Ուկրաինական հեղափոխություն (2014)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ուկրաինական հեղափոխություն
2014-ի փետրվարի 18-ին Կիևում կառավարական ուժերի դեմ պայքարող ցուցարարները։
Ամսաթիվ2014 թվականի փետրվարի 18 մինչև փենտրվարի 23
ՎայրՈւկրաինա Կիև
ՊատճառՎիկտոր Յանուկովիչի հեռացումը նախագահի պաշտոնից և Ուկրաինայի սահմանադրության փոփոխությունների վերականգնումը
Արդյունք
  • Նախագահը փախչում է Ռուսաստան,
  • Յուլիա Տիմոշենկո ազատվում է բանտից
  • "Տարածաշրջանային լեզուների մասին օրենքի" չեղարկումը, որի արդյունքում ուկրաիներենը կրկին դարձավ միակ պետական լեզուն
  • 50 կասկածյալներ, այդ թվում ՝ բարձրաստիճան պաշտոնյաներ, մեղադրվում են ցուցարարների սպանության կազմակերպման մեջ
  • "Բերկուտ" հատուկ ստորաբաժանումը լուծարվել է
  • Խորհրդային հուշարձանների համաժողովրդական ոչնչացումը
Հակամարտող կողմեր

Քաղաքացիական հասարակություն,

  • Եվրամայդան ցուցարարներ
  • Եվրամայդանի զինյալները
  • Աջ Հատված կուսակցությունը

Ներքին գործերի նախարարություն

  • "Բերկուտ" հատուկ ստորաբաժանում
  • "Վագր" հատուկ ուժեր
  • Ուկրաինայի ներքին զորքերը
  • Ուկրաինայի անվտանգության ծառայություն
  • Տիտուշկաներ
Ղեկավարներ

Վիկտոր Յանուկովիչ

  • Սերգեյ Արբուզով
  • Վիտալի Զախարչենկո
  • Օլեքսանդր Էֆրեմով
  • Անդրեյ Կլյուև
  • Հեննադի Կերնես
  • Վիկտոր Փշոնկա
  • Միխայլո Դոբկին
  • Յուրի Բոյկո
  • Օլենա Լուկաշ
  • Դմիտրո Տաբաչնիկ
  • Լեոնիդ Կոժարան
Կորուստներ

Մահեր ՝ 100 Կորած ՝ 166 Վիրավորվել է ՝ 1100+

Ձերբակալված ՝ 77

Մահեր ՝ 13

Վիրավորվել է ՝ 272

2014 թվականի ուկրաինական հեղափոխություն (որը նաև հայտնի է որպես հեղափոխություն կամ արժանապատվության հեղափոխություն. ուկրաիներեն՝ Революція гідності) 2014 թվականի փետրվարին Ուկրանիայի մայրաքաղաք Կիևում տեղի են ունեցել մի շարք բռնի իրադարձություններ, որոնք հանգեցրին Ուկրաինայի ընտրված նախագահ Վիկտոր Յանուկովիչի պաշտոնանկ լինելուն։

2000-ական թվականներին Ուկրաինայի հաջորդական կառավարությունները, ներառյալ Յանուկովիչի կառավարությունը, ձգտում էին ավելի սերտ հարաբերությունների Եվրամիության (ԵՄ) հետ[1][2]։ Դրան հասնելու միջոցառումներից մեկը Եվրամիության հետ ասոցացման համաձայնագիրն էր, որը Ուկրաինային վարկեր կտրամադրեր՝ բարեփոխումների ազատականացման դիմաց[3][4]։ Այս պայմանագիրը բարդացնում էր Ուկրաինայի առևտրային կապը Ռուսաստանի հետ, որն այս ժամանակաշրջանում ամենամեծ առևտրային գործընկերն էր[5]։ Նախագահ Յանուկովիչը մտադիր էր համաձայնագիր կնքել, բայց հետաձգեց կնքումը[6]։ Սա բողոքի ալիք առաջացրեց, որը կոչվում էր «Եվրամայդանական» շարժում[7]։ Ցուցարարների և ոստիկանության միջև տեղի են ունեցել բախումներ, որի արդյունքում զոհվել է մոտ 130 մարդ, այդ թվում՝ 18 ոստիկաններ։ Երբ լարվածությունը ուժեղացավ, նախագահի համար անձնական անվտանգությունն անհասանելի դարձավ[8]. փետրվարի 22-ին նա Կիևից մեկնեց Ռուսաստան[7]։ Ցուցարարները շարունակեցին հսկողության տակ վերցնել Կիևի փողոցները։ Նույն օրը խորհրդարանը հայտարարեց, որ Յանուկովիչն ազատվել է պաշտոնից. քվեարկության արդյունքում 328 կողմ, 0 դեմ ձայներով։

Յանուկովիչը ասաց, որ այս քվեարկությունն անօրինական է և նա Ռուսաստանի Դաշնությունից օգնություն է խնդրել[9]։ Ռուսաստանը Յանուկովիչի տապալումը դիտեց որպես ապօրինի հեղաշրջում։ Հեղափոխության դեմ լայնորեն բողոքի ցույցեր տեղի ունեցան Ուկրաինայի արևելյան և հարավային շրջաններում։ Այս բողոքի ակցիաները սրվեցին Ռուսաստանի Դաշնության կողմից Ղրիմի բռնակցման, Դոնբասում սկսված պատերազմի, Ռուսաստանի ռազմական միջամտության[10][11], և Դոնեցկում և Լուգանսկում դե ֆակտո անկախ պետությունների ստեղծման արդյունքում։

Ժամանակավոր կառավարությունը՝ Արսենի Յացենյուկի գլխավորությամբ, սկսեց ստորագրել ԵՄ ասոցացման համաձայնագիրը։ Պետրո Պորոշենկոն Ուկրաինայի նախագահ դարձավ 2014 թվականի չնախատեսված նախագահական ընտրություններում։

Ակնարկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կիևում անցկացվող հակակառավարական ցույցերի ժամանակ 2014 թվականի փետրվարի 18-ին, երբ բողոքի ակցիայի մասնակիցներն ու ոստիկանները բախվեցին, առնվազն 82 մարդ սպանվեց առաջիկա մի քանի օրերի ընթացքում, այդ թվում`13 ոստիկան, վիրավորվել է ավելի քան 1100 մարդ[12][13]։

Փետրվարի 18-ին Եվրամայդանի շուրջ 20 հազար մասնակիցներ հանդես են եկել ի պաշտպանություն 2004 թվականի Ուկրաինայի Սահմանադրության վերականգնման, որը չեղյալ է հայտարարվել Ուկրաինայի Սահմանադրական դատարանի կողմից 2010 թվականին Յանուկովիչի նախագահ ընտրվելուց անմիջապես հետո։ BBC-ին հաղորդել է, որ յուրաքանչյուր կողմը մեղադրում է մյուսին և սկսվել է բախում երկու ուժերի միջև[14]։ Ոստիկաններն կրակել են ինչպես ռետինե փամփուշտներով, այնպես էլ ավելի ուշ՝ կենդանի զինամթերքով (ներառյալ ավտոմատ զենք և դիպուկահար հրացաններ), միաժամանակ օգտագործելով արցունքաբեր գազ և ֆլեշ նռնակներ՝ փորձելով հետ մղել հազարավոր ցուցարարների։ Ակցիայի մասնակիցները կռվել են չմշակված զենքերով[15], և ներխուժել Տարածաշրջանների կուսակցության շտաբ։ Ոստիկաններն ուժգին հարվածներ են հասցրել Մայդան Նեզալեժնոստիի և հրապարակի շրջանցող հիմնական բողոքի ճամբարին[14] ցուցարարները մեծ քարերով և մահակներով։

Փետրվարի 19-ին իշխանությունները Կիևում ստեղծեցին ոստիկանության անցակետեր, հասարակական տրանսպորտի սահմանափակումներ և դպրոցները փակվեցին, երկրում հայտարարված էր դե ֆակտո արտակարգ դրություն[16]։

Փետրվարի 20-ին ՆԳ նախարար Վիտալի Զախարչենկոն հայտարարեց, որ ստորագրել է հրամանագիր, որը թույլ է տալիս ցուցարարների դեմ կենդանի զինամթերքի օգտագործումը։ Կիևի կենտրոնում տեղի է ունեցել ամենասարսափելի բռնություններ, իսկ 48 ժամվա ընթացքում բախումների զոհերի թիվը հասել է 77-ի։ Դրան ի պատասխան՝ Ուկրաինայի խորհրդարանի նախագահ Վլադիմիր Ռիբակը հաջորդ օրը հայտարարել է, որ ինքը ստորագրել է խորհրդարանական հրամանագիր, որը դատապարտում է ուժի կիրառումը և կոչ է անում բոլոր հաստատություններին (ներքին գործերի նախարարություն, նախարարների պալատ և այլն) անհապաղ դադարեցնել բոլոր ռազմական գործողությունները ցուցարարների դեմ։ Խորհրդարանը նաև Զախարչենկոյին հեռացրել է պարտականությունների կատարումից։

Նախագահ Յանուկովիչը փետրվարի 21-ին փոխզիջումային գործարք է կնքել ընդդիմության առաջնորդների հետ։ Նա խոստացավ սահմանադրական փոփոխություններ՝ որոշակի լիազորություններ պառլամենտում վերականգնելու համար և կոչ էր անում արտահերթ ընտրություններ անցկացնել մինչև դեկտեմբեր։

Չնայած պայմանավորվածությանը, հազարավոր մարդիկ շարունակում էին բողոքի ցույցեր իրականացնել Կիևի կենտրոնում, և ցուցարարները լիովին վերահսկում էին քաղաքի կառավարման շրջանը՝ խորհրդարանի շենքը, նախագահի աշխատակազմի թաղամասերը, և ՆԳՆ-ն[17][18]։ Փետրվարի 21-ին Խորհրդարանում մտցվեց իմպիչմենտի մասին օրինագիծ[19]։ Նույն օրը, ըստ լրատվամիջոցների, Յանուկովիչը մեկնել է Խարկով՝ մասնակցելու հարավարևելյան շրջանների գագաթնաժողովին։

Փետրվարի 22-ին հայտարարվեց, որ նոր նախագահական ընտրությունները նշանակել է մայիսի 25-ին։

Խորհրդարանը փետրվարի 23-ին ժամանակավոր նախագահ Օլեքսանդր Տուրչինովին[20]։ Յանուկովիչի ձերբակալության մասին հրամանագիրը նոր կառավարությունը հրապարակեց փետրվարի 24-ին[21]։ Հաջորդ մի քանի օրերի ընթացքում, ռուս ազգայնական քաղաքական գործիչները և ակտիվիստները ցույցեր կազմակերպեցին Ղրիմում։

Փետրուարի 28-ին Յանուկովիչը մասնակցեց մամուլի ասուլիսին հարավային Ռուսաստանում և պատասխանեց հիմնականում ռուս լրագրողների հարցերին։ Նա ասաց, որ մայիսի վերջին նշանակված նախագահական արտահերթ ընտրությունները անօրինական էին, և որ նա «չի մասնակցելու դրանց»։

Մարտի 1-ին Ռուսաստանի խորհրդարանը հաստատեց Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի խնդրանքը՝ ռուսական զորքերը Ուկրաինա տեղակայելու վերաբերյալ[22]։

Հեղափոխության սկսման նախադրյալներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բողոքի ցույցերը ի սկզբանե բռնկվեցին 2013 թվականի նոյեմբերին այն բանից հետո, երբ Յանուկովիչը հրաժարվեց ստորագրել քաղաքական ասոցիացիա և ազատ առևտրի մասին համաձայնագիր Եվրամիության հետ Լիտվայի Վիլնյուսում կայացած Արևելյան գործընկերության հանդիպման ժամանակ՝ փոխարենը ընտրելով ավելի սերտ կապեր Ռուսաստանի հետ։ Վարչապետ Միկոլա Ազարովը խնդրել էր $ 20 միլիարդ (27 միլիարդ ԱՄՆ դոլար) վարկ և օգնություն[23]։ ԵՄ-ն պատրաստ էր առաջարկել 610 միլիոն եվրո (838 միլիոն դոլար) վարկեր,[24] բայց Ռուսաստանը պատրաստ էր առաջարկել 15 միլիարդ դոլար[24], ինչպես նաև գազի ավելի էժան գին[24]։ Բացի այդ, ԵՄ-ն պահանջում էր խոշոր փոփոխություններ Ուկրաինայի կանոնակարգերում և օրենքներում, բայց Ռուսաստանը չիրականացրեց[23]։ Ռուսաստանը նաև տնտեսական ճնշում գործադրեց Ուկրաինայի նկատմամբ և քարոզչական արշավ սկսեց ԵՄ գործարքի դեմ[25]։

Յանուկովիչը սիրված չէր Ուկրաինայի արևմուտքում, բայց որոշակի աջակցություն ուներ Արևելքում, որտեղ նրա մայրենի ռուսաց լեզուն շատ ավելի տարածված է։  Սկզբում հանրահավաքները խաղաղ էին, բայց 2014 թվականի հունվարին վերաճեցին բռնության այն բանից հետո, երբ խորհրդարանը, որտեղ գերակշռում էին Յանուկովիչի կողմնակիցները, ընդունեց օրենքներ, որոնք ուղղված էին բողոքի ակցիաների ճնշմանը։ Եվրամիությունը և Միացյալ Նահանգները Յանուկովիչին կոչ են արել բանակցություններ վարել հակամարտության խաղաղ կարգավորման շուրջ և հայտարարել են, որ պատժամիջոցներ կսահմանեն կառավարական պաշտոնյաների դեմ, եթե նրանք պատասխանատու ճանաչվեն բռնության համար։

Փետրվարյան հեղափոխությունից առաջ ցուցարարների հետ համաներման համաձայնագիր կնքվեց, ըստ որի՝ նրանք կազատվեն քրեական պատասխանատվությունից՝ գրավված շենքերից դուրս գալու դիմաց։ Ցուցարարները ազատ են արձակել մարզային վարչակազմի բոլոր գրավված շենքերը:Բոլոր նրանք, ովքեր նախկինում բանտարկվել էին բողոքներին մասնակցելու համար, պետք է ազատ արձակվեին փետրվարի 17-ից հետո։

Փետրուարի 14-ին Յանուկովիչը ասաց.

Ես ուզում եմ ասել, որ ինձ հրահում են, և ինձ դրդում են օգտագործել իրավիճակը կարգավորելու տարբեր մեթոդներ և միջոցներ, բայց ես ուզում եմ ասել, որ ես չեմ ուզում պատերազմել:Ես չեմ ուզում, որ ինչ-որ որոշումներ կայացվեն այդ արմատական ձևով։
Կա սահման, որը չի կարելի հատել, և այդ սահմանը օրենքն է։

Ռուսաստանի ներգրավվածությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այն ընկալումը, որ Յանուկովիչը փորձում էր ավելի սերտ կապեր հաստատել Ռուսաստանի հետ, մեծ դեր ունեցավ բողոքների մեջ։ Յանուկովիչը Ռուսաստանից ընդունեց «փրկարար» գումար 2 միլիարդ դոլար, ինչը մեկնաբանվեց որպես նշան, որ նա սերտ կապեր է փնտրում Պուտինի հետ[26]։ Ռուս պաշտոնյաները ճնշում էին գործադրում Ուկրաինայի վարչակազմի վրա ՝ վճռական գործողություններ ձեռնարկելու բողոքի ցույցերը ցրելու համար, իսկ Եվրամայդանի ցուցարարների վրա ոստիկանության հարձակումը կարգադրվել էր Ռուսաստանից ստացված 2 միլիարդ դոլարի փոխանցումից ժամեր անց[27][28]։ Մի շարք կառավարական նախարարներ ամբողջ Եվրոպայից մեղադրում էին Ռուսաստանին բռնությունները սաստկացնելու մեջ[29]։ Փետրվարի 20-ին տված հարցազրույցում Ռուսաստանի գլխավոր հետախուզության գլխավոր վարչության (ՀԳՄ) պաշտոնաթող[30] փոխգնդապետ Ալեքսանդր Մուսյենկոն ասաց, որ հակամարտությունը կարող է լուծվել միայն ուժի միջոցով, և որ Ուկրաինան ապացուցել է, որ չի կարող գոյություն ունենալ որպես անկախ, ինքնիշխան պետություն[30][31]։ Համաձայն երկրի ներքին գործերի նախկին փոխնախարար Հեննադի Մոսկալի հրապարակած կառավարության փաստաթղթերի, ռուս պաշտոնյաները ծառայում էին որպես բողոքողների դեմ գործողությունների խորհրդական:Պլանները ներառում էին Կիևում 22,000 հազարանոց զորքերի տեղակայումը[32]։ Ըստ փաստաթղթերի, Ռուսաստանի GRU-ի նախկին առաջին տեղակալը մնաց Կիևի հյուրանոցում, մեծ դեր խաղաց նախապատրաստական աշխատանքներում և վճարվեց Ուկրաինայի անվտանգության ծառայության կողմից[33]։ Ներքին գործերի նախարար Արսեն Ավակովը ասաց, որ հակամարտությունը հրահրվել է «ոչ ուկրաինական» երրորդ կողմի կողմից, և որ քննությունը շարունակվում է[34]։

Փետրվարի 21-ին, անհաջող ցրումից հետո, որի հետևանքով զոհվեց մինչև 100 մարդ, Յանուկովիչը որոշ զիջումների գնաց։ Ռուս քաղաքական խորհրդական Սերգեյ Մարկովն ասում է. «Ռուսաստանը կանի այն ամենը, ինչ օրենքով թույլատրվում է, որպեսզի կանգնեցնի ընդդիմությանը իշխանության գալուց։ Փետրվարի 24-ին, Ռուսաստանի արտաքին գործերի նախարարությունը հայտարարություն է տարածել, որում կոչ է անում ուկրաինացիներին որում կոչ է արել ուկրաինացիներին "հաշվեհարդար տեսնել ծայրահեղականների հետ, որոնք փորձում են հաստատվել իշխանության ղեկին"իսկ Մեդվեդեևը հրաժարվեց Ուկրաինայի ժամանակավոր կառավարությունը օրինական ճանաչել։

2014 թվականի ապրիլի 3-ին կայացած մամուլի ասուլիսում Ուկրաինայի ՆԳՆ նոր նախարարը, գլխավոր դատախազը և անվտանգության բարձրաստիճան ղեկավարը ցուցարարների դեմ սանձազերծելու մեջ ներքաշեցին Ռուսաստանի Դաշնային անվտանգության ծառայության ավելի քան 30 գործակալների՝ ասելով, որ, բացի պլանավորմանը մասնակցելուց գործակալները մեծ քանակությամբ պայթուցիկ նյութեր են տեղափոխել Կիևի մերձակայքում գտնվող օդանավակայան։

Մենք հիմնավորված հիմքեր ունենք հաշվի առնելու, որ հենց այս խմբերը, որոնք տեղակայված էին SBU ուսումնամարզական հավաքի տարածքում, մասնակցում էին այսպես կոչված հակաահաբեկչական գործողության գործունեության պլանավորմանը և իրականացմանը

- ասաց Նալիևիչենկոն։

Միացյալ Նահանգների ներգրավվածությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2013 թվականի դեկտեմբերին հանրապետական սենատոր Ջոն Մաքքեյնը սենատոր-դեմոկրատ Քրիս Մերֆիի հետ ընկերակցությամբ այցելել էր Յացենյուկին և Տյագնիբոկին, այնուհետև ելույթ ունեցել ամբոխի առջև։

Ուկրաինան Եվրոպան կդարձնի ավելի լավը,և Եվրոպան Ուկրաինային կդարձնի ավելի լավը մենք այստեղ ենք, որպեսզի աջակցենք ձեր արդար գործին,Ուկրաինայի ինքնիշխան իրավունքն է ազատ որոշել իր ճակատագիրը։ Եվ ճակատագիրը, որը դուք փնտրում եք, ընկած է Եվրոպայում է,այն, ինչ մենք փորձում ենք անել, այստեղ խաղաղ անցում կատարելն է, որ կդադարի բռնությունը և ուկրաինացի ժողովրդին կտար այն, ինչ նա, ցավոք, չի ունեցել տարբեր հեղափոխություններով, որոնք տեղի են ունեցել:Ես գովաբանում են այն գործողությունները որոնք խաղաղ կերպով պարցում են հարցին լուծում տալ:Այս մարդիկ սիրում են Միացյալ Նահանգները, նրանք սիրում են ազատությունը,և չեմ կարծում, որ դուք կարող եք դա դիտել որպես որևէ այլ բան, քան մեր ավանդական աջակցությունը մարդկանց, ովքեր ցանկանում են ազատ և ժողովրդավարական հասարակություն։

Փետրվար 4-ին ձայնագրված հեռախոսազրույցի ընթացքում պետքարտուղարի օգնական Վիկտորիա Նուլանդը և Ուկրաինայում ԱՄՆ դեսպան Օֆերի Փայաթը պարզվում է որ նրանք քննարկում են Ուկրաինային ժամանակավոր կառավարությանը անցնելու հարցում իրենց ծրագրերը:Մասնավորապես, ինչ դեր պետք է կատարեն ընդդիմության առաջնորդները։

Նուլանդ։ «Ես չեմ կարծում, որ Կլիչկոն պետք է գնա կառավարություն։ Ես չեմ կարծում, որ դա անհրաժեշտ է, ես չեմ կարծում, որ դա լավ գաղափար է»։

Պլատ։ «Ուղղակի թող նա գա և կատարի իր քաղաքական տնայինները»։

Նուլանդ։ «Ես կարծում եմ, որ Յացը (Արսենի Յացենյուկը) այն տղան է, ով ունի տնտեսական փորձ, կառավարման փորձ։ Ես պարզապես կարծում եմ, որ Կլիչչը կմտնի…նա լինելու է այդ մակարդակում՝ որ կաշխատի Յացենյուկի համար»։

Ժամանակացույց[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Փետրվարի 18[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բախումներից առաջ «Աջ սեկտորը» կոչ է արել իր բոլոր անդամներին պատրաստվել փետրվարի 18-ի "խաղաղ հարձակման։ Մայդանի ժողովրդական միությունը նաև հորդորեց բոլոր անհանգստացած քաղաքացիներին մասնակցել «խաղաղ հարձակման»ը, որին ուսանողական միությունները ևս պետք է միանան։ Մայդանի միավորումը փետրվարի 18-ի առավոտյան հայտնել է, որ ցուցարարների շարասյուները երթ կսկսեն դեպի խորհրդարան 08:30-ին: Այդ առավոտ մոտ 20,000 ցուցարար երթով շարժվեց դեպի Վերխովնա Ռադա[26] քանի որ խորհրդարանը պետք է քննարկեր նոր սահմանադրության և կառավարության ընդդիմության պահանջները։ Ժամը 09:45-ի սահմաններում ցուցարարները ոստիկանական բարիկադներ են ճեղքել Ուկրաինայի սպաների Կենտրոնական ակումբի շենքի մոտ հավաքված մի քանի կադրային-տրանսպորտային մեքենաներից և մի կողմ շպրտել ոստիկանության լարը։ Բախումները սկսվել են այն բանից հետո, երբ շուրջ երկու տասնյակ ցուցարարներ շարժեցին դեպի խորհրդարան տանող ճանապարհը փակող ոստիկանական մեքենաններ։ Ժամը 10:00-ին Խորհրդարանի «Բատկիվշչինա» խմբակցության պատգամավոր Լեսյա Օրոբեցը հայտնել է, որ «Ֆորտ-500տ» որսորդական հրացաններով զինված ոստիկանությունը սկսել է լուսաձայնային և լուսաձայնային նռնակներով գրոհ։ Երբ շարասյունը մոտեցել Է խորհրդարանի շենքին ժամը 10:08-ին, նա դիմադրության է հանդիպել ոստիկանական մյուս աշխատակիցների կողմից։ Տեղեկություններ կային, որ ցուցարարների թիվը աճել է մինչև 50 000 հազարի[35]։ Ժամը 10:18-ին, այլ հաղորդումների համաձայն, Ինստիտուցկայա փողոցում տեսել են պայթյուններ և ծուխ, քանի որ մարդիկ սկսեցին պոկել սալահատակները[35]։ Ցուցարարները սկսեցին սալահատակներ նետել ոստիկանության ուղղությամբ, իսկ վահաններով պաշտպանվող սպաները փորձեցին գրոհային նռնակներով հնազանդեցնել ամբոխին[35] «Դինամո» մարզադաշտի մոտ հավաքված ցուցարարները սկսեցին այրել անվադողեր։ Մոտավորապես ժամը 10:30-ին խորհրդարանը պետք է քվեարկեր 2004 թվականի Սահմանադրության վերականգնման օգտին։ Սակայն դա տեղի չի ունեցել, քանի որ խոսնակ Ռայբակը չի գրանցել օրինագիծը[15]։ Ժամը 10:33-ին փողոցային մարտերը ցուցարարների և ոստիկանության միջև տեղափոխվեցին Շովկովիչնա փողոց[35]։ Ցուցարարները Մարիինսկու պուրակում սկսեցին հափշտակել 200 գրիվնանոց թղթադրամներ՝ ի դեմ Յանուկովիչի ոստիկանական որոշ ուժերի, ասելով, որ դրանք վարձկաններ են[35]։ Ակտիվիստ Օլեքսանդր Արոնեցը հայտնում է, որ դիպուկահարները թիրախավորում են խաղաղ բնակիչներին[35]։ Արդեն ժամը 11-ի սահմաններում, ցուցարարները լուրջ վերքեր էին ստացել[35]։ Ժամը 11:10-ին, ոստիկանության ծառայողները սկսեցին օգտագործել հրացաններ և նռնակներ նետել տանիքներից ամբոխի մեջ[35]։

Ժամը 11:23-ին ոստիկանության Բերկուտի հատուկջոկատայինները փորձել են գրոհ իրականացնել ամբոխի վրա, սակայն չի հաջողվում դա նրանց[35]։ Երկու րոպե անց եկավ առաջին զեկույցը, որ ցուցարարները ջարդում էին Լիպսկայա փողոցում գտնվող Ռեգիոնների կուսակցության գրասենյակի դռները[35]։ Ժամը 11:30-ին, ցուցարարները, ներառյալ լրագրող Տետյանա Չորնովոլը[15] կրակի տվեցին շենքը[36]։ Ժամը 12:12-ին առողջապահության նախարար Ռաիսա Բոգատիրյովի վրա հարձակվել են ցուցարարները, երբ նա դուրս էր գալիս Մարիինյան Զբոսայգուց, սակայն այն անվնաս է մնացել։ Ժամը 13։ 00-ի դրությամբ հազարավոր ոստիկաններ շրջափակել են կառավարական թաղամասը և սկսել հետապնդել ցուցարարներին։ Ցուցարարներից մեկը գլխի վնասվածքով «Կիև փոստին» հայտնել է, որ ոստիկանության աշխատակիցները "ջարդել են բոլորին» իրենց ճանապարհին։ Ժամը 13։ 30-ի սահմաններում Ինստիտուտի փողոցում չորս սպաներ տեղակայվել են շենքի տանիքին՝ ամբոխի մեջ նետելով լուսաձայնային նռնակներ և կրակել, երբ ցուցարարները գրոհել են շենքը և այրել դրա մի մասը։ «Բերկուտի» և ներքին զորքերի զինծառայողները զինված ուժերը բացեցին լայնամասշտաբ գրոհ՝ կրակ բացելով ուղղակիորեն դեպի ամբոխը[35]։ Տեղեկություններ կային ոստիկանության կողմից ջրցան մեքենաներ է օգտագործել բեկման համար։ Օրվա կեսին ոստիկանության աշխատակիցներն արցունքաբեր գազի օգնությամբ մինչև 10 հազար ցուցարարներին դուրս են մղել Մարիինյան Զբոսայգուց, որտեղ ավելի վաղ բարիկադներ էին կառուցվել։ Ցուցարարները լուսաձայնային նռնակներ են նետել՝ այգին ծխով լցնելով։

Բազմաթիվ լրատվամիջոցներ հրապարակեցին լուսանկարներ, որոնք ցույց են տալիս, որ զինված ոստիկանությունը զինված է AK-74 գրոհային հրացաններով[37][38]։ Ներքին գործերի նախկին փոխնախարար Հեննադի Մոսկալը ենթադրում էր, որ դրանք Ալֆա խմբի ստորաբաժանումներ են[39]։ Բողոքի ակցիայի մասնակիցները կրկին գրավել են քաղաքապետարանը[40]։ Ըստ ռուսական «Իզվեստիա» թերթի, ընդդիմության ակտիվիստները, որոնք զինված էին երկաթե ձողերով, ծեծի են ենթարկել համակարգչային ինժեներ Վալերի Կոնստանտինովիչ Զախարովին։

Ժամը 15:45-ին հարյուրավոր ոստիկանական սպաներ առաջ անցան դեպի Խորհրդարան՝ հարձակվելով ցուցարարների վրա։ Ժամը 16:00-ին Ուկրաինայի անվտանգության ծառայության պետի ժամանակավոր պաշտոնակատար Օլեքսանդր Յակյենկոն և ՆԳ նախարարի ժամանակավոր պաշտոնակատար Զախարչենկոն ցուցարարներին հրապարակեցին նախազգուշացում՝ երկու ժամվա ընթացքում փողոցները մաքրելու համար՝ ասելով. «Եթե մինչև 18:00 անօրինականությունը չդադարի, մենք ստիպված կլինենք օգտագործել բոլոր օրինական միջոցները կարգի բերելու համար»։

Ժամը 20:00-ին ահազանգ է ստացվել, որ 50 անհայտ հարձակվողներ փորձել են ներխուժել Կանադայի հյուպատոսություն։

Նախազգուշացումից հետո ոստիկանությունը հարձակվել է Անկախության հրապարակում գտնվող հազարավոր ցուցարարների վրա՝ ավտոմատներով, ջրաչափերով և զրահամեքենայով։ Ոստիկաններն արդարացրին իրենց գործողությունները ՝ ասելով որ նրանք զենք են կիրառել՝ «այն անձանց նկատմամբ, ովքեր հստակ զինված էին»[41]։

Ժամը 22։ 00-ի սահմաններում հաղորդվել է, որ ոստիկանությունը կոտրել է հրապարակի արևելյան կողմում գտնվող ցուցարարների բարիկադները[42]։ Այնուհետև սպաները փորձեցին հետ վերցնել գրավված արհմիությունների շենքը, բայց չհաջողվեց[43]։ Նախագահի խորհրդական Հաննա Հերմանը հայտարարել է, որ կառավարության և ընդդիմության միջև բանակցությունները տեղի կունենան միայն այն բանից հետո, երբ խաղաղությունը կվերականգնվի և բազմությունը կնահանջի և որ «զինված բախման հետագա կոչումը մեծ հանցագործություն է ուկրաինական ժողովրդի և ուկրաինական պետության դեմ»[43]։ Ուկրաինայի գլխավոր դատախազ Վիկտոր Փշոնկա ասել է. «Զանգվածային բողոքի ցույցերի կազմակերպիչները պատասխանատվության կենթարկվեն։ Մենք կպահանջենք առավելագույն պատիժը նրանց համար, ովքեր կազմակերպել և վերահսկել են դրանք»[41]։ Հաջորդ առավոտյան 01:35-ին փողոցային լույսերն անջատվել էին և ակտիվիստները կարծում էին, որ ծրագրված հարձակում պետք է լինի իրենց վրա[44]։

Ընդիմության առաջնորդների հանդիպումը Նախագահ Յանուկովիչի հետ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նախագահ Յանուկովիչի հետ հանդիպումից հետո Վիտալի Կլիչկոն Hromadske հեռուստաընկերությանը ասել է, որ բանակցությունները հաջող չեն եղել։ Կլիչկոն ասաց, որ ընդդիմության առաջնորդները ավելի քան մեկ ժամ լսում էին Յանուկովիչի այն պնդումները, թե իրենք մեղավոր են փետրվարի 18-ին 20 մահվան մեջ։ Նախագահը նաև պահանջել է, որ ընդդիմությունը ստիպի ցուցարարներին հեռանալ Անկախության հրապարակից[43]։ Նա հաղորդվում է, որ ընդդիմության առաջնորդներին սպառնում է քրեական հետապնդում[45]:Ուկրաինական հեռուստատեսությանը ուղղված հաղորդագրության մեջ Յանուկովիչը ընդդիմության առաջնորդներին ասել է. «Առանձնացեք արմատական տարրերից, որոնք փնտրում են արյունահեղություն և բախում իրավապահ մարմինների հետ», և ասաց, որ եթե դա չանեն, նա «այլ կերպ կխոսի» նրանց հետ։ Նա հավելել է " ընդդիմության առաջնորդներն անտեսել են ժողովրդավարության հիմնական հիմքերը"։  

Փետրվարի 20-ին ընդդիմադիր երեք կուսակցություններ ( Բատկիվշչինա, ՈւԴԱՐ և Սվոբոդա ) հայտարարության մեջ ասեցին. «Մենք երբեք մարդկանց զենք բռնելու կոչ չենք արել և չեն էլ անի։ Սա մեր սկզբունքային դիրքորոշումն է։ Յուրաքանչյուր մարդու մահը անձնական ողբերգություն է յուրաքանչյուրիս համար »[46]։  Այդ օրը ավելի ուշ կողմերը ասացին. «Վարչապետի հետ բանակցություններ վարելը, որի քաղաքականությունը հանգեցրեց շատ մարդկանց մահվան, ծայրաստիճան տհաճ բան է, բայց մենք պետք է անենք հնարավոր ամեն ինչ սակայն անհնար է կանխել հետագա արյունահեղությունը»:Նրանք հայտարարել են, որ բողոքի ակցիաները ցրելը " հակաարդյունավետ և անիրատեսական " կլինի և հայտարարել են որ մարդիկ իրենք են որոշում, թե ինչ անել։

Փետրվարի 19[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կիևի մետրոն փակվել էր, իսկ հիմնական ճանապարհները փակվել են ոստիկանության կողմից։

Վաղ առավոտյան Տիտուշկինները կրակել էին երկու ցուցարարի՝ սպանելով մեկին[47]։ Այս պահի դրությամբ, մահացության դեպքերը երկու կողմից հասել էին 26-ի[48]։ Ուկրաինայի անվտանգության ծառայությունը (SBU) նախաձեռնել է «հակաահաբեկչական» գործողություն, մինչդեռ հետախուզական ծառայությունները սկսեցին անանուն քաղաքական գործիչների հետաքննություն անցկացնել նրանք մեղադրվում էին իշխանությունը զավթելու ապօրինի փորձ կատարելու մեջ։

Պաշտպանության նախարարի ժամանակավոր պաշտոնակատար Պավլո Լեբեդևը խոստովանել է, որ նա Դնեպրոպետրովսկից մի քանի օդային զորքեր է ուղարկել Կիև։

Նաև փետրվարի 19-ին Ան -26 զինված ուժերը գաղտնի թռիչք են կատարել Կիևից Ռուսաստան՝ հակահեղափոխական զենքի և զինամթերքի մեծ խմբաքանակ հավաքելու համար:Անկախության հրապարակ Euronews-ի թղթակիցը հաղորդել է, որ ցուցարարները ժամանում են «Ուկրաինայի բոլոր մասերից»[49]։ Ժամը 14:50-ի սահմաններում մոտ 5000 հազար մարդ կար հրապարակում[50]։ Աջ հատվածը գրավեց Կիևի Կենտրոնական փոստային բաժանմունքը, Հեռուստատեսության և ռադիոյի պետական կոմիտե, որի փոստային գրասենյակը ծառայում էր որպես նոր շտաբ[50][51]։

Նախագահ Յանուկովիչը աշխատանքից հեռացրեց Ուկրաինայի զինված ուժերի գլխավոր շտաբի պետ Վոլոդիմիր Զամանային և գլխավոր շտաբի պետ դարձավ Իլյինովը, ով նախկինում Ուկրաինայի նավատորմի հրամանատարն էր[52]։ Պաշտպանության նախարարությունը հայտարարեց, որ վերակազմավորում է զորամասեր ամբողջ երկրում՝ ռազմական օբյեկտները պահելու համար։  

Եվրոպական ներդրումային բանկը սառեցրեց գործունեությունը Ուկրաինայում ՝ ասելով. «Առայժմ իրավիճակը այնքան դաժան է, որ քաղաքականապես սխալ ազդանշան կլիներ»[53]։

Կառավարության և ընդդիմության առաջնորդների ուշ երեկոյան հանդիպումից հետո երկու կողմերը հայտարարեցին հրադադարի մասին և պայմանավորվեցին բանակցություններ սկսել[50][54]։ Նախագահ Յանուկովիչը հայտարարության մեջ ասում է, որ ինքը համաձայնել է «սկսել բանակցությունները՝ արյունահեղությունը դադարեցնելու և պետության իրավիճակը կայունացնելու նպատակով՝ հանուն սոցիալական խաղաղության»։  

Փետրվարի 20[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

00:35-ին «Ինտերֆաքս»-ը հաղորդել է, որ Յանուկովիչը փետրվարի 20-ը սգո օր է հայտարարել բախումներում զոհվածների համար[55]։

Ժամը 03:50-ի սահմաններում ակտիվիստները հայտարարել են, որ բախումների ժամանակ նրանք պոկել են Ռուսաստանի ներքին գործերի նախարարության զինվորի համազգեստից՝ այդ կտորը թափահարելով որպես Ռուսաստանի մասնակցության ապացույց:Անկախության հրապարակում ցուցարարները շարունակեցին լսել հրազենային կրակոցներ ՝ չնայած հրադադարի մասին համաձայնագրին[56]։ Ժամը 04:20-ի սահմաններում, Իվանո-Ֆրանկիվսկից ցուցարարների հինգ ավտոբուս է ժամանեl[57]:

Յուրաքանչյուր կողմ մյուսին մեղադրում էր մահացու կոնֆլիկտ հրահրելու մեջ։ Ուկրաինայի նախագահի աշխատակազմի հայտարարության մեջ ասվում է, որ ցուցարարները հարձակման են անցել, նրանք օգտագործում են հրազեն, այդ թվում, դիպուկահարներ։ «Նրանք կրակում են սպանելու համար», - ասվում է հաղորդագրության մեջ։ Ընդդիմության քաղաքական գործիչ Կլիչկոն հայտարարություն է տարածել, որում ասվում է.«Զինված ավազակները փողոց են դուրս եկել մարդկանց վրա հարձակվելու»։

Ժամը 09:25-ին ցուցարարները «Բերկուտը» հետ են մղել դեպի Հոկտեմբերյան պալատ այն բանից հետո, երբ ուժայինները փորձել են հրկիզել Կիևի կոնսերվատորիան, որն օգտագործվել է որպես դաշտային հոսպիտալ վիրավոր ցուցարարների համար։ Եվրամայդանցիները երթով շարժվել են դեպի ոստիկանական բաժանմունք՝ վահաններով և դյուրավառ խառնուրդով շշերով ևւ ստիպել նրանց նահանջել՝ դրանով իսկ վերադարձնելով վերահսկողությունը Անկախության հրապարակում։

Ժամը 10:00-ի դրությամբ հայտարավում է որ առնվազն 42 մարդ զոհվել է, հիմնականում ոստիկանության հրետակոծության հետևանքով[58]։ Ժամը 10:55-ին Նախագահի աշխատակազմի ղեկավար Անդրեյ Կլյուը հայտարարել է, որ նախագահը պատրաստ էր ընդդիմության հետ պայմանագիր ստորագրել Ուկրաինայի Սահմանադրության մեջ պահանջվող փոփոխությունների մասին, և որ շարունակվող բախումները պետք է ստիպեն քաղաքական գործիչներին գտնել արագ լուծում[59]։

Կիևի քաղաքային պետական կառավարման ղեկավար Վոլոդիմիր Մակեյենկոն դուրս է եկել Տարածաշրջանների կուսակցությունից, բայց ասել է, որ նա կշարունակի կատարել իր պարտականությունները՝ ապահովելու, որ քաղաքը պատշաճ կերպով գործի[60]։ Այնուհետև նա հրամայեց Կիևի մետրոյի վերաբացումը[60]։ Ժամը 15-ի սահմաններում մետրոն դեռ չէր գործում, և քաղաքում ցամաքային տրանսպորտը սակավ էր[61]։ Մետրոն մասնակի վերաբացվեց վաղ երեկոյան, բայց փոխանակման կայանները մնացին փակ[62]։

Կիևում Միացյալ Թագավորության դեսպանությունը ժամանակավորապես փակվեց[63]։

«Ազատություն» ռադիոկայանը հրապարակել է ոստիկանության հատուկ նշանակության ջոկատի տեսագրությունները, որոնք կրակել են ցուցարարներին Կալաշնիկով և դիպուկահար հրացաններով[64]։  

«Интерфакс-Украина»-ն հայտնում է, որ ժամը 15:00-ին «մի խումբ անհայտ անձինք» ուղևորվել են Նախագահի աշխատակազմի շենք, և հնչել են կրակոցներ և պայթյուններ։ Եվրամայդանի ինքնապաշտպանական ուժերը բազմիցս հորդորել էին ցուցարարներին դուրս չգալ հրապարակի տարածքից[65]։

Վերոհիշյալ բախումները բռնկվել էին ԵՄ երեք արտգործնախարարներ' Լեհաստանից Ռադոսլավ Սիկորսկի, Ֆրանսիայից Լորան Ֆաբիուսի և Գերմանիայից Ֆրանկ Վալտեր Շտայնմայերի, ժամանումից առա, նրանք պետք է հանդիպեին նախագահ Յանուկովիչի հետ, որպեսզի փոխզիջման հասնեին ուկրաինական ընդդիմության հետ։

Մինչ հանդիպումը, Ֆաբիուսը BFM TV-ին տված հացազրույցում ասել է «Մեր նպատակն է Ուկրաինայի վարչակազմին ստիպել ընտրություններ անցկացնել։ Ընտրություններից բացի այլ ելք չկա»։ Բանակցությունները տևեցին վեց ժամ[66]։ Վարչապետ Դոնալդ Տուսկը Լեհաստանի լրագրողներին ասել է «Յանուկովիչի հետ պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել, որ այս տարի արտահերթ ընտրություններ կանցկացվեն ինչպես նախագահական, այնպես էլ խորհրդարանական»։ Տուսկը նաև ասալ է, որ Յանուկովիչը «պատրաստ է առաջիկա 10 օրվա ընթացքում ձևավորել ազգային միասնության կառավարություն և փոփոխել սահմանադրությունը մինչև ամառ»։ Հաջորդ բանակցությունները նախատեսվում էին բանակցել համապատասխան փաստաթղթի ստորագրման շուրջ[67][68]։

Յանուկովիչի և Ռուսաստանի նախագահի, Վլադիմիր Պուտինի միջև տեղի ունեցած հեռախոսազրույցից հետո, Ռուսաստանի մարդու իրավունքների պաշտպան Վլադիմիր Լուկինը ուղարկվել է որպես դեսպանորդ Ուկրաինա, Յանուկովիչի խնդրանքով՝ փորձել միջնորդել կառավարության և ընդդիմության բանակցությունները[69]։

Միացյալ Նահանգները վիզայի արգելքներ է սահմանել ուկրաինացի 20 պաշտոնյաների համար։ Եվրամիությունը մտցրեց վիզայի արգելք և ֆինանսական ակտիվների սառեցում Ուկրաինայում տեղի ունեցած բռնությունների համար պատասխանատու անձանց նկատմամբ։

Իշխող Ռեգիոնների կուսակցության ղեկավար Օլեքսանդր Եֆրեմովը ուղևորվել է Լուգանսկ՝ հանդիպելու տեղի ղեկավարների և իրավապահ մարմինների հետ՝ քննարկելու Ուկրաինայի հարավ-արևելքում հռչակելու անկախությունը և պետությունից դուրս գալը։ Ղրիմի Գերագույն խորհրդի նախագահ Վլադիմիր Կոնստանտինովը մեկնել է Մոսկվա, որտեղ նա հայտարարել է, որ Ղրիմի Ինքնավար Հանրապետությունը կանջատվի Ուկրաինայից, եթե տեղի ունենա իշխանափոխություն։

Կիևի քաղաքային վարչակազմի ղեկավար Վոլոդիմիր Մակեյենկոն և 17 պատգամավոր հրաժարական են տվել Տարածաշրջանային կուսակցությունից[70]։  

Փետրվարի 21[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Զինված ուժերի շտաբի պետի տեղակալ, գեներալ-լեյտենանտ Յուրի Դումանսկին հրաժարական տվեց, քանի որ համաձայն չէր հակամարտության մեջ բանակի ներգրավման հետ[71]։ «Այսօր բանակը ներքաշվում է քաղաքացիական հակամարտության մեջ, ինչը կարող է հանգեցնել քաղաքացիական անձանց և զինվորների զանգվածային մահվան»,- ասաց նա[72]։ Կեսգիշերին մոտ, լրագրող Արտեմ Շևչենկոն, վկայակոչելով Ուկրաինայի զինված ուժերի գլխավոր շտաբի իր աղբյուրներին, հայտարարեց, որ 10 BTR- ն մեկնել է Կոզաչիա (կազակ) ծովից, որտեղ ուղեկցվում է Ռուսաստանի Սևծովյան նավատորմը։ Ըստ Շևչենկոյի, 1.500 օդային զինծառայող և 400 ծովային այդ թվում՝ 25-րդ օդային բրիգադը, 1-ին ծովային բրիգադը, 831-րդ հակաօդային ջոկատը և 2-րդ ծովային Սպեցնազը տեղափոխվել էին փետրվարի 20-ին՝ SBU- ի հրամանատարությամբ հակաահաբեկչական գործողության համար։ Օրվա խորհրդարանական նստաշրջանի ընթացքում զեկուցվեց, որ Տարածաշրջանների կուսակցության շատ անդամներ և նրանց ընտանիքները փախել են մայրաքաղաքից[73], այդ թվում՝ Ներքին գործերի նախարարի ժամանակավոր պաշտոնակատար Զախարչենկոն և գլխավոր դատախազ Վիկտոր Փշոնկա[74]։

Մարդկային կորուստներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բախումների առաջին օրվանից հետո 26 մարդ զոհվել է 16 ցուցարար և 10 ոստիկան։ Հոսպիտալացվածները ներառում էին երեք անչափահաս, հինգ լրագրող և 79 ոստիկան։ Ուկրաինայի վաստակավոր բժիշկ Օլգա Բոգոմոլեցի խոսքով՝ «դիպուկահարները կրակել են մարդկանց սրտին, թոքին և պարանոցին»։

Մահեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Փետրվարի 20-ի ժամը 13:00-ի դրությամբ ոստիկանության կողմից մահացու վիրավորվել է առնվազն ևս 34 ցուցարար:Համաձայն Անկախության հրապարակում բժշկական ծառայությունների համակարգող Օլե Մուսիի, փետրվարի 20-ին, ժամը 17:30-ին սպանվել էր 70-ից 100 ցուցարար[75]։ Միևնույն ժամանակ, Կիևի քաղաքային պետական վարչությունը հաղորդում է 67 մահվան դեպքերի հիման վրա, որոնք հանձնվել են դատաբժշկական փորձաքննություններին[76]։ Առողջապահության նախարարությունը հայտնել է հակամարտության սկսվելու պահից 75 մահվան դեպքերի մասին։

Հայտնաբերված մահացածներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ազգություն Անուն Մանրամասներ Մահվան ամսաթիվ Մահվան պատճառ
Ուկրաինա Յուրի Վերբիցկի Գիտնական (սեյսմոլոգ) Լվովի երկրաֆիզիկական ինստիտուտում։ Նրա մահից հետո

հասարակությունն առաջարկել է Կովկասյան լեռներից մեկը կոչել Վերբիցկու անունով այդ գաղափարը պաշտպանել Է վրացական լեռնագնացական ընկերությունը, որն այժմ փնտրում է անանուն լեռ։

Հունվարի 21 կամ 22 2014 թվական։ 2013-ի դեկտեմբերի 18-ի երեկոյան,հարազատների պնդմամբ ն ծեծի է ենթարկվել իրավապահների կողմից:Նրա մարմինը հայտնաբերվել է հունվարի 22-ին Բորիսպոլի շրջանի Գնեդին գյուղի մոտ ՝ կտտանքների հետքերով։

Սակայն մահվան պաշտոնական պատճառ է ճանաչվել ցրտահարությունը

Ուկրաինա Պավել Մազուրենկո Նա աշխատել է Կիևում ՝ որպես ծրագրավորող:Ուներ կին և 9-ամյա որդի։ 22 դեկտեմբերի 2013 թվական 2013 թվականի դեկտեմբերի 18-ի երեկոյան, տան ճանապարհին, Սվյատոշինսկի թաղամասում ՝ Կվադրատ առևտրի կենտրոնի հարևանությամբ, նրան ծեծի են ենթարկել իրավապահները (ըստ այլ աղբյուրների, մասնավոր անվտանգության ընկերության աշխատակիցները) ՝ հարազատների համաձայն փաստաթղթերը ստուգելիս։ Դեկտեմբերի 21-ին հիվանդանոց է մեկնել, մահացել է հաջորդ օրը։ Դատաբժշկական փորձաքննության պաշտոնական եզրակացությունը երկկողմանի պլեոռոպնեվոնիան է։
Ուկրաինա Սերգեյ Նիգոյան Ծնվել է 1993թ. Օգոստոսի 2-ին Դնեպրոպետրովսկի մարզի Բերեզնովատովկա գյուղում ընտանիքը տեղափոխվել է Ուկրաինա ՝ փրկվելով Լեռնային Ղարաբաղի պատերազմից։

Նիգոյանը Եվրոմայդաին էր միացել դեկտեմբերի 8-ին և հիմնականում զբաղվում էր անվտանգության հարցերով։ Նրա մահից հետո ուկրաինացի կոմպոզիտոր Վալենտին Սիլվեստրովը երկու երգ նվիրեց Նիգոյանի հիշատակին։

22 հունվարի 2014 թվական Զոհվել է 2014 թվականի հունվարի 22-ին Գրուշևսկու փողոցում ոստիկանության հետ բախումների ժամանակ։  Նա բազմաթիվ հրազենային վնասվածքներ է ստացել Գրուշևսկու փողոցում բարիկադների վրա "Բերկուտի" հարձակման ժամանակ։  
Բելառուս Միխայիլ Ժիժևսկին Բելառուսից Ուկրաինա է արտագաղթել 2005 թվականին ՝ քաղաքական դրդապատճառներով։ Եղել է Ուկրաինական ազգային ասամբլեայի նդամ։ 22 հունվարի 2014 թվական Նա սպանվել է Հերուշևսկի փողոցում բարիկադների վրա գտնվող Բերկուտի ակցիայի ժամանակ, դիպուկահարը կրակել է նրա կրծքավանդակին:Նրա հուղարկավորությանը մասնակցում էին Եվրամայդանի անդամները և ընդդիմության առաջնորդները։
Ուկրաինա Ռոման Սենիք Սենիկը ծնվել է Լվովի մարզում և վերջին մի քանի տարիներին ապրել է Տուրկայում։ 25 հունվարի 2014 թվական Հռուշևսկո փողոցում բարիկադների վրա գտնվող ակցիայի ընթացքում նռնակը պատռել է ձեռքը և բազմաթիվ վերքեր է ունեցել կրծքավանդակի և թոքերի ստորին մասում:Նա ենթարկվեց մի քանի վիրահատության և ստիպված եղավ նրա անդամահատումը:Կորցնելով ավելի քան 3,5 լիտր արյուն ՝ նա մահացավ Կիևի հիվանդանոցներից մեկում ՝ բազմաթիվ վիրահատություններից հետո։
Ուկրաինա Բոհդան Կալյունյակ 52 տարեկան 28 հունվարի 2014 թ Հունվարի 28-ին մահացել է Իվանո-Ֆրանկովսկի հիվանդանոցում  Կոլոմիայի քաղաքապետ Իգոր Սլուզարը հայտարարել է, որ տղամարդը թոքաբորբով է հիվանդացել Կիևի Գրուշրևսկի փողոցում բախումների ժամանակ, որտեղ ոստիկանությունը ջրցան մեքենաներ է կիրառել ցուցարարների դեմ ՝ չնայած դրսում մինուս ջերմաստիճանին։
Ուկրաինա Սերխի Սինենկո Ապրել է Զապորոժիեի մարզի Վլադիմիրսկոյե գյուղում:Ուներ չորս երեխա։ 13 փետրվար 2014 թվական Զապորժիայում գնդակոծվել է նրա մեքենայի բաքը, ինչի հետևանքով այն պայթել է։
Ուկրաինա Սերխի Բոնդարև Նա Ինժեներ-ծրագրավորող էր:Ծնունդով Դոնեցկի մարզի Կրամատորսկից 18 փետրվարի 2014 թվական Նա ուներ 4 հրազենային վնասված։
Ուկրաինա Վալերի Բրեզդենյուկ Ուկրաինացի նկարիչը, որը հայտնի է"ջրի վրա պատկերված նկարներով" 18 փետրվարի 2014 թվական Զոհվել է թիկունքից ստացած հրազենային վնասվածքներից մարտական բախման ժամանակ։
Ուկրաինա Սերգեյ Դիդիչ 44 տարեկան 18 փետրվարի 2014 թվական Մահացել է Գրուշևսկու փողոցում ցուցարարներ և Բերկուտի հետ բախումների ժամանակ։ Նրա ընկերոջ խոսքով ՝ նռնակի պայթյունը պոկել է նրա քնային զարկերակը։
Ուկրաինա Անտոնինա Դվորյանեց 62 տարեկան 18 փետրվարի 2014 թվական Ինստիտուտի փողոցում բախումների ժամանակ մահակներով ծեծի է ենթարկել։
Ուկրաինա Օլեքսանդր Կապինոս 29 տարեկան 18 փետրվարի 2014 թվական Նրա ընկերոջ խոսքով ՝ Օլեքսանդրը նռնակով վիրավորվել է, որից հետո մոտ տարածությունից նրա վրա կրակել են գլխին։ Մահացել է հիվանդանոցում։
Ուկրաինա Զուրաբ Խուրցիա 53 տարեկան 18 փետրվարի 2014 թվական Մահացել է սրտի կաթվածից հրապարակում։
Ուկրաինա Վոլոդիմիր Քիշչուկ 58 տարեկան 18 փետրվարի 2014 թվական Սպանվել է Գրուշևսկու փողոցում ցուցարարների և Բերկուտի հետ բախումների ժամանակ։
Ուկրաինա Անդրի Կորչակ 18 փետրվարի 2014 թվական Ծեծի է ենթարկվել «Բերկութի» կողմից և մահացել հիվանդանոցում գլխի վնասվածքից։
Ուկրաինա Վոլոդիմիր Կուլչիցկին 65 տարեկան 18 փետրվարի 2014 թվական Բախումների ժամանակ սպանվել է երկու փամփուշտով։
Ուկրաինա Վլադիմիր Նաումով Եվրամայդանի ինքնապաշտպանական ստորաբաժանումների անդամ ՝ Դոնեցկի մարզից։ 18 փետրվարի 2014 թվական Մարմինը հայտնաբերվել է Տրուխանովի կղզում ՝ Դնեպրից ոչ հեռու։ Ոստիկանությունը Նաումովին մեղադրել է ինքնասպանության մեջ։
Ուկրաինա Ալեքսանդր Պլեխանով 22 տարեկան 18 փետրվարի 2014 թվական Սպանվել է բախումների ժամանակ
Ուկրաինա Իհոր Սերդիուկ 40 տարեկան 18 փետրվարի 2014 թվական Գնդակահարվել է «տիտուշկաս» ավազակների կողմից Մարիինյան պարկի կողքին։ Այդ ժամանակ նա բարիկադ էր կառուցում
Ուկրաինա Սերգեյ Շապովալ 45 տարեկան 18 փետրվարի 2014 թվական Սպանվել է Գրուշևսկու փողոցում ցուցարարների և Բերկուտի հետ բախումների ժամանակ։
Ուկրաինա Վյաչեսլավ Վերեմիյ Լրագրող 18 փետրվարի 2014 թվական Նրան տաքսուց դուրս են բերել աշխատանքից տուն տանող ճանապարհին, իսկ հետո կրակել նրա կրծքավանդակին։
Ուկրաինա Յակիվ Զայիկո Նախկին պատգամավոր 18 փետրվարի 2014 թվական Մահացել է սրտի կաթվածից "Բերկուտ" հատուկ ստորաբաժանման հետապնդման ժամանակ"
Ուկրաինա Անդրի Չեռնենկո 35 տարեկան 19 փետրվարի 2014 թվակա
Ուկրաինա Յուրի Պասկալին 30 տարեկան 19 փետրվարի 2014 թվակա 3 հրազենային վնասվածքներ մեջքի մասում և 1 օդաճնշական վնասվածք
Ուկրաինա Դմիտրո Մակսիմով 19 տարեկան 18 փետրվարի 2014 թվակա Նռնակի պայթյունի հետևանքով վիրավորվելով ՝ կորցրել է բազուկը, մահացել է արյան կորստից։
Ուկրաինա Վիտալի Վասիլցով 42 տարեկան 19 փետրվարի 2014 թվական
Ուկրաինա Սերխի Բայդովսկին 22 տարեկան 20 փետրվարի 2014

թվական

Սպանվել է Անկախության հրապարակում։
Ուկրաինա Սերգեյ Բոնդարչուկ Ֆիզիկայի ուսուցիչ։ 20 փետրվարի 2014

թվական

Սպանվել է դիպուկահարի կողմից։
Ուկրաինա Միկոլա Ձյավուլսկի Աշխարհագրության և կենսաբանության ուսուցիչ 20 փետրվարի 2014

թվական

Սպանվել է ինստիտուտի փողոցում դիպուկահարի կրակոցից
Ուկրաինա Ուստիմ Հոլոդնյուկ 19 տարեկան 20 փետրվարի 2014

թվական

Սպանվել է դիպուկահարի կողմից։
Ուկրաինա Էդուարդ Գրինևիչ 28 տարեկան 20 փետրվարի 2014

թվական

Սպանվել է դիպուկահարի կողմից։
Ուկրաինա Իվան Նակոնեխի 82 տարեկան 7 մարտի 2014

թվական

Նավատորմի սպա։ Նոյեմբերի 30-ից Եվրամայդանում էր։ 2014 թ.-ի փետրվարի 19-ին Ինստիտուցկայա փողոցում տեղի ունեցած բախումների ընթացքում ստացված վերքերից մահացավ։
Ուկրաինա Պետեր Հաջա 47 տարեկան 22 մարտի 2014

թվական

Իր առաջին օրերից Եվրամայդանում էր։ 8-րդ Սոթնիայի անդամ։ Մահացել է հիվանդանոցում գազի թունավորման պատճառով։

Հետևանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Փետրվարի 21-ին, Նախագահ Յանուկովիչը և Խորհրդարանը 22-ը և 23-ը հայտարարեցին սուգի օրեր՝ «զանգվածային անկարգությունների հետևանքով մարդկային կյանքի կորստի պատճառով»[77]։ Բանախոս Ռայբակը խորհրդարանում իր հրաժարականի դիմում ներկայացրեց փետրվարի 22-ին՝ վկայակոչելով հիվանդությունը[78]։ Յանուկովիչի գտնվելու վայրը անհայտ էր, չնայած ԶԼՄ-ների տեղեկություններին, որ նա թռիչք է կատարել դեպի Խարկիվ (ըստ այն ժամանակվա Խարկիվի շրջանի նահանգապետի՝ Մխխայլո Դոբկինի, Յանուկովիչը այդ օրը գտնվում էր Խարկովում[79] ): Օլեքսանդր Տուրչինովն ասել է, որ նախարարների մեծ մասը անհետացել են, այդ թվում՝ ՆԳ նախարար Զախարչենկոն, ում հաղորդվում է, որ փախել է Բելառուս[80]։ Խորհրդարանում պատգամավորները քվեարկեցին 328-0 (447 ընդհանուր պատգամավորներից)[81]՝ մայիսի 25-ին նշանակելու նախագահական ընտրություններ[82]։ Այնուհետև օրենսդիրները ընտրեցին Տուրչինովին որպես Ուկրաինայի խորհրդարանի նախագահ և գործող նախագահ և վարչապետ[20][83][84]։

Նոր ժամանակավոր կառավարությանը իշխանությունը հանձնելու խորհրդարանական ընթացակարգերից հետո, գլխավոր դատախազ Փշոնկան և եկամուտների և տուրքերի նախարար Օլեքսանդր Կլեմենկոն ձեռբակալվել են Ռուսաստանի սահմանում՝ փորձելով փախչել երկրից։ Պետական սահմանային ծառայության տվյալներով՝ Յանուկովիչը փորձել է փախչել Դոնեցկից չարտերային թռիչքով, բայց կանգնեցվել է սահմանապահների կողմից։ Պահակախմբին «հանդիպել են մի խումբ զինված անձինք, ովքեր գումար են առաջարկել թռիչքի համար»։ Նախկին ՆԳ նախարար Զախարչենկոն նույնպես փորձել է թռչել Դոնեցկից և նույնպես չի ստացվել[85]։

Փետրվարի 23-ին խորհրդարանի պատգամավոր Օլեգ Լյաշկոն հայտարարել էր, որ Յանուկովիչին տեսել են Սևաստոպոլի ռուսական ռազմածովային բազայում, որը պատրաստվում է լքել երկիրը ռուսական ռազմական նավի վրա:Ըստ թիկնապահի դատարանի ցուցմունքի, Յանուկովիչը և նրա ընտանիքը ուղղաթիռով Խարկովից Դոնեցկ են թռչել, այնուհետև Ազովյան ծովով տեղափոխվել են Բերդյանսկ։

Փետրվարի 24-ին ներքին գործերի նախարարի պաշտոնակատար Ավակովը հայտարարել Է, որ Յանուկովիչի նկատմամբ հայտարարվել է հետախուզում, և նրա և այլ պաշտոնատար անձանց նկատմամբ "քրեական գործ է հարուցվել խաղաղ քաղաքացիների զանգվածային սպանությունների վերաբերյալ։

Փետրվարի 25-ին խորհրդարանը դիմել է Միջազգային քրեական դատարան ՝ խնդրելով "պարզել և պատասխանատվության ենթարկել" ուկրաինացի բարձրաստիճան պաշտոնյաներին, այդ թվում՝ Յանուկովիչին, մարդկության դեմ հանցագործությունների համար, որոնք կատարվել են" քաղաքացիների խաղաղ բողոքների " ժամանակ 2013 թվականի նոյեմբերի 21-ից մինչև 2014 թվականի փետրվարի 22-ը։ Նույն օրը Յանուկովիչի և Զախարչենկոյի նկատմամբ միջազգային հետախուզում է հայտարարվել։ Քրեական վարույթն սկսվել է փետրվարի 20-ին Եվրամայդանի ցուցարարների սպանությունների կապակցությամբ։ Այս գործով կասկածյալներ են հայտարարվել Յանուկովիչը, նախագահի աշխատակազմի նախկին ղեկավար Անդրեյ Կլյուևը, ներքին գործերի նախկին նախարար Զախարչենկոն, Ուկրաինայի անվտանգության ծառայության նախկին ղեկավար Յակիմենկոն, ներքին զորքերի հրամանատար Ստանիսլավ Շուլյակը և մի շարք այլ անձինք։

Փետրուարի 22-ին Յուլիա Տիմոշենկոն ազատ է արձակվել բանտից և ելույթ ունեցել Անկախության հրապարակում[86]։ Նույն օրը Խորհրդարանը Ավակովին նշանակեց ներքին գործերի նախարարի պաշտոնակատար[87]։  

Փետրվարի 23-ին ազգային սգի երկրորդ օրը, խորհրդարանը կողմ քվեարկեց լեզվական քաղաքականության մասին օրենքի չեղարկմանը:Նույն օրը, Խորհրդարանը աշխատանքից հեռացրեց Արտաքին գործերի նախարար Լեոնիդ Կոժարային, Առողջապահության նախարար Ռաիսա Բոգատիրովային և կրթության նախարար Դմիտրո Տաբաչնիկին։

Փետրվարի 24-ին խորհրդարանը աշխատանքից հեռացրեց սոցիալական քաղաքականության նախարար Նատալյա Կորոլևսկային և մշակույթի նախարար Լեոնիդ Նովոխատկոյին[88] այն նաև աշխատանքից հեռացրեց Իհոր Սորկինին՝ որպես Ուկրաինայի ազգային բանկի նահանգապետ և նրան փոխարինեց Ստեփան Կուբիվը[89]։ Փետրվարի 26-ին Տուրչինովը ստանձնեց Ուկրաինայի զինված ուժերի գերագույն գլխավոր հրամանատարի պարտականությունները[90]։

Միջազգային արձագանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Միջազգային կազմակերպություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Միավորված ազգերի կազմակերպություն - Գլխավոր քարտուղար Պան Գի Մունը փետրվարի 19-ին կոչ է արել դադարեցնել Ուկրաինայում «անընդունելի» բռնությունները և անկարգությունների համար ձերբակալվածների համար համաներում հայտարարել[91]:-
  • Արտաքին քաղաքականության ղեկավար Քեթրին Էշթոնը կոչ է անում Յանուկովիչին, կառավարությանը և ընդդիմության առաջնորդներին «լուծել ճգնաժամի հիմնարար պատճառները»[92]։ Բացի այդ, Եվրահանձնաժողովի նախագահ Ժոզե Մանուել Բարոզոն հայտարարություն է տարածել, որում ցավակցում է սպանվածների ընտանիքներին և կոչ անում դադարեցնել բռնությունները։ Նա նաև ասաց. «ԵՄ-ն իր անկեղծ օգնությունն է առաջարկում ՝ կողմերի միջև քաղաքական երկխոսությունը հեշտացնելու և իրավիճակը խորացնելու համար»։
  • Եվրոպայում անվտանգության և համագործակցության կազմակերպություն - ԵԱՀԿ գործող նախագահ, Շվեյցարիայի արտաքին գործերի նախարար Դիդյե Բուրկհալտերը, փետրվարի 19-ին, հորդորել է ուկրաինական իշխանություններին «ամեն ինչ անել ՝ երկրում սպառնալից իրավիճակը մեղմելու համար» Եվրախորհրդ - Խորհրդի գլխավոր քարտուղար Թորբյորն Յագլանդը փետրվարի 18-ին արված հայտարարության մեջ ասում է, որ Ուկրաինայի խորհրդարանը պետք է «լուրջ բանավեճ սկսի ճգնաժամը վերջ տալու վերաբերյալ» և առաջարկել է ԵԽ-ի օրինական և սահմանադրական աջակցությունը[93]։

Ազգեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Հայաստան — Մենք խորապես ցավում ենք Կիևում բախումների հետևանքով տասնյակ զոհերի համար։ Ուկրաինան բարեկամ երկիր է Հայաստանի համար։ Մենք հույս ունենք, որ կողմերը կվերսկսեն բանակցությունները վիճելի հարցերի խաղաղ կարգավորման հասնելու ուղղությամբ։
  • Ավստրալիա — Արտաքին գործերի նախարար Ջուլի Բիշոփը փետրվարի 19-ին դատապարտել է Ուկրաինայում մարդկանց բռնությունն ու մահը և երկու կողմերին կոչ է արել վերսկսել դրական քաղաքական բանակցությունները ճգնաժամի կարգավորման համար։
  • Կանադա — Փետրվարի 18-ին ԱԳ նախարար Ջոն Բերդը հայտարարել էր. Այսօր բռնության կամ հալածանքների ոչ մի գործողություն աննկատ չի մնա Կանադայի կառավարության կողմից,և մենք կաշխատենք միջազգային հանրության մեր դաշնակիցների հետ ' ապահովելու համար, որ մեղավորները պատասխանատվության ենթարկվեն:Նույն օրը բերդը նաև ասել է, որ Կանադան Ուկրաինայում ցուցարարներին բժշկական օգնություն կտրամադրի
  • Կոլումբիա —Արտաքին գործերի նախարարությունը Կոլումբիայի կառավարության անունից հաղորդագրություն է տարածել, որում "խորը մտահոգություն է հայտնվում Ուկրաինայի իրադրության կապակցությամբ", ինչպես նաև ափսոսանք է հայտնվում "վերջին մի քանի օրերին տեղի ունեցած բռնությունների կապակցությամբ": Նույն հայտարարության մեջ Կոլումբիան կոչ է արել Ուկրաինայի կառավարությանը " երաշխավորել իր քաղաքացիների անվտանգությունը, մարդու իրավունքները և հիմնական ազատությունները։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ «Frequently asked questions about Ukraine, the EU's Eastern Partnership and the EU-Ukraine Association Agreement» (PDF). European Union External Action. 2015 թ․ ապրիլի 24. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2014 թ․ հունիսի 13-ին. Վերցված է 2015 թ․ մայիսի 6-ին.
  2. ↑ Thompson, Mark (2014 թ․ մարտի 12). «Soros: Ukraine needs EU Marshall Plan». CNN Money. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 16-ին. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 24-ին.
  3. ↑ Coy, Peter; Matlack, Carol; Meyer, Henry (2014 թ․ փետրվարի 27). «The New Great Game: Why Ukraine Matters to So Many Other Nations». Bloomberg BusinessWeek. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 23-ին.
  4. ↑ Coy, Peter; Matlack, Carol; Meyer, Henry (2014 թ․ փետրվարի 27). «The New Great Game: Why Ukraine Matters to So Many Other Nations». Bloomberg BusinessWeek. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 23-ին.
  5. ↑ Workman, Daniel (2019 թ․ ապրիլի 24). «Ukraine's Top Trading Partners». World's Top Exports (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ հուլիսի 3-ին.
  6. ↑ Kramer, Andrew (2013 թ․ դեկտեմբերի 15). «EU suspends trade deal talks with Ukraine». The Boston Globe. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 28-ին. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 27-ին.
  7. ↑ 7,0 7,1 «Ukraine crisis: Timeline». BBC News. 2014 թ․ նոյեմբերի 13.
  8. ↑ Golubov, Alexander Baunov, Balázs Jarábik, Alexander. «A Year After Maidan: Why Did Viktor Yanukovych Flee After Signing the Agreement With the Opposition?». Carnegie Moscow Center (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ մարտի 22-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  9. ↑ Kramer, Andrew E. (2019 թ․ հունվարի 24). «Ukraine's Ex-President Is Convicted of Treason». The New York Times (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0362-4331. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 24-ին.
  10. ↑ Sullivan, Tim (2014 թ․ մարտի 1). «Russian troops take over Ukraine's Crimea region». Associated Press. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 1-ին.
  11. ↑ Somini Sengupta (2014 թ․ մարտի 15). «Russia Vetoes U.N. Resolution on Crimea». The New York Times. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 12-ին.
  12. ↑ Radia, Kirit (2014 թ․ փետրվարի 18). «Ukraine Violence Leaves at Least 25 Dead». ABC News. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հուլիսի 15-ին. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 1-ին.
  13. ↑ Dettmer, Jamie (2014 թ․ մարտի 30). «Exclusive: Photographs Expose Russian-Trained Killers in Kiev». The Daily Beast. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 1-ին.
  14. ↑ 14,0 14,1 «Ukraine police storm main Kiev protest camp». BBC News. 2014 թ․ փետրվարի 18. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ դեկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 18-ին.
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 «Four reported dead, more than 100 injured as violent clashes break out near Ukraine's parliament (live updates)». Kyiv Post. 2014 թ․ փետրվարի 18. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 18-ին.
  16. ↑ «The authorities de facto introduce a state of emergency». Ukrayinska Pravda. 2014 թ․ փետրվարի 18. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 20-ին.
  17. ↑ [tyzhden.ua]
  18. ↑ «Ukraine protests timeline». BBC News. 2014 թ․ փետրվարի 23.
  19. ↑ «Офіційний портал Верховної Ради України». W1.c1.rada.gov.ua. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 12-ին.
  20. ↑ 20,0 20,1 «Ukraine: Speaker Oleksandr Turchynov named interim president». BBC News. 2014 թ․ փետրվարի 23. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 23-ին.
  21. ↑ «Ukraine issues arrest warrant for missing leader». Washington Post. Associated Press. 2014 թ․ փետրվարի 24.
  22. ↑ «Putin to deploy Russian troops in Ukraine». BBC News. 2014 թ․ մարտի 1. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 1-ին. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 1-ին.
  23. ↑ 23,0 23,1 «EU talking to IMF, World Bank, others about Ukraine assistance». Cnbc.com. 2013 թ․ դեկտեմբերի 11. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 12-ին.
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 «Ukraine leader seeks cash at Kremlin to fend off crisis». Cnbc.com. 2013 թ․ դեկտեմբերի 17. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 12-ին.
  25. ↑ Russia's shifting role in Ukraine crisis, aljazeera, 2 March 2014
  26. ↑ 26,0 26,1 Fisher, Max (2014 թ․ փետրվարի 18). «The three big reasons that protests reignited in Ukraine». The Washington Post. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 18-ին.
  27. ↑ «Ukraine protests: 14 dead in worst day of violence». Australian Broadcasting Corporation. 2014 թ․ փետրվարի 19. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 18-ին. «They moved in hours after Moscow gave Ukraine $2 billion in aid which it had been holding back to demand decisive action to crush the protests.»
  28. ↑ MacKinnon, Mark (2014 թ․ փետրվարի 22). «How Putin's Sochi dream was shattered by Ukraine's nightmare». The Globe and Mail. «the Kremlin unsubtly pushing Mr. Yanukovych to use force to clear the fortified tent city on Independence Square [...] shortly before the fighting began, Moscow announced it would pay the next $2-billion tranche.»
  29. ↑ Matt Clinch. «EU moves toward Ukraine sanctions amid bloodshed». CNBC. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ դեկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 20-ին.
  30. ↑ 30,0 30,1 Massacre in Kiev: the truth in power?. Pravda.ru (original source). 20 February 2014
  31. ↑ Massacre in Kiev: the truth in power? ՅուԹյուբում. Pravda.ru. 20 February 2014
  32. ↑ «Ukraine averted greater bloodbath, Moskal alleges». Kyiv Post. 2014 թ․ փետրվարի 24.
  33. ↑ «Arrest warrants issued for Yanukovych, other former Ukraine officials on suspicion of mass murder». Kyiv Post. 2014 թ․ փետրվարի 24.
  34. ↑ «У кривавому побоїщі в Києві брала участь неукраїнська третя сила – Аваков». Ukrayinska Pravda. 2014 թ․ մարտի 4. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 12-ին.
  35. ↑ 35,00 35,01 35,02 35,03 35,04 35,05 35,06 35,07 35,08 35,09 35,10 «Війна на вулицях Києва. ОНЛАЙН» [War on the streets of Kyiv. Online]. Ukrayinska Pravda. 2014 թ․ փետրվարի 18. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 21-ին.
  36. ↑ «При захвате офиса Партии регионов убили двух сотрудников – Царев – Политика». The Sports Network. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 21-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 18-ին.
  37. ↑ «Twitter / SpilnoTVEnglish: #Ukraine-#Berkut troops attack». Twitter. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 18-ին.
  38. ↑ Max Seddon. «At Least 13 Dead, Dozens Injured As Ukraine Protests Turn Violent Again». Buzz Feed. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 20-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 20-ին.
  39. ↑ Москаль: Росіяни кажуть Януковичу, що його керівники СБУ та МВС профнепридатні (ուկրաիներեն). Espreso TV. 2014 թ․ փետրվարի 19. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 21-ին.
  40. ↑ «Protesters re-occupy Kiev city hall». New Straits Times. Agence France-Presse. 2014 թ․ հունվարի 31. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 21-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 20-ին.
  41. ↑ 41,0 41,1 Ukraine: ‘Protesters to be punished’ as police come under attack Արխիվացված 2014-02-19 Wayback Machine, Euronews (19 February 2014)
  42. ↑ На Майдане горит Дом профсоюзов [On Maidan Trade Unions building is burning]. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 21-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 20-ին.
  43. ↑ 43,0 43,1 43,2 «Police advance on EuroMaidan at night after government ultimatum». Kyiv Post. 2014 թ․ փետրվարի 18. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 19-ին.
  44. ↑ "Беркут" против Майдана ["Berkut" against Maidans] (ռուսերեն). 2014 թ․ փետրվարի 18. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 19-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 19-ին.
  45. ↑ Допис by Svyatoslav Tsegolko. Янукович погрожує справами проти керівників опозиції – Яценюк (ուկրաիներեն). Ukreayinska Pravda. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 21-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 19-ին.
  46. ↑ «Batkivschyna, UDAR, Svoboda never have and never will call people to armed protest». Interfax-Ukraine. 2014 թ․ փետրվարի 19. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 21-ին.
  47. ↑ Тітушки Розстріляли Двох Протестувальників – Очевидці. Ukrayinska Pravda. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 21-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 19-ին.
  48. ↑ «Ukraine crisis: Renewed Kiev assault on protesters». BBC News. 2014 թ․ փետրվարի 19. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 19-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 19-ին.
  49. ↑ «Euronews Kyiv correspondent: 'They say they are not going to provoke the police... but they know how to protect themselves'». Euronews. 2014 թ․ փետրվարի 19. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 19-ին. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 8-ին.
  50. ↑ 50,0 50,1 50,2 «EuroMaidan rallies in Ukraine (Feb. 19 live updates)». Kyiv Post. 2014 թ․ փետրվարի 19. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 19-ին.
  51. ↑ Майдан нашел себе новый штаб – активисты заняли Главпочтамт [Maidan found new headquarters - activists occupied Post Office]. Nikvesti. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 21-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 20-ին.
  52. ↑ «Ukraine President Yanukovych sacks army chief amid crisis». BBC News. 2014 թ․ փետրվարի 19. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 19-ին.
  53. ↑ «European Investment Bank freezes activities in Ukraine over violence». Reuters. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 21-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 19-ին.
  54. ↑ «Ukraine president Viktor Yanukovych says truce reached with opposition figures». Daily Me. 2014 թ․ փետրվարի 19. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 21-ին.
  55. ↑ На Украине – день траура [In Ukraine - Day of Mourning]. Interfax. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 20-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 20-ին.
  56. ↑ «На Майдані знову стріляють». Espreso TV. 2013 թ․ նոյեմբերի 20. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 21-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 20-ին.
  57. ↑ На Майдан приїхали активісти із Івано-Франківська [Activists came from Ivano-Frankivsk to Maidan] (ուկրաիներեն). Espreso TV. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 21-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 20-ին.
  58. ↑ «Ukraine death toll rising on Feb. 20 with at least 42 people killed, most by gunshots from police». Kyiv Post. 2014 թ․ փետրվարի 20. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 21-ին.
  59. ↑ At the Yanukovych headquarters propose to sign a constitutional treaty. Ukrayinska Pravda. 20 February 2014
  60. ↑ 60,0 60,1 «'Dozens dead' in Kyiv as Ukraine 'truce' breaks down». Euronews. 2014 թ․ փետրվարի 20. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 20-ին.
  61. ↑ «Kyiv residents leave city center». Interfax-Ukraine. 2014 թ․ փետրվարի 20. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 21-ին.
  62. ↑ «Kyiv subway partially resumes operation, says press service». Interfax-Ukraine. 2014 թ․ փետրվարի 20. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 21-ին.
  63. ↑ «Велика Британія тимчасово закрила своє посольство в Києві» [UK temporarily closed its embassy in Kiev]. Ukrayinska Pravda. 2014 թ․ փետրվարի 20. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 21-ին.
  64. ↑ ВІДЕОФАКТ: силовики, втікаючи, стріляли з автоматів Калашникова (ուկրաիներեն). Radio Svoboda. 2014. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 21-ին.
  65. ↑ «Unknown people heading towards Ukrainian presidential administration building; shots audible». Interfax-Ukraine. 2014 թ․ փետրվարի 20. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 21-ին.
  66. ↑ Ukrainian News Agency, Foreign Affairs Ministers Steinmeier Of Germany, Sikorski Of Poland, Fabius Of France To Meet With Yanukovych Again On Thursday-Friday Night. 23:08, Thursday, 20 February 2014. Error in Webarchive template: Empty url.
  67. ↑ «Ukraine leader Yanukovych willing to hold early elections: Polish PM». Warsaw: Singapore Press. Agence France-Presse. 2014 թ․ փետրվարի 21. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ դեկտեմբերի 1-ին.
  68. ↑ Ruptly GmbH, Ukraine: European foreign ministers push Yanukovych to call election early. Արխիվացված 2018-05-10 Wayback Machine 17:36 (GMT), 20 February 2014; with video.
  69. ↑ «Ukraine as it happened, Kyiv's bloodiest day». Euronews. 2014 թ․ փետրվարի 20. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 20-ին.
  70. ↑ Anastasia Forina. «Serhiy Klyuyev condemns violence, but remains loyal to Yanukovych». Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ դեկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 21-ին.
  71. ↑ «Написав рапорт про звільнення Заступник начальника Генштабу». Ukrayinska Pravda. 2014 թ․ փետրվարի 21. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ դեկտեմբերի 1-ին.
  72. ↑ «EuroMaidan rallies in Ukraine». Kyiv Post. 2014 թ․ փետրվարի 21. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ դեկտեմբերի 1-ին.
  73. ↑ «Замість голосування в парламенті "регіонали" втікали зі столиці». Ukrayinska Pravda. 2014 թ․ փետրվարի 21. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ դեկտեմբերի 1-ին.
  74. ↑ «Пшонка і Захарченко тікають чартерами з України». Zik. 2014 թ․ փետրվարի 21. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 21-ին.
  75. ↑ «Координатор медичної служби Майдану: за сьогодні вбито від 70 людей». Ukrayinska Pravda. 2014 թ․ փետրվարի 20. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 20-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 20-ին.
  76. ↑ У Сутичках у Києві убито від 67 до 100 людей [In Kyiv in clashes were killed 67 to 100 people]. Ukrayinska Pravda (ուկրաիներեն). 2014 թ․ փետրվարի 20. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 20-ին.
  77. ↑ «Yanukovych declares Feb 22–23 days of mourning victims». Interfax-Ukraine. 2014 թ․ փետրվարի 21. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 21-ին.
  78. ↑ «РИБАК ПОДАВ ЗАЯВУ ПРО ВІДСТАВКУ». Ukrayinska Pravda. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 22-ին.
  79. ↑ Ukraine Leader Was Defeated Even Before He Was Ousted, New York Times (3 January 2015)
  80. ↑ Захарченко пересек украино-белорусскую границу (ռուսերեն). Glavcom. 2014 թ․ փետրվարի 22. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 22-ին.
  81. ↑ Ukraine President Yanukovich impeached, Aljazeera.com (22 February 2014)
  82. ↑ James Marson; Alan Cullison; Alexander Kolyandr (2014 թ․ փետրվարի 22). «Parliament Ousts Ukraine President». The Wall Street Journal. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 22-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 22-ին.
  83. ↑ «Ukraine protests timeline». BBC News. 2014 թ․ փետրվարի 23. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 19-ին.
  84. ↑ «Turchinov elected as speaker of Ukrainian Parliament». Voice of Russia. 2014 թ․ փետրվարի 22. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 23-ին.
  85. ↑ «Экс-глава МВД Захарченко пытался покинуть Украину» [Ex-Interior Minister Zaharchenko tried to leave Ukraine]. Zerkalo Nedeli. 2014 թ․ փետրվարի 22. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 22-ին.
  86. ↑ Anastasia Vlasova. «Ukrainians celebrate EuroMaidan's triumph». Kyiv Post. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 23-ին.
  87. ↑ «Parliament appoints Avakov acting interior minister». Interfax-Ukraine. 2014 թ․ փետրվարի 22. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 28-ին.
  88. ↑ «Верховная Рада продолжает увольнять людей Януковича». 2005 թ․ մայիսի 30. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 28-ին. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 12-ին.
  89. ↑ «Ukraine's parliament appoints new central bank chief». Reuters. 2014 թ․ փետրվարի 24. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 28-ին.
  90. ↑ «Turchynov assumes duties of supreme commander-in-chief of Ukrainian Armed Forces». Interfax-Ukraine. 2014 թ․ փետրվարի 26. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 15-ին. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 8-ին.
  91. ↑ James Novogrod (2014 թ․ փետրվարի 19). «Ukraine Violence 'Unacceptable,' U.N. Chief Ban Ki-Moon Says». NBC News. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 20-ին.
  92. ↑ «Ukraine: Alarmed West calls for restraint and dialogue». Euronews. 2014 թ․ փետրվարի 19. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 19-ին.
  93. ↑ «Secretary General Jagland: Ukrainian parliament should now have serious debate on how to end crisis». Newsroom. Council of Europe. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 19-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 19-ին.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ուկրաինական_հեղափոխություն_(2014)&oldid=9492334» էջից