Պաիսի Խիլենդարցի
| Պաիսի Խիլենդարցի Паисий Хилендарски | |
|---|---|
| Դիմանկար | |
| Ծնվել է | 1722[1] |
| Ծննդավայր | Բանսկո, Բլագոևգրադի մարզ, Բուլղարիա[1] |
| Մահացել է | 1773[1] |
| Մահվան վայր | Ասենովգրադ, Պլովդիվի մարզ, Բուլղարիա[1] |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Օսմանյան կայսրություն |
| Ազգություն | բուլղարացի |
| Կրոն | ուղղափառություն |
| Մասնագիտություն | Eastern Orthodox monk, պատմաբան և գրող |
| Զբաղեցրած պաշտոններ | հեգումեն |
 Saint Paisius of Hilendar Վիքիպահեստում | |
Պաիսի Խիլենդարցի (բուլղար․՝ Паисий Хилендарски, հուն․՝ [Παΐσιος του Χιλανδαρίου] error: {{lang}}: text has italic markup (help), 1722[1], Բանսկո, Բլագոևգրադի մարզ, Բուլղարիա[1] - 1773[1], Ասենովգրադ, Պլովդիվի մարզ, Բուլղարիա[1]), բուլղարացի լուսավորական, բուլղարական ուղղափառ եկեղեցու սուրբ, Կոստանդնուպոլսի տիեզերական պատրիարքության աբեղա, «Սլավոնաբուլղարական պատմություն» աշխատության հեղինակը։
Պայսի Հիլենդարցին կարևոր նշանակություն է ունեցել բուլղար ժողովրդի մշակութային կյանքում։ Համարվում է ազգային վերածննդի հիմնադիրներից մեկը, ով կոչ էր անում ազատել Բուլղարիան օսմանյան լծից։
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Պաիսի Խիլենդարցու կենսագրական տեղեկությունները մեզ են հասել իր իսկ հեղինակային աշխատությունից, որը կոչվել է «Սլավոնաբուլղարական պատմություն»։ Ամենայն հավանականությամբ նա ծնվել է 1772 թվականին Բանսկոյում։ Նրա ծնողները սերում էին հենց այդ գյուղից։ Հայտնի է, որ Պայսին չի ստացել որևէ կրթություն և ընտրելով հոգևոր ուղին 1745 թվականին մեկնել է Հունաստան։ Այնտեղ նա դարձել է Խիլանդար վանքի վանականներից մեկը։
Եղել է Կոստանդնուպոլսի տիեզերական պատրիարքության աբեղա։ Իր կյանքի ողջ ընթացքում գրի է առել Բուլղարիայի պատմությունը և այն ավարտել է 1745 թվականին՝ Հունաստանում՝ Զողրաֆի վանքում։
Բուլղար ժողովրդի պատմությունը վավերագրորեն գրի առնելու համար նա եղել է նույնիսկ Գերմանիայում։ Ակտիվորեն մասնակցել է Բուլղարիայի հակաթուրքական ապստամբություններին։ Մահացել է 1773 թվականին։
Ստեղծագործություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Պաիսի Խիլենդարցին իր ստեղծագործություններում ներկայացրել է բուլղարացի ժողովրդի անցումը միջնադարյան խառնակ ժամանակաշրջաններից դեպի ազգային վերածննդի և ազատագրական պայքարի ժամանակներ։ Նա բազմիցս հորդորել է պայքարել հանուն ազատության և ընդդեմ թուրքական տիրապետության։ Նրա գլխավոր աշխատությունը «Սլավոնաբուլղարական պատմություն»-նն է, որի բովանդակության հիմքում ընկած է հայրենասիրությունը։ Գրքում հեղինակն իր մտահոգությունն է հայտնել սեփական ժողովրդի ապագայի համար և հորդորել է բուլղարացիներին ոտքի կանգնել և զինված պայքարի միջոցով ազատագրել Բուլղարիան օտարի լծից։ Նա կարևորել է ազգանվեր գործունեությունը և որպես օրինակ ներկայացրել Կյուրեղ և Մեթոդիոս եղբայրների գործունեությունը։
Գրքի ամենահայտնի տողերն են․
|
Չե՞ս ամաչում, երբ քեզ բուլղարացի անվանելով չես կարդում քո իսկ մայրենի լեզվով | 
|
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Паисий Хилендарски и неговата епоха. София, 1962.
- Никитин С. А. Паисий Хилендарский и современная ему южнославянская историография // Славянское источниковедение. М., 1965.
- Конобеев В. Д. Българското националноосвободително движение. Идеология, программа, развитие. София, 1972.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Պաիսի Խիլենդարցի» հոդվածին։ |
| ||||||||||||
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 9, էջ 77)։ 
|