Պաիսի Խիլենդարցի
| Պաիսի Խիլենդարցի Паисий Хилендарски | |
|---|---|
| Դիմանկար | |
| Ծնվել է | 1722[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Բանսկո, Բլագոևգրադի մարզ, Բուլղարիա[4] |
| Մահացել է | 1773[1][5][2][…] |
| Մահվան վայր | Ասենովգրադ, Պլովդիվի մարզ, Բուլղարիա |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Օսմանյան կայսրություն |
| Ազգություն | բուլղարացի |
| Կրոն | ուղղափառություն |
| Մասնագիտություն | քրիստոնյա քահանա, պատմաբան և գրող |
| Զբաղեցրած պաշտոններ | հեգումեն |
 Saint Paisius of Hilendar Վիքիպահեստում | |
Պաիսի Խիլենդարցի (բուլղար․՝ Паисий Хилендарски, հուն․՝ Παΐσιος του Χιλανδαρίου, 1722[1][2][3][…], Բանսկո, Բլագոևգրադի մարզ, Բուլղարիա[4] - 1773[1][5][2][…], Ասենովգրադ, Պլովդիվի մարզ, Բուլղարիա), բուլղարացի լուսավորական, բուլղարական ուղղափառ եկեղեցու սուրբ, Կոստանդնուպոլսի տիեզերական պատրիարքության աբեղա, «Սլավոնաբուլղարական պատմություն» աշխատության հեղինակը։
Պայսի Հիլենդարցին կարևոր նշանակություն է ունեցել բուլղար ժողովրդի մշակութային կյանքում։ Համարվում է ազգային վերածննդի հիմնադիրներից մեկը, ով կոչ էր անում ազատել Բուլղարիան օսմանյան լծից։
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Պաիսի Խիլենդարցու կենսագրական տեղեկությունները մեզ են հասել իր իսկ հեղինակային աշխատությունից, որը կոչվել է «Սլավոնաբուլղարական պատմություն»։ Ամենայն հավանականությամբ նա ծնվել է 1772 թվականին Բանսկոյում։ Նրա ծնողները սերում էին հենց այդ գյուղից։ Հայտնի է, որ Պայսին չի ստացել որևէ կրթություն և ընտրելով հոգևոր ուղին 1745 թվականին մեկնել է Հունաստան։ Այնտեղ նա դարձել է Խիլանդար վանքի վանականներից մեկը։
Եղել է Կոստանդնուպոլսի տիեզերական պատրիարքության աբեղա։ Իր կյանքի ողջ ընթացքում գրի է առել Բուլղարիայի պատմությունը և այն ավարտել է 1745 թվականին՝ Հունաստանում՝ Զողրաֆի վանքում։
Բուլղար ժողովրդի պատմությունը վավերագրորեն գրի առնելու համար նա եղել է նույնիսկ Գերմանիայում։ Ակտիվորեն մասնակցել է Բուլղարիայի հակաթուրքական ապստամբություններին։ Մահացել է 1773 թվականին։
Ստեղծագործություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Պաիսի Խիլենդարցին իր ստեղծագործություններում ներկայացրել է բուլղարացի ժողովրդի անցումը միջնադարյան խառնակ ժամանակաշրջաններից դեպի ազգային վերածննդի և ազատագրական պայքարի ժամանակներ։ Նա բազմիցս հորդորել է պայքարել հանուն ազատության և ընդդեմ թուրքական տիրապետության։ Նրա գլխավոր աշխատությունը «Սլավոնաբուլղարական պատմություն»-նն է, որի բովանդակության հիմքում ընկած է հայրենասիրությունը։ Գրքում հեղինակն իր մտահոգությունն է հայտնել սեփական ժողովրդի ապագայի համար և հորդորել է բուլղարացիներին ոտքի կանգնել և զինված պայքարի միջոցով ազատագրել Բուլղարիան օտարի լծից։ Նա կարևորել է ազգանվեր գործունեությունը և որպես օրինակ ներկայացրել Կյուրեղ և Մեթոդիոս եղբայրների գործունեությունը։
Գրքի ամենահայտնի տողերն են․
|
Չե՞ս ամաչում, երբ քեզ բուլղարացի անվանելով չես կարդում քո իսկ մայրենի լեզվով | 
|
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 opac.vatlib.it
- ↑ 3,0 3,1 CONOR.BG
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #119099896 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 ArhivX LOD
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Паисий Хилендарски и неговата епоха. София, 1962.
- Никитин С. А. Паисий Хилендарский и современная ему южнославянская историография // Славянское источниковедение. М., 1965.
- Конобеев В. Д. Българското националноосвободително движение. Идеология, программа, развитие. София, 1972.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Պաիսի Խիլենդարցի» հոդվածին։ |
| ||||||||||||
