Շուկայի մասնաբաժին
| Թեմայով վերաբերում է | Marketing performance measurement and management  | |
|---|---|---|
Շուկայի մասնաբաժին (անգլ.՝ market share), բիզնեսի՝ շուկայում ունեցած ընդհանուր եկամուտի կամ վաճառքի տոկոսը: Օրինակ, եթե տվյալ ոլորտում տարեկան վաճառվում է 50,000 միավոր, ընկերությունը, որի վաճառքները կազմում էին այդ միավորներից 5,000-ը, կունենա 10% մասնաբաժին այդ շուկայում:
«Շուկայագետները պետք է կարողանան վաճառքի թիրախները վերածել շուկայական մասնաբաժնի, քանի որ դա ցույց է տալիս, թե արդյոք հնարավոր է ունենալ շուկայի բնական աճ, թե աճը տեղի է ունենում մրցակիցներից մասնաբաժին գրավելով: Վերջիններիս հասնելը գրեթե միշտ ավելի դժվար կլինի»[1][2]:
Նպատակը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Շուկայի մասնաբաժինը շուկայական մրցունակության հիմնական ցուցիչն է, այսինքն, թե որքան լավ է ձեռնարկությունը գործում իր մրցակիցների նկատմամբ: «Այս ցուցանիշը, որը լրացվում է վաճառքից եկամտի փոփոխություններով, օգնում է ղեկավարներին գնահատել ինչպես առաջնային, այնպես էլ ընտրովի պահանջարկը իրենց շուկայում: Այն թույլ է տալիս նրանց դատել ոչ միայն շուկայի ընդհանուր աճը կամ անկումը, այլև մրցակիցների միջև հաճախորդների ընտրության միտումները:
Առաջնային պահանջարկի շնորհիվ առաջացած վաճառքի աճը (ընդհանուր շուկայական աճ) ավելի քիչ ծախսատար է և ավելի շահավետ, քան այն, որը ձեռք է բերվել մրցակիցներից բաժնեմասեր գրավելու արդյունքում։ Նաև «շուկայական բաժնետոմսերի մրցակցությունը ընկերություններին մղում է աջակցելու կլիմայի փոփոխության քաղաքականությանը՝ ներքին մրցակիցների վրա ծախսեր պարտադրելու նպատակով»[3]։
Հետազոտությունները ցույց են տվել նաև, որ շուկայական մասնաբաժինը ցանկալի է մրցակցության ապահովման համար[4]: Փորձագետները, սակայն, չեն խրախուսում շուկայի մասնաբաժինը դարձնել որպես նպատակ և չափանիշ և դրա վրա հիմնել տնտեսական քաղաքականությունը[5]:
Չափման եղանակներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Թեև շուկայական մասնաբաժինը կարող է սահմանվել որպես «շուկայի տոկոս, որը հաշվառվում է որոշակի միավորի կողմից»[1], չափումը կարող է նաև բաժանվել երկու տեսակի.
Միավոր շուկայական մասնաբաժին - որոշակի ընկերության կողմից վաճառված միավորները որպես շուկայի ընդհանուր վաճառքի տոկոս՝ չափված նույն միավորներով[1]։
Միավոր շուկայական մասնաբաժին (%) = 100 * Միավոր վաճառք (#) / Շուկայական միավորի ընդհանուր վաճառք (#)
Միավոր վաճառք (#) = միավոր շուկայական մասնաբաժին (%) * Շուկայական միավորի ընդհանուր վաճառք (#) / 100
Եկամուտների շուկայական մասնաբաժին - այս ցուցանիշը տարբերվում է միավոր շուկայական մասնաբաժնից նրանով, որ այն արտացոլում է այն գները, որոնցով վաճառվում են ապրանքները: Իրականում, հարաբերական գինը հաշվարկելու համեմատաբար պարզ միջոց է եկամտի շուկայի մասնաբաժինը բաժանել շուկայական միավորի բաժնեմասի վրա»[1]:
Եկամուտների շուկայական մասնաբաժին (%) = 100
Վաճառքից եկամուտ ($) / Ընդհանուր շուկայական վաճառքից եկամուտ ($)
«Ինչպես միավոր շուկայական մասնաբաժնի դեպքում, եկամտի շուկայական մասնաբաժնի այս հավասարումը կարող է վերադասավորվել՝ հաշվարկելու կամ վաճառքից եկամուտը կամ շուկայական վաճառքից ընդհանուր եկամուտը մյուս երկու փոփոխականներից»[1]:
Այս բանաձևերը կարող են օգտագործվել՝ օգնելու ապրանքանիշին բացահայտել շուկայական մասնաբաժնի աճի հնարավորությունները[6]:
Մեթոդաբանություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Չնայած շուկայական մասնաբաժինը, հավանաբար, միակ ամենակարևոր մարքեթինգային ցուցանիշն է, այն հաշվարկելու համար չկա ընդհանուր առմամբ ճանաչված լավագույն մեթոդ: Սա ցավալի է, քանի որ տարբեր մեթոդները կարող են բերել ոչ միայն շուկայական մասնաբաժնի տարբեր հաշվարկներ տվյալ պահին, այլ նաև լայնորեն տարբերվող միտումներ։
Ընդհանրապես ընդունված է, որ ոչ մի աղբյուր չի ապահովի շուկայի ամբողջական մասնաբաժինը, քանի որ հաշվարկման մեթոդների մեծ մասը թերի են: Շուկայական մասնաբաժնի հաշվարկման լավագույն մեթոդը կախված է արդյունաբերությունից և առկա մեթոդներից[7]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Farris, Paul W.; Neil T. Bendle; Phillip E. Pfeifer; David J. Reibstein (2010). Marketing Metrics: The Definitive Guide to Measuring Marketing Performance. Upper Saddle River, New Jersey: Pearson Education, Inc. 0137058292. The Marketing Accountability Standards Board (MASB) endorses the definitions, purposes, and constructs of classes of measures that appear in Marketing Metrics as part of its ongoing Common Language: Marketing Activities and Metrics Project Արխիվացված 2009-11-28 Wayback Machine.
- ↑ «Շուկայի մասնաբաժիններ.pdf». SlideShare (անգլերեն). 2023-03-03. Վերցված է 2025-01-07-ին.
- ↑ Kennard, Amanda (2020). «The Enemy of My Enemy: When Firms Support Climate Change Regulation». International Organization. 74 (2): 187–221. doi:10.1017/S0020818320000107. S2CID 219085357.
- ↑ J. Scott Armstrong and Kesten C. Greene (2007). «Competitor-oriented Objectives: The Myth of Market Share». International Journal of Business. 12 (1): 116–134. ISSN 1083-4346.
- ↑ J. Scott Armstrong and Fred Collopy (1996). «Competitor Orientation: Effects of Objectives and Information on Managerial Decisions and Profitability» (PDF). Journal of Marketing Research. American Marketing Association. 23 (2): 188–199. doi:10.2307/3152146. JSTOR 3152146. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2010-12-17-ին.
- ↑ Fripp, Geoff, "Decomposing Market Share", The Marketing Study Guide
- ↑ «Market share». Ultimate Pop Culture Wiki (անգլերեն). Վերցված է 2025-01-04-ին.
