Ուկուլելե
| Ուկուլելե | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | երաժշտական գործիքի տեսակ |
| Որակավորում | plucked necked box lute? |
| Հորնբոսթել-Զաքսի հանմակարգ | 321.322-5 |
| Հնարող | Manuel Nunes? |
| Ձայնանմուշ | |
 | |
Ուկուլելե (ukulele՝ թռչկոտան լու), քառալար կսմիթահար երաժշտական գործիք, կիթառի տարատեսակ։ Օգտագործվում է երգերի կատարումների ակորդային ուղեկցման համար, և նույնպես սոլո նվագելու համար։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Այս երաժշտական գործիքի նմանակը հայտնվել է Եվրոպայում XV դարի կեսերին։ Չնայած նրան, որ լարային գործիքների արտադրությունը բարձր մակարդակի վրա էր, համեմատաբար դժվար կիթառները և մանդոլինները բավականին թանկ էին, հատկապես թափառական երաժիշտների համար։ Այդպես հայտնվել են պարզեցված կիթառներ՝ կավակինյուներ, որոնք ավելի փոքր էին, 4 լարով և 12 լադով։
XIX դարի երկրորդ կեսում «machete da braça» անվանմամբ գործիքը բերել են պորտուգալացիները Մադեյրա կղզուց Հավայան կղզիներ[1]։
Հավայիներում գործիքը ստացել է նոր անվանում՝ «ուկուլելե», ինչը թարգմանվում է ինչպես «թռչկոտան լու»[2][3]։ Գործիքը սկսել են պատրաստել հավայան ակացիաներից՝ կոաներից, որոնք համարվում են կղզու խորհրդանիշը։
Գործիքը ճանաչում է ձեռք բերել 1915 թվականին Սան Ֆրանցիսկոյում Խաղաղօվկիանոսյան ցուցահանդեսի շրջանակներում հավայան երաժիշտների ելույթներից հետո։
Կառուցվածք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գործիքի կմախքը կիթառաձև է, նաև ձև կա, որի անունը «արքայախնձոր» է։ Մի քանի կամ բոլոր լարերը կարող են կրկնակիացած լինել և դաշնաձայն հնչել։
Ձևեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ուկուլելեները տարբեր ձևերի և չափերի են լինում՝ ամբողջությամբ մոտ տասնյակ տարատեսակ կա։ Երեք չափերով ուկուլելեները ավելի հայտնի են աշխարհում (GCEA ստանդարտ շարքով)՝ սոպրանո, տենոր և համերգային։ Տենոր ուկուլելեն հայտնվել է 1920-ականներին, բարիտոնը՝ 1940-ականներին, իսկ բաս և կոնտրաբաս ուկուլելեների զանգվածային վաճառքները սկսել են 2007 թվականին։
| Անվանում | Երկարություն, սմ | Լայնություն, սմ | Շարք |
|---|---|---|---|
| Սոպրանո | 53 | 33 | G1 C1 E1 A1
Gм C1 E1 A1 (Սոլ ցածր օկտավով) A1 D1 F1 H1 (բոլոր լարերը մի տոն բարձր են) |
| Համերգային | 58 | 38 | |
| Տենոր | 66 | 43 | |
| Բարիտոն | 74 | 48 | Dм Gм Hм E1 |
| Բաս | 76 | 51 | Eб Aб Dм Gм |
| Կոնտրաբաս | 81 | 53 | Eк Aк Dб Gб |
Ձայնանմուշներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Tranquada and King (2012). The Ukulele, A History. Hawaii University Press. ISBN 978-0-8248-3634-4.
- ↑ Beloff 2003, էջ. 13
- ↑ Nidel, Richard (2004). World Music: The Basics. Routledge. էջ 312. ISBN 978-0-415-96800-3.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ուկուլելե» հոդվածին։ |
| ||||||
