Ուխլովիցա (քարանձավ)

Ուխլովիցա
Տեսակ	քարանձավ, էքսկուրսիոն անձավ և տեսարժան վայր
Երկիր	Բուլղարիա
Վարչատարածք	Uhlovitsa?
Մասն է	Բուլղարիայի 100 զբոսաշրջային օբյեկտներ
ԲԾՄ	1040 մետր
Երկարություն	460 մետր
Հայտնաբերման տարի	1967

Ուխլովիցա (բուլղար․՝ Ухловица), քարայր, բնության հուշարձան Բուլղարիայում, Ռոդոպյան լեռներում։ Գտնվում է Սմոլյանի մարզի Ուխլովիցա գյուղի մոտ՝ Կապույտ հորձանուտի բնավայրում։

Տեղադրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ուխլովիցա քարանձավը գտնվում է Մոգիլիցա գյուղից 3 կմ հյուսիս-արևելք և գտնվում է Պամպորովոյից և Չեպելարեից համապատասխանաբար 37 կմ և 47 կմ հեռավորության վրա։ Այն «Բուլղարիայի 100 ազգային տուրիստական վայրերից» մեկն է^[1]։

Հայտնաբերում և ուսումնասիրում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սպիտակ ջրվեժ կամ Սառցե ջրվեժ

Ուխլովիցա քարանձավը հայտնաբերել և ուսումնասիրել են քաղաքի «Ստուդենեց» ակումբի սպելեոլոգներ Գեորգի Չեպելարեն և Դիմիտար Ռայչևը, 1968-1969 թվականներին^[2]։

Քարանձավի երկարությունը մոտ 460 մ է, որից 330 մ-ը բարվոք վիճակում է։ Բարձրությունը ծովի մակարդակից 1040 մ է։ Միջին ջերմաստիճանը 10-11°C է։ Քարանձավի վերջում կա «Սպիտակ ջրվեժ», որը հայտնի են նաև որպես Սառցե ջրվեժ։ Քարանձավում կան կոռալիտներ։

Քարանձավը մի քանի հարկ ունի։ Վերևում գտնվում է Անդունդի սրահը։ Այդտեից ներքև իջնելու համար կա շեշտակի իջնող մետաղական սանդուղք։

Քարանձավն ավարտվում է 7 գեղեցիկ լճերով, որոնք ջրով են լցվում գարնան սկզբին։ Քարանձավի ամենագրավիչ կազմավորումը մեծ Քարե ջրվեժն է։

Զբոսաշրջություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ուխլովիցա քարանձավը «Բուլղարիայի 100 տուրիստական վայրերի» ցանկում է և գտնվում է 84 համարի ներքո։ Քարանձավ տարեկան այցելում է միջինը 15 000 մարդ։
Ուխլովիցա քարանձավը զբոսաշրջության համար հարմարեցվել է 1984 թվականին։ Այդ գործում ակտիվ մասնակցություն են ունեցել տեղի բնակիչները։
Քարանձավը հասարակության համար բաց է չորեքշաբթիից կիրակի օրերին՝ ժամը 10։ 00-16։ 00, խմբերի համար՝ մեկ ժամ ընդմիջումներով։ Հանգստյան օրերը երկուշաբթի և երեքշաբթի օրերն են։ Ամառային սեզոնի ընթացքում այն աշխատում է շաբաթը յոթ օր։
Քարանձավի մուտքի մոտ կա զառիթափ արահետ՝ 180 երկաթյա աստիճաններով։ Ներսում կա առանձին սրահները միմյանց կապող 280 աստիճան, որոնք դասավորված են ուղղահայաց մեկը մյուսի վերևում։
Մոտակայքում գտնվում է վերջերս հայտնաբերված «Գոլուբովիցյա» ստորջրյա քարանձավը։

Չղջիկներների բազմամզանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ուխլովիցա քարանձավում ապաստան է գտել չղջիկների 8 տեսակ, որոնք տարվա տարբեր ժամանակներում ապրում են քարանձավում^[3].

Մեծ պայտաքիթ (լատ.՝ Rhinolophus ferrumequinum)
Փոքր պայտանման չղջիկ (լատ.՝ Rhinolophus hipposideros)
Բլազիուսի պայտաքիթ չղջիկ (լատ.՝ Rhinolophus blasii)
Եռագույն գիշերաչղջիկ (լատ.՝ Myotis emarginatus)
Մեծ գիշեր (լատ.՝ Myotis myotis)
Կեսգիշերային չղջիկ (լատ.՝ Eptesicus serotinus)
Մոխրագույն երկարապոչ չղջիկ (լատ.՝ Plecotus austriacus)
Թզուկ փոքրաչղջիկ (լատ.՝ Pipistrellus pipistrellus)

Ուխլովիցայի տարածքում հայտնաբերված չղջիկների տեսակներից 5 -ը ամբողջ Եվրոպայում պահպանման գերակա տեսակների շարքում են։ Ամռանը քարանձավում ապրում է միջերկրածովյան չղջիկների փոքրիկ (հավանաբար բնադրող) գաղութ։ Օգոստոսի 15-ից սեպտեմբերի 30-ը քարանձավը չղջիկների համար կարևոր հավաքատեղի է։ Այդ ժամանակ չղջիների տեսակներից առնվազն 6-ի էգերը և որձերը ամեն գիշեր հավաքվում են մուտքի մոտ։ Կախված տարուց, քարանձավում ձմեռում է 50-ից 150 չղջիկ։