Չեթ Աթքինս

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Չեթ Աթքինս
Բնօրինակ անունանգլ.՝ Chet Atkins
Ի ծնե անունChester Burton Atkins
Ծնվել էհունիսի 20, 1924(1924-06-20)[1][2][3][…]
Luttrell, Յունիոն շրջան, Թենեսի, ԱՄՆ
Երկիր ԱՄՆ
Մահացել էհունիսի 30, 2001(2001-06-30)[1][2][3][…] (77 տարեկան)
Նաշվիլ, ԱՄՆ[4]
ԳերեզմանHarpeth Hills Memory Gardens[5]
ԺանրերՔանթրի, դասական երաժշտություն, ժողովրդական երաժշտություն և ջազ
Մասնագիտությունկիթառահար, ջազ երաժիշտ, երաժշտական պրոդյուսեր, ջազ կիթառահար, դասական կիթառահար և երգերի հեղինակ
Գործիքներկիթառ և ջութակ
ԼեյբլRCA Records և Columbia Records
Պարգևներ
Կայքmisterguitar.com
 Chet Atkins Վիքիպահեստում

Չեսթեր (Չեթ) Բերթոն Աթքինս (Էթքինս, անգլ.՝ Chester Burton «Chet» Atkins, հունիսի 20, 1924(1924-06-20)[1][2][3][…], Luttrell, Յունիոն շրջան, Թենեսի, ԱՄՆ - հունիսի 30, 2001(2001-06-30)[1][2][3][…], Նաշվիլ, ԱՄՆ[4]), ամերիկացի վիրտուոզ-կիթառահար, պրոդյուսեր և հնչյունային օպերատոր։

Նրա նվագելու տեխնիկան (ֆինգերսթայլ), որից օգտվում էին նաև Մերլ Թրևիսը, Ջանգո Ռեյնհարդը, Ջորջ Բարնսը և Լես Պոլը, նրան մեծ ճանաչում բերեց ԱՄՆ-ում, իսկ ավելի ուշ՝ ամբողջ աշխարհում[7]։ Աթքինսը ձայնագրել է Պերի Կոմոյի, Էլվիս Փրեսլիի, Էդի Առնոլդի, Դոն Գիբսոնի, Ջիմ Ռիվզի, Ջերի Ռիդի, Սքիթեր Դևիսի, Քոնի Սմիթի, Ուեյլոն Ջենինգսի և այլոց ձայնագրությունները։

Ոուեն Բրեդլիի հետ միասին նա ստեղծել է քանթրի երաժշտության հատուկ, հարթեցված ոճ, որը հայտնի է որպես «Nashville Sound»։ Քանթրի երաժշտության երկրպագուներին դուր է եկել այս ոճը և գրավել նաև շատերի ուշադրությունը։ Նա ազդեցություն է թողել Թոմի Էմանուէլի նման երաժիշտների վրա։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մանկություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չեթ Աթքինսը ծնվել է 1924 թվականի հունիսի 20-ին Լյուտրելում, Թենեսի, Քլինչ լեռների մոտ և մեծացել է այնտեղ իր մոր, երկու եղբոր և քրոջ հետ, եղել է ընտանիքի ամենափոքրը։ Նրա ծնողները բաժանվել են, երբ նա վեց տարեկան էր։ Նա իր գործունեությունն սկսեց ուկուլելեով, ավելի ուշ անցավ ջութակի, բայց ինը տարեկանում սակարկեց հին ատրճանակ և մի քանի գործ կիթառի համար[8]։ Հոր հիվանդության պատճառով Չեթի ընտանիքը ստիպված է եղել տեղափոխվել Ջորջիա նահանգի Ֆորսթոն քաղաք։ Այնտեղ նա սովորել է «Mountain Hill» դպրոցում։ Ապագա կիթառահարի առաջին դաստիարակներից մեկը նրա ավագ եղբայրն էր, ով նույնպես հետագայում դարձավ բավականին հայտնի երաժիշտ և 1930-ականների վերջին նվագեց Լես Պոլի հետ։

Գործունեության սկիզբ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1941 թվականին, երբ Չեթը ավարտեց միջնակարգ դպրոցը, նա արդեն կայացած կիթառահար էր։ Օգտագործելով իր շփումները երաժշտության աշխարհում, նա գրեթե անմիջապես աշխատանքի անցավ որպես ռադիո երաժիշտ և ելույթ ունեցավ «Bill Carlisle Show»-ում Նոքսվիլում (Թենեսի)։ Միաժամանակ նա դարձավ «Dixie Swingers» խմբի անդամ։

Երեք տարի անց նա փոխեց աշխատանքը և պայմանագիր կնքեց Ցինցինատի քաղաքի ռադիոկայանի հետ։

1946 թվականին Աթքինսն առաջին անգամ հայտնվեց «Grand Ole Opry»-ում՝ այն ժամանակվա հիթ շոույում։ Նույն թվականին թողարկվում է նրա առաջին (դեռ ոչ սոլո) սկավառակը։

Փառքի գագաթնակետ տանող ճանապարհը դժվար է եղել, ինչի օրինակն է Աթքինսի մշտական աշխատանքից ազատումները ռադիոկայաններից։ Հաջորդ մի քանի տարիների ընթացքում նա փոխեց աշխատանքը կայանի ղեկավարության կողմից իր երաժշտության մերժման պատճառով։

Ծաղկում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չեթ Աթքինսի կիթառը

Աթքինսն իր կյանքում տեղափոխվեց և՛ Սփրինգֆիլդ (Միսսուրի), և՛ Դենվեր (Կոլորադո)։ Այնուամենայնիվ, բախտը դեռ չհեռացավ Չեթից, երկրով մեկ թափառումների արդյունքում նրա երգերով ժապավենը ընկավ Սթիվ Սքոուլզի ձեռքը, ով այդ ժամանակ ղեկավարում էր հայտնի ձայնագրման ընկերության Չիկագոյի մասնաճյուղը՝ «RCA»։

Ժապավենը լսելուց հետո Սքոուլզը զանգահարել է Աթքինսին և առաջարկել համագործակցել։

Շուտով Չեթը մեկնեց Նեշվիլ, որտեղ ձայնագրեց իր ութ ստեղծագործությունները «RCA» ստուդիայում, ինչպես նաև դարձավ ընկերության մշտական աշխատակից։ Սքոուլզի հետ ունեցած կապերի շնորհիվ նա սկսեց մասնակցել «Grand Ole Opry» հայտնի շոուին։ Այսպիսով, Նեշվիլում (որը քանթրի երաժշտության պատմական մայրաքաղաքն է) Աթքինսը յուրային դարձավ։

1953 թվականին «RCA»-ն Չեթին դարձրեց իր մշտական խորհրդատուն Նաշվիլում, և 50-ականների վերջին ամբողջ երկիրը նրան ճանաչում էր որպես լավագույն կիթառահարներից մեկը՝ շնորհիվ Ամերիկայի ամենահայտնի կատարողների ձայնագրությունների մշտական մասնակցության։

1957 թվականին Սքոուլզը հեռացավ «RCA»-ից՝ թողնելով Չեթին որպես Նեշվիլի ընկերության բաժնի կառավարիչ։ Այնուամենայնիվ, կորպորատիվ աշխատանքը չսպանեց երաժշտին Աթքինսի մեջ։ 1960 թվականին նա ուրախացրել է հանդիսատեսին Նյուպորտի հայտնի ջազ փառատոնի իր ելույթով, իսկ 1961 թվականին հրավիրվել է Սպիտակ տանը համերգի։

1965 թվականին նրա սոլո ստեղծագործություններից մեկն ընդգրկվել է տարվա լավագույն երգերի հնգյակում։

Դրանից հետո սկսվեց ստեղծագործական որոշակի անկման շրջան։ Աթքինսը դեռևս երկրի ամենահայտնի կիթառահարներից էր, բայց նրա սոլո աշխատանքը հազվադեպ էր բարձրանում 40-րդ հորիզոնականից։

1970-ականների սկզբին Չեթը կրկին դուրս եկավ ստվերից ոչ թե որպես մենակատար, այլ որպես «Nashville String Band» հանրահայտ տրիոյի երաժիշտներից մեկը։

1970-ականների վերջին «RCA»-ի հետ աշխատելը երաժշտի համար դժվարացավ։ Նա վաղուց էր ցանկանում ձայնագրել բարդ ջազային ստեղծագործություններ, սակայն ընկերությունը թույլ չտվեց նրան՝ նկատի ունենալով, որ ջազը հանրաճանաչ երաժշտություն չէ։ 1982 թվականին աճող տարաձայնությունների արդյունքում Չեթը հեռացավ «RCA»-ից և տեղափոխվեց նույնքան հայտնի «Columbia Records»։

1980-2000-ական թվականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1982-ից 1994 թվականներին Չեթը ձայնագրում էր ալբոմ առ ալբոմ (ներառյալ 1990 թվականի «Neck and Neck» ալբոմը, որը թողարկվել է «Dire Straits» խմբի մենակատար Մարկ Նոպֆլերի հետ համագործակցությամբ), ալբոմի համարները ստացել են մի շարք հեղինակավոր մրցանակներ, այդ թվում՝ Գրեմմի մրցանակը լավագույն համատեղ քանթրի-կատարման համար (վոկալ կատարում)։ Աթքինսի ոճով ջազի նկատմամբ գրավչությունն այս տարիներին ավելի ու ավելի էր դրսևորվում, բայց նրա ֆիրմային քանթրի ոճի նոտաները նույնպես չվերացան։ Columbia Records-ում նրա աշխատանքին զուգահեռ հրատարակվել են ուսումնական նյութեր և տեսաերիզներ, որոնք մանրամասն նկարագրել են նրա նվագելու տեխնիկան։ Այս ձեռնարկների շնորհիվ հազարավոր կիթառահարներ ամբողջ աշխարհում կարողացել են բարելավել իրենց նվագելու հմտությունները և ընդլայնել իրենց հնարավորությունների շրջանակը։

Ամենահայտնի դասագիրքը թողարկվել է 1996 թվականին և կոչվում էր «Չեթ Աթքինսի կիթառը»։

Չեթի մտերիմ ընկերներն ասում էին, որ իր կյանքի վերջին տարիներին Չեթն այլևս չէր կարող նվագել, բայց նա հաճախ էր վերցնում իր կիթառը (Գրետչ) և պարզապես պահում այն իր ձեռքերում՝ պատկերացնելով, թե ինչպես է նա նվագում։

Չեթ Աթկինսը մահացել է 2001 թվականի հունիսի 30-ին քաղցկեղից։

2009 թվականին Աթքինսը ճանաչվել է բոլոր ժամանակների մեծագույն կիթառահարներից մեկը բրիտանական «Classic Rock» ազդեցիկ ամսագրի կողմից։ 2011 թվականին «Rolling Stone» ամսագիրը նրան անվանել է բոլոր ժամանակների 100 ամենաակնառու կիթառահարներից մեկը (թվով 21-րդը)[9]։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 filmportal.de — 2005.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #129293059 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  5. ↑ Find A Grave — 1996.
  6. ↑ https://www.rockhall.com/inductees/chet-atkins
  7. ↑ Gilliland, John (Unknown). «Show 10 - Tennessee Firebird: American country music before and after Elvis. [Part 2]». UNT Digital Library (English). Վերցված է 2021 թ․ նոյեմբերի 26-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  8. ↑ «Country Music – Music News, New Songs, Videos, Music Shows and Playlists from CMT». www.cmt.com. Վերցված է 2021 թ․ նոյեմբերի 26-ին.
  9. ↑ Rolling Stone, Rolling Stone (2015 թ․ դեկտեմբերի 18). «100 Greatest Guitarists» (անգլերեն). Rolling Stone. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 12-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Չեթ_Աթքինս&oldid=9279494» էջից