Մորիս Ուիլքս

Մորիս Ուիլքս
Ծնվել է	հունիսի 26, 1913; Դադլի, Միացյալ Թագավորություն
Մահացել է	նոյեմբերի 29, 2010 (97 տարեկան); Քեմբրիջ, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն
Քաղաքացիություն	Միացյալ Թագավորություն
Մասնագիտություն	համակարգչային գիտնական, ճարտարագետ, ֆիզիկոս, համալսարանի դասախոս և մաթեմատիկոս
Հաստատություն(ներ)	Digital Equipment Corporation, Քեմբրիջի համալսարան, Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ և Olivetti?
Գործունեության ոլորտ	ինֆորմատիկա
Պաշտոն(ներ)	նախագահ
Անդամակցություն	Լոնդոնի թագավորական ընկերություն, ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա, Royal Academy of Engineering of Spain?, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա և Հաշվողական տեխնիկայի ասոցիացիա
Ալմա մատեր	Սուրբ Ջոնի քոլեջ (1934), King Edward VI College Stourbridge? (1931) և Քեմբրիջի համալսարան (1936)
Գիտական աստիճան	փիլիսոփայության դոկտոր (1939)
Տիրապետում է լեզուներին	անգլերեն
Գիտական ղեկավար	Ջոն Էշվորթ Ռաթքլիֆ
Եղել է գիտական ղեկավար	Michael Howard Kay?, David Wheeler?, Peter Wegner?, David Hartley?, John Makepeace Bennett?, Ian Malcolm Leslie? և Beatrice Helen Worsley?
Պարգևներ	Լոնդոնի թագավորական ընկերության անդամ Mountbatten Medal? Ջոն ֆոն Նեյմանի մեդալ Հարոլդ Պենդերի մրցանակ Ֆարադեյի մեդալ Eckert–Mauchly Award? Թյուրինգի մրցանակ Բրիտանական համակարգչային ընկերության վաստակավոր անդամ Հարի Գուդի հիշատակելի մրցանակ Կիոտոյի մրցանակ առաջատար տեխնոլոգիաների ոլորտում Համակարգչային պատմության թանգարանի համակրանք Ուոլաս Մաքդոնել մրցանակ Մեծ Բրիտանիայի Արքայական ինժեներական ակադեմիայի անդամ ACM-ի անդամ Fellow of the British Computer Society? honorary doctor of the University of Munich? Քեմբրիջի համալսարանի պատվավոր դոկտոր Բաթի համալսարանի պատվավոր դոկտոր Փենսիլվանիայի համալսարանի պատվավոր դոկտոր Մյունխենի տեխնիկական համալսարանի պատվավոր դոկտոր honorary doctor of Linköping University? Քենթի համալսարանի պատվավոր դոկտոր և Clifford Paterson Lecture?
Կայք	cl.cam.ac.uk/~mvw1/(անգլ.)
	Maurice Vincent Wilkes Վիքիպահեստում

Մորիս Վինսենթ Ուիլքս (անգլ.՝ Maurice Vincent Wilkes, հունիսի 26, 1913(1913-06-26)^[1]^[2], Դադլի, Միացյալ Թագավորություն^[1] - նոյեմբերի 29, 2010(2010-11-29)^[3]^[1]^[2], Քեմբրիջ, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն^[1]), համակարգչային գիտությունների բնագավառի բրիտանացի գիտնական։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մորիս Վինսենթ Ուիլքսը ծնվել է 1913 թվականի հունիսի 13-ին Դադլիում (Անգլիա)^[12]։ 1931-1934 թվականներին սովորել է Քեմբրիջի համալսարանում, 1936 թվականին ստացել փիլիսոփայության դոկտորի կոչում՝ գրելով ատենախոսություն իոնոլորտյում ռադիոալիքների տարածման վերաբերյալ^[13]։ Դրանից հետո աշխատել և դասավանդել է իր ուսանած համալսարանում։ 1945 թվականից մինչև 1980 թվականը ղեկավարել է համակարգչային լաբորատորիան^[14]։

Ուիլքսի ձեռքբերումներից են EDSAC մշակումը՝ մշտական հիշող սարքով առաջին համակարգիչը, որը հիշում էր ծրագրային կոդը, ինչպես նաև միկրոկոդի հայտնաբերումը։ 1957 թվականին հիմնել է Բրիտանական համակարգչային միությունը և դարձել նրա առաջին նախագահը։

Ես հստակ հիշում եմ այն պահը, երբ գիտակցեցի, որ այդուհետև կյանքիս մեծ մասը անցնելու է իմ սեփական ծրագրերում սխալների որոնմամբ

Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)

I can remember the exact instant when I realized that a large part of my life from then on was going to be spent in finding mistakes in my own programs

— Մորիս Ուիլքս, 1949 թվական^[15]

1947 թվականին Ուիլքսն ամուսնացել է Նինա Թվայմանի հետ։ Նրանք ունեցել են երեք երեխա. աղջիկները՝ Մարգարեթն ու Հելենը, որդին՝ Թվայմանը։ Նինան վախճանվել է 1980 թվականին^[16]։ Մորիս Վինսենթ Ոիլքսը մահացել է 2010 թվականի նոյեմբերի 29-ին Քեմբրիջում

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1956 — ընտրվել է Լոնդոնի թագավորական միության անդամ^[17]
1967 — Թյուրինգի մրցանակ՝ EDSAC-ի մշակման և ծրագրավորման գրադարան հասկացության ներմուծման համար
1968 — Հարրի Հուդի հուշամրցանակ համակարգչային տեխնոլոգիաների զարգացման գործում ունեցած ներդրման համար
1972 – ստացել է գիտությունների պատվավոր դոկտորի աստիճան Նյուքասլի համալսարանի կողմից^[18]
1976 — Մեծ Բրիտանիայի թագավորական ճարտարագիտական ակադեմիայի պատվավոր անդամություն^[19]
1980 — Էկկերտ-Մոկլիի մրցանակ և Ուոլաս Մաքդաուելի մրցանակ
1980 — Ընտրվել է ԱՄՆ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի արտասահմանյան անդամ^[20]
1981 — Ֆարադեյի մեդալ
1982 — Հարոլդ Պենդերի մրցանակ
1988 — C&C Prize
1992 — Կիոտոյի մրցանակ
1997 — Ջոն ֆոն Նեյմանի մեդալ համակարգչային տեխնիկայի զագրացման գործում կատարած ներդրման համար^[21]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 ^1,13 ^1,14 ^1,15 ^1,16 ^1,17 ^1,18 ^1,19 ^1,20 ^1,21 ^1,22 http://amturing.acm.org/award_winners/wilkes_1001395.cfm
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 http://www.bbc.co.uk/news/technology-11875821
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Who's who (բրիտ․ անգլ.) — (untranslated), 1849. — ISSN 0083-937X
↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 ^6,3 Mathematics Genealogy Project — 1997.
↑ https://awards.acm.org/award_winners/wilkes_1001395#148
↑ https://amturing.acm.org/award_winners/wilkes_1001395.cfm
↑ https://awards.acm.org/award_winners/wilkes_1001395#140
↑ http://www.inamori-f.or.jp/laureates/k08_a_maurice/prf_e.html
↑ https://awards.acm.org/award_winners/wilkes_1001395#158
↑ «CV for Maurice V. Wilkes» (PDF). University of Cambridge. Վերցված է 2011 թ․ հունվարի 18-ին.
↑ «Maurice V. Wilkes – Short Biography». cl.cam.ac.uk. Վերցված է 2010 թ․ նոյեմբերի 30-ին.
↑ Computer Laboratory, Introduction (անգլ.)
↑ http://www.uni-bielefeld.de/lili/verwaltung/digihelp/glossar.html Արխիվացված 2008-05-13 Wayback Machine (գերմ.)
↑ Nina Twyman b. 1915 England d. 24 Aug 2008 Cambridge, England: acw
↑ Wilkes; Sir; Maurice Vincent (1913 - 2010) Արխիվացված 2020-06-08 Wayback Machine (անգլ.)
↑ «1972 – Maurice Vincent Wilkes: Public Orator's speech for Maurice Vincent Wilkes». Archive.org. UK: Newcastle University. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 14-ին.
↑ «Professor Sir Maurice Wilkes». telegraph.co.uk. 30-11-2010.
↑ Maurice V. Wilkes (անգլ.)
↑ IEEE — IEEE Medals, Technical Field Awards, and Recognitions (անգլ.)

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Automatic Digital Computers», John Wiley & Sons, New York, 1956, 305 стр., QA76.W5 1956.
«Time-sharing Computer Systems», Elsevier, 1975. ISBN 0-444-19525-4
«Memoirs of a Computer Pioneer», The MIT Press. 1985. ISBN 0-262-23122-0

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Страница Уилкса на сайте Кембриджского университета (անգլ.)
Морис Уилкс и Том Килбурн (ռուս.)
Oxford University Press (2014-05). «Holders of the Faraday medal of the Institute of Electrical Engineers (1922–2010)». Oxford Dictionary of National Biography (անգլերեն). Oxford University Press. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հոկտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.
Listen to an oral history interview with Maurice Wilkes – recorded in June 2010 for An Oral History of British Science Արխիվացված 2020-11-06 Wayback Machine at the British Library
An after-dinner talk by Maurice Wilkes at King's College, Cambridge, about Alan Turing. Filmed on 1 October 1997 by Ian Pratt (video)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մորիս Ուիլքս» հոդվածին։

[_391f7ca08faf9501-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 ^1,13 ^1,14 ^1,15 ^1,16 ^1,17 ^1,18 ^1,19 ^1,20 ^1,21 ^1,22 http://amturing.acm.org/award_winners/wilkes_1001395.cfm

[_e2eec91c65d0d7ac-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[_40a8a2543444b0d3-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 http://www.bbc.co.uk/news/technology-11875821

[_abbbb043afdb2848-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Who's who (բրիտ․ անգլ.) — (untranslated), 1849. — ISSN 0083-937X

[_e93039a220c7a01b-5] Mathematics Genealogy Project — 1997.

[_664c00aecb5fcc35-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 ^6,3 Mathematics Genealogy Project — 1997.

[_521c0ca382a5129f-7] ttps://awards.acm.org/award_winners/wilkes_1001395#148

[_6fde72935eb9e6d3-8] ttps://amturing.acm.org/award_winners/wilkes_1001395.cfm

[_663ba7c14dff9dff-9] ttps://awards.acm.org/award_winners/wilkes_1001395#140

[_7dd9a757b5ee44b7-10] ttp://www.inamori-f.or.jp/laureates/k08_a_maurice/prf_e.html

[_225e10421b5ccc43-11] ttps://awards.acm.org/award_winners/wilkes_1001395#158

[cv-12] «CV for Maurice V. Wilkes» (PDF). University of Cambridge. Վերցված է 2011 թ․ հունվարի 18-ին.

[cl.cam-13] «Maurice V. Wilkes – Short Biography». cl.cam.ac.uk. Վերցված է 2010 թ․ նոյեմբերի 30-ին.

[14] Computer Laboratory, Introduction (անգլ.)

[15] ttp://www.uni-bielefeld.de/lili/verwaltung/digihelp/glossar.html Արխիվացված 2008-05-13 Wayback Machine (գերմ.)

[16] Nina Twyman b. 1915 England d. 24 Aug 2008 Cambridge, England: acw

[17] Wilkes; Sir; Maurice Vincent (1913 - 2010) Արխիվացված 2020-06-08 Wayback Machine (անգլ.)

[18] «1972 – Maurice Vincent Wilkes: Public Orator's speech for Maurice Vincent Wilkes». Archive.org. UK: Newcastle University. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 14-ին.

[19] «Professor Sir Maurice Wilkes». telegraph.co.uk. 30-11-2010.

[20] Maurice V. Wilkes (անգլ.)

[21] IEEE — IEEE Medals, Technical Field Awards, and Recognitions (անգլ.)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]