Ունիվերսալ բանկ
Ունիվերսալ բանկ բանկի տեսակ, որը զբաղվում է բանկային գործունեության բազմաթիվ տեսակներով և հանդիսանում է և՛ առևտրային, և՛ ներդրումային բանկ, ինչպես նաև մատուցում է այլ ֆինանսական ծառայություններ, ինչպիսիք են ապահովագրությունը[1]։ Դրանք կոչվում են նաև լիարժեք ծառայություններ մատուցող ֆինանսական ընկերություններ, չնայած կարող են լինել նաև լիարժեք ծառայություններ մատուցող ներդրումային բանկեր, որոնք մատուցում են ակտիվների և հարստության կառավարման, առևտրի, ապահովագրության, հետազոտական և ֆինանսական խորհրդատվական ծառայություններ։
Այս հայեցակարգն առավել արդիական է Միացյալ Թագավորությունում և Միացյալ Նահանգներում, որտեղ պատմականորեն տարբերակում էր դրվում մաքուր ներդրումային բանկերի և առևտրային բանկերի միջև։ ԱՄՆ-ում սա 1933 թվականի Գլաս-Ստիգալի ակտի արդյունք էր։
Սակայն, երկու երկրներում էլ 1980-ական թվականներից ի վեր ներդրումային և առևտրային բանկերի միավորման կարգավորիչ արգելքը մեծ մասամբ վերացվել է, և երկու իրավասություններում էլ ի հայտ են եկել մի շարք ունիվերսալ բանկեր։
Այլ երկրներում այս հայեցակարգը պակաս արդիական է, քանի որ ներդրումային և առևտրային բանկերի միջև կարգավորող տարբերակում չկար։ Այսպիսով, շատ մեծ չափի բանկերը հակված են գործել որպես ունիվերսալ բանկեր, մինչդեռ ավելի փոքր ընկերությունները մասնագիտացած են որպես առևտրային բանկեր կամ ներդրումային բանկեր։ Սա հատկապես վերաբերում է եվրոպական մայրցամաքային բանկային ավանդույթներ ունեցող երկրներին։ Համընդհանուր բանկային գործառնությունները և մասնավոր բանկային գործառնությունները հաճախ համակեցության մեջ են, բայց կարող են գոյություն ունենալ անկախ։ Ունիվերսալ բանկերի կողմից բազմաթիվ ծառայությունների մատուցումը կարող է հանգեցնել ունիվերսալ բանկերի և նրանց հաճախորդների միջև երկարատև հարաբերությունների[2]։
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1907 թվականի ֆինանսական ճգնաժամից հետո ԱՄՆ դրամավարկային հանձնաժողովը ցանկանում էր հասկանալ աշխարհի հիմնական ֆինանսական համակարգերը։ Բեռլինի բանկի տնօրեն Յակոբ Ռիսերի տրակտատում նշվում էր, որ գերմանական ունիվերսալ բանկային համակարգն ունի օգտակար հատկանիշներ, որոնք թույլ են տալիս նրան արդյունավետորեն ապահովել էժան կապիտալ արդյունաբերությանը և խթանել աճը։ Ալեքսանդր Գերշենկրոնը նաև ենթադրեց, որ համընդհանուր բանկային գործունեությունը կարևոր դեր խաղաց Գերմանիայի արդյունաբերականացման գործում։ Վերջերս Էմորի համալսարանի տնտեսագետ Քերոլայն Ֆոլինը կասկածի տակ է դրել Գերշենկրոնի վարկածի վավերականությունը[2]։
Օրինակներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ունիվերսալ բանկերի նշանակալի օրինակներից են «Bank of America»-ն, «Citigroup»-ը, «JPMorgan Chase»-ը և Միացյալ Նահանգների «Wells Fargo»-ն։ UBS և Շվեյցարիայի« Credit Suisse», «BNP Paribas», «Crédit Agricole» և «Société Générale» ֆրանսիական, «Barclays», «HSBC», «Lloyds Banking Group», «NatWest Group» և Միացյալ Թագավորության «Standard Chartered», Գերմանիայի «Դոյչե Բանկ», Նիդեռլանդների «ING» Բանկ, Կանադայի «RBC», Հարավային Աֆրիկայի Ստանդարտ Բանկային Խումբը։ Մաքուր ներդրումային բանկերի օրինակներ, որպես կանոն, գոյություն չունեն, բացառությամբ Ամերիկայի, և դրանց թվում են Նյու Յորքի Մելոնի բանկը, Գոլդման Սաքսը և Մորգան Սթենլին։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ «Is There a Future?». The Economist. 2008 թ․ սեպտեմբերի 18.
- ↑ 2,0 2,1 Fohlin, C. (2007). Finance Capitalism and Germany's Rise to Industrial Power. Studies in Macroeconomic History. Cambridge University Press. ISBN 978-1-139-46154-2. Վերցված է 2023 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.