Շեննոն Լուսիդ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Շեննոն Լուսիդ
Դիմանկար
Ծնվել էհունվարի 14, 1943(1943-01-14) (80 տարեկան)
ԾննդավայրՇանհայ, Վան Ցզինվեյի մարիոնետային կառավարություն
ՔաղաքացիությունFlag of the United States.svg ԱՄՆ
ԿրթությունՕկլահոմայի համալսարան և Bethany High School?
Մասնագիտությունտիեզերագնաց, քիմիկոս և կենսաքիմիկոս
ԱշխատավայրՆԱՍԱ
Պարգևներ և
մրցանակներ
Commons-logo.svg Shannon Lucid Վիքիպահեստում

Շեննոն Մատիլդա Ուեելս Լուսիդ, (անգլ.՝ Shannon Matilda Wells Lucid, հունվարի 14, 1943(1943-01-14), Շանհայ, Վան Ցզինվեյի մարիոնետային կառավարություն), ամերիկացի կին տիեզերագնաց և կենսաքիմիկոս, կատարել է 5 տիեզերական թռիչք, «Միր» ուղեծրային կայանում մնացել է 188 օր, 4 ժամ և սահմանել կանանց տիեզերագնացների ռեկորդ (1996-ի մարտից-սեպտեմբեր)[3][4]։ Այդ թռիչքի համար նա պարգևատրվել է Կոնգրեսի Տիեզերական պատվո շքանշանով (տիեզերագնացների ամենաբարձր պարգև)։ Շեննոնը միակ կին տիեզերագնացն է, որն արժանացել է այդ մրցանակին։ Նրան են պատկանում նաև 3 անընդմեջ համաշխարհային ռեկորդ՝ առաջին կին տիեզերագնացը, որը կատարել է 3-րդ, 4-րդ և 5-րդ տիեզերական թռիչքներ[5]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շեննոնը ծնվել է Շանհայում, ամերիկացի բապտիստ միսիոների ընտանիքում։ Նրա ծնողները (Օսկար և Միրտլ) ծնունդով Օկլահոմա նահանգի Բեթանի քաղաքից են։ Մանուկ հասակում Շեննոնը ծնողների հետ ներկալվել է ճապոնական ճամբար։ Նա կենսաքիմիկոսի իր մասնագիտությունը 1973 թվականին ստացել է Օկլահոմայի համալսարանում։

1968 թվականին ամուսնացել է Մայքլ Ֆ․ Լուսիդի (Ինդիանապոլիս) հետ[6], ունեն երկու դուստր, մեկ որդի և 5 թոռ[7]։

Կարիերան ՆԱՍԱ-ում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շեննոն Լուսիդը ռուսական «Միր» տիեզերական կայանում ստուգում է աճեցրած բույսերը

1978 թվականին ընդգրկվել է ՆԱՍԱ-ի կազմում։ Վեց կին թեկնածուներից այդ ժամանակ միայն ինքն էր մայր։

2002-2003 թվականներին ծառայությունը շարունակել է ՆԱՍԱ-ում՝ որպես գիտական բաժնի ղեկավար։ Ավելի ուշ՝ STS-114՝ 2005, STS-116՝ 2006, STS-118 և STS-120՝ 2007, STS-122, STS-124 և STS-126՝ 2008, STS-125 և STS-127՝ 2009 թվականների առաքելություննրի ժամանակ եղել է CAPCOM-ի մասնագետ (capsule communicator, Երկրի վրա պատասխանատու տիեզերագնաց, որն անհրաժշտության դեպքում ուղիղ կապով անհետաձգելի խորհուրդներ է տալիս ուղեծրային թիմին)։

2012 թվականին հեռացել է ՆԱՍԱ-ից[8]։

Տիեզերական թռիչքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • 1985 թվականին կատարել է իր առաջին տիեզերական թռիչքը՝ «Դիսքավրի» տիեզերանավով։ Իր հաջորդ թռիչքների ժամանակ (1989, 1991, 1993) նա արդեն մասնագետ էր։
  • 1996 թվականին սահմանել է ռեկորդ՝ կանանց թռիչքների տևողությամբ մնալով «Միր» կայանում 188 օր։ Այդ ընթացքում Շենոնը կատարել է բազմաթիվ ֆիզիկական և բժշկական փորձեր։ Միայն 16 տարի անց նրա ռեկորդը գերազանցել է Սունիտա Ուիլյամս՝ Միջազգային տիեզերական կայանում[9][10][11]։

Տիեզերական առաքելության ժամանակաընթացք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Առաքելություն Տարեթիվ Թռիչքի տևողություն Բաց տիեզերքում
STS-51G հունիսի 17 - հունիսի 24 1985 169:38:52 0:00:00
STS-34 հոկտեմբերի 18 - հոկտեմբերի 23 1989 119:39:21 0:00:00
STS-43 օգոստոսի 2 - օգոստոսի 11 1991 213:21:25 0:00:00
STS-58 հոկտեմբերի 18 - նոյեմբերի 1 1993 336:12:32 0:00:00
Միր NASA-1 մարտի 22 - սեպտեմբերի 26 1996 4516:00:14 0:00:00
Ընդամենը 5354:52:24 0:00:00
առաքելության խորհրդանիշներ․Sts-51-g-patch.pngSts-34-patch.pngSts-43-patch.pngSts-58-patch.pngSts-76-patch.pngSts-79-patch.jpg

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Կոնգրեսի Տիեզերական պատվո շքանշան (1996)
  • Անունն ընդգրկվել է Օկլահոմայի կանանց փառքի սրահում (1993)[12]
  • Ռուսաստանի Բարեկամության շքանշան (1996)[13]
  • Մեդալ՝ «Տիեզերքի յուրացման վաստակի համար»[14]

Փաստ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2005 թվականին կամեո դերով նկարահանվել է «Հեռավոր կապույտ բարձունքներ» ֆիլմում։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ https://www.womenofthehall.org/inductee/shannon-w-lucid/
  2. ↑ https://searchpub.nssc.nasa.gov/servlet/sm.web.Fetch/Agency_Awards_Historical_Recipient_List.pdf?rhid=1000&did=2120817&type=released
  3. ↑ Космические рекорды
  4. ↑ Добро пожаловать домой, Шеннон Люсид
  5. ↑ Шеннон Лусид
  6. ↑ Шеннон Матильда Уэллс Лусид։ Семейное положение
  7. ↑ «Шеннон Лусид: «Я должна была лететь раньше Терешковой»»։ www.golos.com.ua (ռուսերեն)։ Վերցված է 2019-03-30 
  8. ↑ «Record-Setting Female Astronaut Shannon Lucid Leaving NASA»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-06-09-ին։ Վերցված է 2012-02-06 
  9. ↑ При этом рекорд суммарного налёта (223 дня) остался за Лусид. «STS-117 MCC Status Report #16»։ NASA։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-04-04-ին։ Վերցված է 2009-12-15 
  10. ↑ Spacefacts biography of Shannon Lucid
  11. ↑ CNN Article: Legendary astronaut still finds herself star-struck
  12. ↑ «Oklahoma Women’s Hall of Fame website»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2008-09-06-ին։ Վերցված է 2009-06-10 
  13. ↑ Указ Президента Российской Федерации от 26 декабря 1996 года № 1774 «О награждении орденом Дружбы Шеннон Люсид»
  14. ↑ Указ Президента Российской Федерации от 12 апреля 2011 года № 437 «О награждении медалью „За заслуги в освоении космоса“ иностранных граждан»

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Շեննոն_Լուսիդ&oldid=7836380» էջից