձևը[2]։
Կիրառվում է[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Այս երկրներն ու տարածաշրջաններն օրենսդրորեն օգտագործում են պարտադիր քվեարկություն․
- Արգենտինայում ներդրվել է 1912 թվականին[3]։ Այստեղ քվեարկությունը պարտադիր է 18-70 տարեկան քաղաքացիների համար և ոչ պարտադիր՝ 70 տարեկանից մեծ և 16-18 տարեկան քաղաքացիների համար։ Սակայն նախընտրական փուլում մինչև 70 տարեկան քաղաքացիները կարող են հրաժարվել քվերակելուց, եթե նրանք ընտրություններից 48 ժամ առաջ իրենց ցանկության մասին հայտնեն ընտրական իշխանություններին։ Սա վավեր է միայն մոտակա նախընտրական փուլի համար և հայտը պետք է տալ ամեն անգամ, եթե ընտրողը չի ցանկանում ընտրել։
- Ավստրալիայում ներդրվել է 1924 թվականին[3]։ Այստեղ դաշնային և տարածաշրջանային ընտրությունների դեպքում 18 և ավելի տարիք ունեցող քաղաքացիների համար քվեարկելը պարտադիր է։ Քաղաքացին պարտավոր է․ այցելել ընտրական տեղամաս, գրանցվել ընտրողների ցուցակում, ստանալ քվեաթերթիկ, մտնել ընտրախցիկ, կատարել համապատասխան նշում և այն գցել քվեատուփի մեջ։ Օրենքը ուղիղ ցույց չի տալիս, որ ընտրությունը պետք է կատարվի, այն միայն ասում է, որ քվեաթերթիկը պետք է նշված լինի։ Օրենքի համաձայն, թե ինչպես է քաղաքացին քվեաթերթիկի վրա նշում կատարում, լրիվ անհատական է։ Որոշ նահանգներում քաղաքային ընտրություններին մասնակցելը նույնպես պարտադիր է։ 2010 թվականին Թասմանիա նահանգի ընտրությունների ժամանակ 6000 հոգի տուգանվեցին՝ 26 դոլարով, ընտրություններին չմասնակցելու համար։ Նրանցից 2000-ը վճարեցին տուգանքը։ Փոստով քվեարկելու հնարավորություն է տրվում այն քաղաքացիներին, ովքեր դժվարանում են, կամ չեն կարող գալ ընտրական տեղամաս։ Նախապես կամ վաղաժամ քվեարկության հնարավորություն է տրվում այն քաղաքացիներին, ովքեր այդ օրը չեն կարող քվեարկել[4]։
- Բրազիլիայում քվեարկելը պարտադիր է 18-70 տարեկան քաղաքացիների համար։ Այն պարտադիր չէ 70 տարեկանից մեծ, 16-17 տարեկան և յուրաքանչյուր տարիքի կրթություն չունեցող քաղաքացիների համար։ Ընտրություններին չմասնակցելու հայտը կարող են լրացնել տարբեր փոստերում և ընտրական կենտրոններում։
- Կիպրոսում այն ներմուծվել է 1960 թվականին[3]։
- Էկվադորում ներդրվել է 1936 թվականին[3]։ Այստեղ քվեարկությունը պարտադիր է 18-65 տարեկան քաղաքացիների համար, իսկ ոչ պարտադիր՝ 16-17 տարեկան, 65-ից բարձր տարիք ունեցող և կրթություն չունեցող քաղաքացիների համար։
- Հնդկաստանի Գուջարաթ նահանգը սրա մասին օրինագիծ է ընդունել 2009 թվականի օրենսդրական նիստին, իսկ 2011-ին այն ենթարկվել է որոշ փոփոխությունների։ Օրինագիծը հաստատվել է 2014 թվականին՝ Գուջարաթի նահանգապետի կողմից։ Քվեարկությանը մասնակցելը դարձավ պարտադիր տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրության ժամանակ և չմասնակցելու համար սահմանվեց տույժ։ Նահանգապետը սկզբում որոշեց, օրենքի իրականացման բարդության և հետևանքների համար, չկիրառել այն[5]։ Բայց ավելի ուշ՝ 2015 թվականի հունիսին, կառավարությունը որոշեց ապահովել օրենքի կիրառումը։
- Լիխտեյնշտեյն
- Լյուքսեմբուրգում պարտավոր են ընտրությանը մասնակցեն 18-75 տարեկան քաղաքացիները, իսկ պարտավոր չեն 75 տարեկանից մեծ և օտարերկրյացի քաղաքացիները (վերջիններս միայն տեղական ընտրությունների դեպքում)։
- Հյուսիսային Կորեայում 17 տարեկանից բարձր տարիք ունեցող քաղաքացիները պարտավոր են քվեարկել, նույնիսկ այն դեպքում երբ կա ընդամենը մեկ թեկնածու։ Քվեարկությունը նրա համար է, որ ստուգվի թե ով է երկրում գտնվում։ Բոյկոտային քվեարկությունը քվեարկողների համար վատ հետևանքների պատճառ է դառնում։
- Նաուրուում կիրառվել է 1965 թվականից։
- Պերուում ներդրվել է 1933 թվականին[3]։ Պարտադիր է 18-70 տարեկան քաղաքացիների համար, իսկ ոչ պարտադիր՝ 70 տարեկանից բարձր տարիք ունեցողների։
- Սինգապուրում պարտադիր է ընտրական ցուցակի վերջին փոփոխություններից հետո՝ 21 տարին բոլորած, քաղաքացիների համար։
- Ուրուգվայում ներդրվել է 1934 թվականին, բայց չի կիրառվել մինչև 1970 թվականը[3]։
- Շվեյցարիայի Շաֆֆհաուզեն կանտոնում պարտադիր քվեարկությունը ներդրվել է 1904 թվականին, բայց 1974 թվականին չեղարկվեց մնացած կանտոնների կողմից[3][6]։
Չի կիրառվում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կան երկրներ, որոնք ունեն պարտադիր քվեարկության օրենք, բայց չեն կիրառում․
- Բելգիայում 18 տարեկանից մեծ բոլոր քաղաքացիները պարտավոր են գալ ընտրատեղամաս։ Պաշտոնական պատժամիջոցները մինչև այսօր գոյություն ունեն, սակայն կիրառվում են 2003 թվականից միայն ընտրական տեղամասի աշխատակիցների բացակայության դեպքում[7]։
- Բոլիվիայում ներդրվել է 1952 թվականից։
- Կոստա Ռիկա
- Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն
- Դոմինիկյան Հանրապետություն
- Եգիպտոս
- Գաբոն
- Հունաստան
- Գվատեմալա
- Հոնդուրաս
- Լիվանում միայն տղամարդկանց համար է պարտադիր։
- Լիբիա
- Մեքսիկա
- Պանամա
- Պարագվայում պարտադիր է 18-75 տարեկան քաղաքացիների համար։
- Թայլանդ
- Թուրքիայում չքվեարկելու տուգանքը 10 դոլար է, սակայն այստեղ նույնպես չի կիրառվում[8]։
Կիրառվել է նախկինում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Ավստրիայում ներդրվել է 1924 թվականին և կիրառվել է միայն 1925 թվականի նախագահական ընտրություններին։
- Չիլիում 2009 թվականին սահմանադրությունից ջնջվեց պարտադիր քվեարկության օրենքը և փոխարինվեց կամավոր քվեարկելու տեսակով։
- Ֆիջիում չեղարկվել է 2014 թվականին։
- Իտալիայում 1945-1993 թվականներին քվեարկությունը պարտադիր էր։
- Նիդերլանդներում ներդրվել է 1917 թվականին, ընդհանուր ընտրական իրավունքի հետ միասին, իսկ չեղարկվել է 1967 թվականին։
- Իսպանիայում 1907-1923 թվականներին ներդրվեց, բայց այդպես էլ չկիրառվեց։
- Շվեյցարիայում 19-րդ դարում լայնորեն տարածված էր 26 կանտոններում, բայց աստիճանաբար չեղարկվեց, մնաց միայն Շաֆֆհաուզենը[6]։
- ԱՄՆ-ի Ջորջիա նահանգում 1777 թվականին (10 տարի սահմանադրության ընդունումից առաջ)։
- Վենեսուելայում օրենքը հանվեց 1993 թվականին։
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Конституционное (государственное) право зарубежных стран / под ред. Б. А. Страшуна. — 4-е изд. — М.: Норма, 2007. — ISBN 5-89123-920-5
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «The World Factbook». www.cia.gov. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հունվարի 9-ին. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 22-ին.
- ↑ corporateName=Australian Electoral Commission; address=Queen Victoria Terrace, Parkes ACT 2600; contact=13 23 26. «Compulsory voting in Australia» (ավստրալիական անգլերեն). Australian Electoral Commission. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 22-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link) - ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 «Compulsory Voting | Voter Turnout | International IDEA». www.idea.int. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հունիսի 12-ին. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 22-ին.
- ↑ corporateName=Australian Electoral Commission; address=50 Marcus Clarke Street, Canberra ACT 2600; contact=13 23 26. «Ways to vote» (ավստրալիական անգլերեն). Australian Electoral Commission. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 22-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link) - ↑ «Gujarat govt gets cold feet after making voting compulsory in civic body poll - Times of India». The Times of India. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 22-ին.
- ↑ 6,0 6,1 Isobel Leybold-Johnson, swissinfo.ch. «Le dernier canton où le vote est obligatoire - SWI swissinfo.ch». SWI swissinfo.ch. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 22-ին.
- ↑ «Vers la fin du vote obligatoire?». 7s7. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 22-ին.
- ↑ «2014 Yerel Seçimler - Oy kullanmama Cezası Ne Kadar?» (թուրքերեն). turkiyegazetesi.com.tr. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 22-ին.