Jump to content

Նուրուօսմանիե

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Նուրուօսմանիե
թուրքերեն՝ Nuruosmaniye Camii
Տեսակմզկիթ, տեսարժան վայր, կառույց և պատմական շենք
Երկիր Թուրքիա[1]
ՎարչատարածքՖաթիհ[2]
Աշխարհագրական տեղադրաումՄարմարածովյան տարածաշրջան
Հիմնվել է1755[2]
Կառուցման սկիզբ1748
Կառուցման ավարտ1755
ՊատվիրողՄահմուդ I[2], Օսման III և Deli Husrev Pasha?[3]
Անվանված էՕսման III
Ճարտարապետություն
ՃարտարապետSimeon Kalfa?[2]
Ոճօսմանյան
Արտաքին գմբեթի
բարձրություն
26 մետր
Մինարեթներ2
Քարտեզ
Քարտեզ

Նուրուօսմանիե մզկիթ (թուրքերեն՝ Nuruosmaniye Camii), 18-րդ դարի մզկիթ, որը գտնվում է Ստամբուլի Չեմբերլիթաշ հրապարակում։

Նուրուօսմանիե մզկիթը 1870 թվականին 1870 թվականին

Մզկիթի կառուցումը սկսվել է 1748 թվականին (այլ տվյալներով 1749 թվականին) սուլթան Մահմուդ I-ի հրամանով և ավարտվել 1755 թվականին՝ Օսման սուլթանի կառավարման ժամանակ։ Մզկիթը կառուցվել է բարոկկո ոճով։ Մզկիթը կառուցվել է մեկ այլ մզկիթի վայրում (Ֆաթմը հանըմի մզկիթ), որը ավերվել էր հրդեհի ժամանակ։ Ըստ ավանդույթի, մզկիթը անվանում են կառուցողի անունով, բայց քանի որ Մահմուդ I-ը մահացավ, նրա հաջորդը՝ Օսման III-ը այն անվանեց Նուրուօսմանիե (թուրքերեն՝ Nur-u Osmani — Օսմանի սուրբ լույս)։ Անվանումը նաև կապում են Ալ Նուրի սուրահից բերված տողի հետ՝ «Ալլահ, երկնքին և երկրին տուր լույս» (թուրքերեն՝ Allah, göklerin ve yerin nurudur)։ Մեջբերումը առկա է նաև մզկիթի գմբեթին[4]։

Ավանդույթից մյուս շեղումը համարվում է մզկիթի արտաքին պատերի զարդարանքները, որոնք ձևավորում են մինարեթների գագաթները։ Մզկիթի ամենամեծ գմբեթը տեղակայված է չորս կամարների վրա, որոնք, ընդհանուր առմամբ, ունեն 32 պատուհաններ[5]։ Մզկիթը ունի 174 պատուհան, որոնք շարված են 5 շարքով։ Լուսամուտները նույնպես զարդարված են բարոկկո ոճով[6]։ Միհրաբը նույնպես տարբերվում է իր դասական տիպից և ծածկված է կիսագմբեթով։ Միակ տարրը, որը համահունչ է մզկիթների դասական տարբերակին, մզկիթի գմբեթի ներքին տեսքն, որի վրա առկա են Ղուրանից մեջբերումներ[7]։

Համալիրը բաղկացած է մզկիթից, մեդրեսեից, իմարեթից (ճաշարան), Օսման III սուլթանի մոր վալիդե սուլթան Շեհսուվար Սուլթանի թյուրբեից, օսմանյան ձեռագրերի գրադարանից, որոնք գրված են օսմաներեն, արաբերեն և պարսկերեն, ինչպես նաև շատրվանից, որը գտնվում է Գրանդ բազարի մուտքի մոտ[7]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. https://islamansiklopedisi.org.tr/nuruosmaniye-kulliyesi
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 https://whc.unesco.org/en/tentativelists/6122/
  3. https://islamansiklopedisi.org.tr/husreviyye-camii
  4. «Uğur Yüzereroğlu, Batılılaşma Dönemi Erken Örneklerinde Bezeme Programlarının İrdelenmesi ve Koruma Sorunları: Nuruosmaniye Camii Örneği, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2006». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 28-ին. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 30-ին.
  5. «İstanbul Belediyesi web sitesi, Erişim tarihi:23.06.2011». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ նոյեմբերի 29-ին. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 30-ին.
  6. 3dmekanlar.com sitesi, Erişim tarihi:23.06.2011
  7. 7,0 7,1 «Мечеть Нуруосмание». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ սեպտեմբերի 7-ին. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 30-ին.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նուրուօսմանիե» հոդվածին։