Չռնի Վըրխ աստղադիտարան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Չռնի Վըրխ աստղադիտարան
Observatorij Črni Vrh
Տեսակաստղագիտական ​​աստղադիտարան
Աստղադիտարանի կոդ106
ԵրկիրՍլովենիա
ՎայրՉռնի Վրխ, Իդրիա
ԲԾՄ726
Հիմնադրվել է՝1975
Կայքobservatorij.org

Չռնի Վըրխ աստղադիտարան (սլովեն.՝ Observatorij Črni Vrh, ՄԱՄ կոդը՝ 106), աստղադիտարան Սլովենիայի Իդրիա քաղաքի մոտ գտնվող Չռնի Վըրխ գյուղում։ Այսօրվա աստղադիտարանի շենքը կառուցվել է 1985 թվականին, և գտնվում է ծովի մարևույթից 730 մ բարձրության վրա։ Շինարարության մեծ մասը կատարել են կամավորներ։

Պարբերական աստղագիտական դիտարկումներ սկսել են կատարվել 1975 թվականից սկսած, փոքր աստղադիտարանում ինքնաշեն գործիքներով։ Այս աստղադիտարանը գտնվում էր այսօրվա մասնաշենքից 4 կմ հեռավորության վրա։ Այն ժամանակ են կատարվել Վեստի գիսաստղի այդ տարվա առաջին լուսանկարները։ Աստղադիտարանը գտնվում է ջերմաստիճանային ինվերսիայի սահմանից բավականին վեր, ինչը ապահովում է ավելի շատ քանակով մաքուր երկնքով գիշերներ։

Աստղադիտարանում գործում է գիսաստղերի և աստերոիդների որոնման PIKA ծրագիրը (սլեվեներեն հապավում)։ 2003 թվականի մարտից սկսած այս ծչագիրը սկսեց օգտագործել նոր 60 սմ f/3,3 Կիչոկի աստղադիտակը, որի վրա տեղադրված է 1024 × 1024 ԼԿՍ խցիկ։ Աստղադիտակի ֆինանսավորման մի մասը ապահովվել է Մոլորակային միության կողմից 2000 և 2010 թվականներին։ Վերջին գրանտը տրվել է ԼԿՍ խցիկի սառեցնող սարքի գնման համար, որը մեծապես բարելավել է դիտարկումների որակը։ Նոր խցիկը սկսել է աշխատել 2011 թվականի հոկտեմբերից։

Լյուբլյանայի համալսարանի ֆիզիկայի և աստղագիտության բաժնի գիտնականները այս աստղադիտարանում կատարել են հետազոտություններ 1994-ից 2009 թվականները, օգտագործելով 36 սմ աստղադիտակ։

On 18 August 2008 թվականի օգոստոսի 18-ին այս աստղադիտարանում սիրող աստղագետ Ստանիսլավ Մատիչիչը հայտնաբերեց C/2008 Q1 (Մատիչիչ) գիսաստղը, որը այս աստղադիտարանում, ինչպես նաև Սլովենիայում հայտնաբերված առաջին գիսաստղն էր։ 2010 թվականի ապրիլի 16-ին ուսանող Յան Վալեսը հայտնաբերեց P/2010 H2 (Վալես) պարբերական գիսաստղը։ Ընդամենը 15 ժամ դրանից առաջ երկնքի միևնույն հատվածը դիտարկած Կատալինա ծրագրի գիտնականները չէին նկատել այն[1][2]։

Աստղադիտակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հետազոտող թիմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հայտնաբերումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Փոքր մոլորակների կենտրոնի տվյալներով Չռնի Վըրխ աստղադիտարանում հայտնաբերվել է 423 աստերոիդ[3]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. «Observatorij Črni Vrh opazil še neodkrit komet» [Črni Vrh Observatory Spotting an Undiscovered Comet] (Slovenian). 24ur.com. 2010 թ․ ապրիլի 19.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  2. MPEC 2010-H12: COMET P/2010 H2
  3. «Minor Planet Discoverers (by number)». Minor Planet Center. 2017 թ․ հունվարի 12. Վերցված է 2017 թ․ մարտի 7-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]