Շոշափելիք

Շոշափելիք (շոշափելիքի զգացում), հինգ հիմնական զգայարաններից մեկը, որի միջոցով մարդն առնչվում է շրջակա միջավայրի առարկաների հետ հատուկ ընկալիչների միջոցով, որոնք գտնվում են մաշկում, մկաններում, լորձաթաղանթում։ Շփումներն ունենում են տարբեր գծեր, որովհետև առաջանում են հպման, ճնշման, վիբրացիայի ազդեցությամբ։ Պայմանավորված են մաշկի երկու տեսակի ընկալիչների աշխատանքով՝ նյարդային հանգույցներ, որոնք շրջապատում են մազարմատները, և կապսուլաներ, որոնք բաղկացած են շարակցական հյուսվածքներից։ Այլ կերպ մարդ չի կարող ընկալել շրջակա միջավայրի ազդակները։

Ընկալման հոգեբանություն

Ըստ ինքնին ճանաչողության տեսության, հաստատված փորձարարական տվյալներով, մենք ընկալում ենք իրավիճակը կախված նրանից, թե ինչ օբյեկտի հետ ենք շփվում- օբյեկտների կառուցվածքը, որոնց մենք կպնում ենք, ազդում է մեր դատողությունների և գործողությունների վրա։ Օրինակ, անկողնու որակը և սպիտակությունը կարող են ազդել զուգընկերոջ հետ հարաբերությունների վրա, կամ հաճելի է խաղալ փափուկ խաղալիքով, փափուկ, նուրբ վերմակով քնել, և մոր քնքուշ ձեռքը կարող է հանգստացնել երեխային, փափուկ աթոռները բանակցողներին ավելի համոզվող են դարձնում և այլն։

Գրականություն

• «Осязательные органы». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
• Эпштейн, Михаил Наумович|Эпштейн М. Хаптика. Человек осязающий Արխիվացված 2016-08-28 Wayback Machine // Эпштейн М. Н. Философия тела / Тульчинский Г. Л. Тело свободы. — СПб.: Алетейя, 2006, с. 16-38
• Рубинштейн С. Л. Основы общей психологии — СПб: Издательство «Питер», 2000—712 с.: ил. — (Серия «Мастера психологии»)
• Гранит Р., Электрофизиологическое исследование рецепции, пер. с англ., М., 1957; Есаков А. И., Дмитриева Т. М., Нейрофизиологические основы тактильного восприятия, М., 1971; Физиология сенсорных систем, ч. 2, Л., 1972 (Руководство по физиологии); Милнер П., Физиологическая психология, пер. с англ., М., 1973, гл. 8, 10.
• Тальма Лобель Теплая чашка в холодный день: Как физические ощущения влияют на наши решения = Sensation The New Science of Physical Intelligence. — М.: Альпина Паблишер, 2014. — 259 с. — ISBN 978-5-9614-4698-2