Չինաստանի կոմունիստական կուսակցություն
|
Ուշադրություն, այս էջը կամ բաժինը այլ լեզվով հոդվածի վատ թարգմանություն է։ Դուք կարող եք բարելավել թարգմանությունը։ Օրիգինալ տեքստը կարող եք գտնել ձախ կողմի «այլ լեզուներով» ենթաբաժնում։ |
| Չինաստանի կոմունիստական կուսակցություն չինարեն՝ 中国共产党 | |
|---|---|
 | |
 | |
| Տեսակ | կուսակցություն, կոմունիստական կուսակցություն և ruling party? |
| Երկիր |  Չինաստան[1] |
| Առաջնորդ | Սի Ցզինպին |
| Կարգախոս | Serve the People? |
| Հիմնադիր | Chen Duxiu?[2] և Լի Դա Չժաո[2] |
| Հիմնադրված | հուլիսի 23, 1921 |
| Գաղափարախոսություն | socialism with Chinese characteristics?, Chinese unification?, սոցիալիստական պատրիոտիզմ, կոմունիզմ[3], CCP General Secretary Xi Jinping Thought?[3], Scientific Outlook on Development?[3], Theory of Three Represents?[3] և Դեն Սյաոպինի տեսություն[3] |
| Օրհներգ | Ինտերնացիոնալ |
| Շտաբ | Չժունանհայ, Պեկին |
| Կայք | 12371.cn |
 Communist Party of China Վիքիպահեստում | |
Չինաստանի կոմունիստական կուսակցություն (ՉԿԿ)[4], Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության (ՉԺՀ) հիմնադիր և միակ իշխող կուսակցությունը։ Մաո Ցզեդունի գլխավորությամբ ՉԿԿ-ն հաղթանակած դուրս եկավ Չինաստանի քաղաքացիական պատերազմում՝ ընդդեմ Գոմինդանի: 1949 թվականին Մաոն հռչակեց Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության ստեղծումը։ Այդ ժամանակից ի անց ՉԿԿ-ն կառավարում էր Չինաստանը և միանձնյա վերահսկում էր Ժողովրդական ազատագրական բանակը (PLA): ՉԿԿ-ի հաջորդ առաջնորդները կուսակցության սահմանադրության մեջ ավելացրել են իրենց սեփական տեսությունները, որոնք ուրվագծում են կուսակցության գաղափարախոսությունը, որը հավաքականորեն կոչվում է չինական բնութագրերով սոցիալիզմ:
2024-ից, ՉԿԿ պարնակում է ավելի քան 99 միլիոն անդամ, որը աշխարհի ամենա բազմաշատն է հնդկական ԲՋԿ-ունից հետո։
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1921 թվականին Չեն Դյուսյուն և Լի Դաժաոն գլխավորեցին ՉԿԿ-ի հիմնադրումը Ռուսաստանի կոմունիստական կուսակցության (բոլշևիկներ) Հեռավորարևելյան բյուրոյի և Կոմունիստական ինտերնացիոնալի Հեռավոր Արևելքի բյուրոյի օգնությամբ: Առաջին վեց տարիների ընթացքում ՉԿԿ-ն իրեն միավորում էր Կուոմենրանգի-ի (ԿՄՏ) հետ՝ որպես ավելի մեծ ազգայնական շարժման կազմակերպված ձախ թև: Սակայն, երբ ԿՄՏ-ի աջ թևը՝ Չիանգ Քայ-շեկի գլխավորությամբ, շրջվեց ՉԿԿ-ի դեմ և կոտորեց կուսակցության տասնյակ հազարավոր անդամների,ն երկու կուսակցությունները բաժանվեցին և սկսեցին երկարատև քաղաքացիական պատերազմ: Պարտիզանական պատերազմի հաջորդ տասը տարիների ընթացքում Մաո Ցզեդունը դարձավ ամենաազդեցիկ դեմքը ՉԿԿ-ում, և կուսակցությունը հողային բարեփոխումների իր քաղաքականությամբ ամուր հիմք ստեղծեց գյուղական գյուղացիության շրջանում: Չին-ճապոնական Երկրորդ պատերազմի ընթացքում ՉԿԿ-ին աջակցությունը շարունակեց աճել, և 1945 թվականին ճապոնացիների հանձնվելուց հետո ՉԿԿ-ն հաղթական դուրս եկավ կոմունիստական հեղափոխության մեջ ընդդեմ ազգայնական կառավարության: ԿՄՏ-ի Թայվան նահանջի փախից հետո ՉԿԿ-ն ստեղծեց Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետությունը 1949 թվականի հոկտեմբերի 1-ին:
Մաո Ցզեդունը շարունակում էր մնալ ՉԿԿ-ի ամենաազդեցիկ անդամը մինչև իր մահը 1976թ., չնայած նա պարբերաբար հեռանում էր հանրային ղեկավարությունից, քանի որ նրա առողջական վիճակը վատանում էր: Մաոյի օրոք կուսակցությունն ավարտեց իր հողային բարեփոխումների ծրագիրը, գործարկեց մի շարք հնգամյա ծրագրեր և ի վերջո բաժանվեց Խորհրդային Միությունից: Թեև Մաոն Մշակութային հեղափոխության ժամանակ փորձեց մաքրել կուսակցությունը կապիտալիստական և ռեակցիոն տարրերից, նրա մահից հետո այս քաղաքականությունը միայն կարճ ժամանակով շարունակվեց Չորսի բանդայի կողմից, նախքան ավելի քիչ ռադիկալ խմբակցությունը վերահսկողության տակ վերցրեց: 1980-ականների ընթացքում Դեն Ժյաոպինը ՉԿԿ-ին ուղղորդեց մաոիստական ուղղափառությունից և դեպի տնտեսական ազատականացման քաղաքականություն: Այս բարեփոխումների պաշտոնական բացատրությունն այն էր, որ Չինաստանը դեռ գտնվում էր սոցիալիզմի առաջնային փուլում, զարգացման փուլ, որը նման է կապիտալիստական արտադրության եղանակին: Արևելյան բլոկի փլուզումից և 1991 թվականին Խորհրդային Միության փլուզումից ի վեր, ՉԿԿ-ն կենտրոնացել է մնացած սոցիալիստական պետությունների իշխող կուսակցությունների հետ իր հարաբերությունների պահպանման վրա: ՉԿԿ-ն նաև հարաբերություններ է հաստատել մի քանի ոչ կոմունիստական կուսակցությունների հետ, այդ թվում՝ Աֆրիկայի, Ասիայի և Լատինական Ամերիկայի շատ զարգացող երկրների գերիշխող ազգայնական կուսակցությունների, ինչպես նաև Եվրոպայի սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցությունների հետ:
Չինաստանի կոմունիստական կուսակցությունը կազմակերպված է ժողովրդավարական ցենտրալիզմի հիման վրա, սկզբունք, որը ենթադրում է բաց քաղաքականության քննարկում կուսակցության անդամների միջև համաձայնեցված որոշման պահպանման հարցում միասնության պայմանի վերաբերյալ: ՉԿԿ բարձրագույն մարմինը Ազգային կոնգրեսն է, որը հավաքվում է հինգերորդ տարին մեկ։ Երբ Ազգային Կոնգրեսը նիստ չի անում, Կենտրոնական կոմիտեն ամենաբարձր մարմինն է, բայց քանի որ այդ մարմինը սովորաբար հանդիպում է տարին մեկ անգամ, պարտականությունների և պարտականությունների մեծ մասը վերապահված է Քաղբյուրոյին և նրա մշտական հանձնաժողովին: Վերջինիս անդամները դիտվում են որպես կուսակցության և պետության բարձրագույն ղեկավարություն։ [5] Կուսակցության առաջնորդն այսօր զբաղեցնում է գլխավոր քարտուղարի (քաղաքացիական կուսակցական պարտականությունների համար պատասխանատու), Կենտրոնական ռազմական հանձնաժողովի (ԿՄՀ) նախագահի (ռազմական գործերի համար պատասխանատու) և պետական նախագահի պաշտոնները (հիմնականում հանդիսավոր պաշտոն): Այս պաշտոնների պատճառով կուսակցության ղեկավարը համարվում է երկրի առաջնահերթ առաջնորդը: Ներկայիս առաջնորդը Ժի Ժզինպինն է, ով ընտրվել է 18-րդ Կենտրոնական կոմիտեի 1-ին լիագումար նիստում, որը տեղի է ունեցել 2012 թվականի նոյեմբերի 15-ին և վերընտրվել է երկու անգամ՝ 2017 թվականի հոկտեմբերի 25-ին 19-րդ կենտրոնական կոմիտեի կողմից և 2022 թվականի հոկտեմբերի 10-ին՝ 20-րդ կենտրոնական կոմիտեի կողմից:
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Zicarelli Á. El gran juego: La guerra fría entre China y Estados Unidos — 2023. — P. 119. — 170 p. — ISBN 978-987-8391-65-6
- ↑ 2,0 2,1 Immanuel C.Y. Hsü The Rise of Modern China — 6 — USA: OUP, 2000. — P. 517. — 1136 p. — ISBN 978-0-19-512504-7
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 中国共产党章程, Constitution of the Communist Party of China — 1921.
- ↑ «Style Guide: PRC, China, CCP or Chinese?». Asia Media Centre – New Zealand. Asia New Zealand Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 25 July 2022-ին. Վերցված է 2022-06-19-ին. «Chinese Communist Party (CCP): May also refer to Communist Party of China (CPC) ... CPC is used officially in China and by China's media, whereas English-language media outside of Chinese conventionally use CCP.»
- ↑ McGregor, Richard (2010). The Party: The Secret World of China's Communist Rulers. New York: Harper Perennial. ISBN 978-0-06-170877-0. OCLC 630262666.