Նոր Զելանդիայի տոներ
| Նոր Զելանդիայի տոներ անգլ.՝ Public holidays in New Zealand | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | Վիքիմեդիայի նախագծի ցանկ-հոդված |
| Տոնվում է | Նոր Զելանդիա |
Նոր Զելանդիայի տոներ (նաև հայտնի է պետական տոներ անվանումով) բաղկացած են մի շարք մշակութային, ազգային և կրոնական տոներից, որոնք օրենսդրորեն կարգավորվում են Նոր Զելանդիայում։ Աշխատողները կարող են ստանալ առավելագույնը 11 պետական արձակուրդ և տարեկան առնվազն 20 արձակուրդային օր[1]։
Ազգային պետական տոներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նոր Զելանդիայում կան ազգային տոների երկու տիպ՝ «երկուշաբթի տեղափոխված» և «նրանք, որոնք չեն տեղափոխվել»։
Սուրբ Ծննդյան օրն ու Նոր տարին միշտ եղել են երկուշաբթի տեղափոխված տոներ, իսկ 2013 թվականին՝ Վայոցանգիի և Անզակի օրերը, նույնպես երկուշաբթի են տեղափոխվել[2]։ Եթե այս օրերը ընկնում են հանգստյան օրերին, որ սովորաբար հանգստյան օր է համարվում, ապա արձակուրդը տեղափոխվում է հաջորդ երկուշաբթի կամ երեքշաբթի. եթե աշխատողը սովորաբար աշխատի տվյալ հանգստյան օրերին, ապա այն շարունակում է մնալ ավանդական հանգստյան օր, և աշխատողն իրավունք ունի այդ օրը վճարվել արձակուրդի համար։ Եթե նրանք սովորաբար աշխատեին երկու օր, ապա իրավունք կունենային միայն ավանդական արձակուրդի, իսկ երկուշաբթի տոն օրը կհամարվեր նորմալ աշխատանքային օր։ Օրինակ, եթե հունվարի 1-ը կամ դեկտեմբերի 25-ը շաբաթ կամ կիրակի է, ապա հաջորդ երկուշաբթի օրը պետականորեն հանգստյան օր է Նոր տարվա կամ Սուրբ Ծննդյան օրվա համար։ Եթե հունվարի 2-ը կամ դեկտեմբերի 26-ը շաբաթ օր է, ապա Նոր տարվա կամ նվերներ հանձնելու օրը նշվում է հաջորդ երկուշաբթի։ Եթե այս օրերից որևէ մեկը ընկնում է կիրակի, ապա արձակուրդը տեղափոխվում է հաջորդ երեքշաբթի, քանի որ երկուշաբթի օրը նշվում է Նոր տարին կամ Սուրբ Ծնունդը։ Այլ պետական հանգստյան օրերը տրվում են միայն համապատասխան օրերին, և միայն այն աշխատողներին, ովքեր հակառակ դեպքում կաշխատեն այդ օրը, իրավունք ունեն վճարովելու[3]։
Բոլոր աշխատողները, ովքեր աշխատում են պետական տոներին, պետք է վճարվեն կիսով չափ և այլ հանգստյան օր ունենան (որը հայտնի է որպես փոխարինող հանգստյան օր)։ Փոխարինվող հանգստյան օրերի համար վարձատրումը համարժեք է օրական վճարին, եթե նրանք աշխատել են այդ օրերին[4]։
Թեև խանութները կարող են առևտուր իրականացնել հանրային տոների ժամանակ, Սուրբ Ծննդյան, Ավագ ուրբաթի և Անզակի օրերին, մինչև երեկոյան 1-ը կան առևտրի հատուկ սահմանափակումներ։ Այդ օրերին ընդհանուր առմամբ միայն օդանավակայանում կամ երկաթուղային կայարանում կարող են բացվել կաթնամթերքի խանութները, բենզալցակայանները, դեղատները, ռեստորանները և սրճարանները։ Վերջին տարիներին Ավագ ուրբաթին այգեգործության պարագաների վաճառակետերի կողմից առևտրային սահմանափակումների դիտավորյալ խախտումներ են տեղի ունեցել (նախկինում, այգեգործական վաճառակետերը ազատված էին այդ սահմանափակումներից)։ 1977 թվականին որոշ ոլորտներ արտոնություններ ստացան խանութների նախկին աշխատանքային ժամերի մասին օրենքի համաձայն, որը նրանց թույլ է տալիս առևտուր կատարել Սուրբ Ծննդյան տոնին,Ավագ ուրբաթի օրը և Անզակի օրը մինչև երեկոյան 1-ը՝ պայմանով, որ կպահպանվեն այս օրենքին հակասող որևէ այլ օրենքի պահանջները։ (օրինակ 2012թ․ ալկոհոլի վաճառքի և մատակարարման մասին օրենքը այս օրերին արգելում է ալկոհոլի վաճառքը)։ Այս տարածքների մեջ են մտնում Պիհիան, Պիքսիոն և Քուինսթաունը[5]։
Պետական տոների ցանկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պետական տոները կարգավորվում են Խորհրդարանի մի շարք ակտերով, մասնավորապես 2003 թվականի Տոների մասին օրենքով[1]։
Վայոցանգիի և Անզակի օրերը միշտ նշվում են ճշգրիտ ամսաթվով, քանի որ նրանք հիշատակում են հատուկ պատմական իրադարձություններ։
| Date | Holiday[1] | |
|---|---|---|
| Հունվարի 11 | Նոր Տարի | |
| Հունվարի 22 | Նոր Տարվան հաջորդող օր | |
| Փետրվարի 63 | Վայոցանգի օր | |
| Ուրբաթ օրվա նախորեն Զատկի Կիրակի | Ավագ Ուրբաթ | |
| Հաջորդ օրը Զատկի Կիրակի | Զատկի Երկուշաբթի | |
| Ապրիլի 253 | Անզակի օր | |
| Հունիսի առաջին երկուշաբթի | Թագուհու ծննդյան օրը | |
| Հոկտեմբերի չորրորդ երկուշաբթին | Աշխատանքի օր | |
| Դեկտեմբերի 251 | Սուրբ Ծնունդ | |
| Դեկտեմբերի 262 | Նվերների օր | |
| (1) կամ հաջորդ երկուշաբթի, եթե այն ընկնում է շաբաթ կամ կիրակի | ||
| (2) կամ հաջորդ երկուշաբթի, եթե այն ընկնում է շաբաթ օրը, կամ հաջորդ երեքշաբթի, եթե այն ընկնում է կիրակի | ||
| (3) կամ հաջորդ երկուշաբթի, եթե այն ընկնում է շաբաթ կամ կիրակի 2015 թվականից (Անզակի օր) և 2016 թվականից (Վայոցանգի օր) | ||
Մարզային տարեդարձի օրեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2003 թվականին Տոների մասին օրենքի 44-րդ բաժինը սահմանում է որպես պետական տոներ յուրաքանչյուր նահանգի տարեդարձի օրերը` նշելու տարբեր գաղութային նահանգների առաջին գաղութարարների հիմնադրման կամ կործանման օրերը։ Սրանք նշվում են միայն յուրաքանչյուր մարզում, այլ ոչ թե համաժողովրդական։ Մարզի տարեդարձի տարեթվերի ճշգրիտ ամսաթվերի ակտում հատուկ չեն նշվում, և դրանք որոշվում են պատմական համաժողովներով և տեղական սովորույթներով։ Մարզերը ընդգրկված են նահանգային շրջանի մեջ (ինչպես նրանք հիմնվել էին, և երբ 1876 թվականին ոչնչացվել), գումարած՝ Սաութլանդիան, Չաթամի կղզիները, Հարավային Քենթերբուրին և Նորթլանդը։ Իրական կատարման օրերը կարող են տարբեր լինել նույնիսկ յուրաքանչյուր մարզում և պայմանավորված լինել տեղական սովորույթով, սեզոնային իրադարձությունների կամ այլ տոների հարևանությամբ և կարող են տարբեր լինել պաշտոնական կատարման օրվանից։
| Provincial District | includes | Actual Day | Observance Day |
|---|---|---|---|
| Վելինգթոնի նահանգ | Վելինգթոն, Մանավաթուն, Վանգանու | Հունվարի 22 | Երկուշաբթի ամենամոտը փաստացի օրը |
| Օուքլանդ նահանգ | Հունվարի 29 | Փաստացի ամենամոտ երկուշաբթին օր | |
| Նորթլանդ | Ուանգարեյ | Հունվարի 29 | Փաստացի ամենամոտ երկուշաբթին |
| Նելսոն | Նելսոն, Թասման, Բուլլեր և հյուսիսային Քենթերբուրի մասեր | Փետրվարի 1 | Փաստացի ամենամոտ երկուշաբթին |
| Օտագոյի նահանգ | Դունեդին, Քուինսթաուն | Մարտի 23 | Փաստացի ամենամոտ երկուշաբթին (սա կարող է տարբեր լինել, եթե այլ կերպ համընկնի Զատկի երկուշաբթի օրվա հետ) |
| Սաութլանդ | Ինվերքարգիլ, Բլուֆ, Միլֆորդ Սաունդ, Ֆիորդլանդ | Մարտի 25[6] | Զատիկ երեքշաբթի[7] |
| Տարանակի (Նյու Պլիմուֆ) | Նյու Պլիմուֆ | Մարտի 31 | Մարտի երկրորդ երկուշաբթի – Զատկից խուսափելու համար |
| Հարավային Քենթերբուրին | Տիմարուն | Սեպտեմբերի 25 | Սեպտեմբերի չորրորդ երկուշաբթին — Գերիշխանության օրը |
| Հոքի Բեյի | Նապիեր, Հասթինգս | Նոյեմբերի 1 | Ութբաթի նախորե Աշխատանքի օր |
| Մարլբորո | Բլենհայմ, Փիքսիոն | Նոյեմբերի 1 | Առաջին երկուշաբթից հետո Աշխատանքի օր |
| Քենթերբուրին | Քրիստչրչ, Աշբուրթոն | Նոյեմբերի 11 | Քրիստիանչրչի ներկայացման օր (Հյուսիսային Քենթերբուրի) |
| Քրիստիանչրչի ներկայացման օր (Կենտրոնական Քենթերբուրի) | |||
| Նոյեմբեր ամսվա առաջին երեքշաբթիից հետո երկրորդ ուրբաթ (Քրիստիանչրչ քաղաք) — համընկնում է գյուղատնտեսական և հովվական ներկայացման հետ։ | |||
| Չաթամի կղզիներ | Վայթանգ | Նոյեմբերի 30 | Փաստացի ամենամոտ երկուշաբթին |
| Արեւմտյան ծովափ | Հոկիտիկա, Գրեյմութ | Դեկտեմբերի 1 | Փաստացի ամենամոտ երկուշաբթին (Գրեյմութ) |
| Վարիս (Գրեյմութից դուրս) |
Տարեկան արձակուրդ և ոչ աշխատանքային օրեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բացի վերը նշված արձակուրդներից, 2007 թվականի ապրիլի 1-ից բոլոր աշխատողներին պետք է տրվի չորս շաբաթ տևողությամբ արձակուրդ, որը հաճախ վերցվում է ամառվա և Սուրբ Ծնունդ-Նոր տարվա ժամանակահատվածում։ Բազմաթիվ արդյունաբերություններում կա Սուրբ Ծննդյան-ամանորյա բիզնեսի անջատում։ Սուրբ Ծննդյան և Նոր տարվա միջև ընդամենը երեք աշխատանքային օր ունենալով՝ շատ աշխատողներ այս անգամ արձակուրդ են վերցնում, քանի որ նրանք կարող է տասնօրյա ամառային արձակուրդ տևել միայն երեք օրվա։ Բազմաթիվ մանրածախ առևտրի կետեր այս պահի դրությամբ նաև վաճառք են անցկացնում՝ բիզնեսը խթանելու համար, իսկ մյուսները փակվում են՝ ծառայությունների ցածր պահանջարկի պատճառով։ Դեկտեմբերի 25-ից հունվարի 15-ը ընկած ժամանակահատվածները չեն համարվում աշխատանքային օրեր՝ պաշտոնական կառավարության նպատակներից ելնելով։ Այս ժամանակահատվածում պետական գերատեսչությունների մեծ մասի հաշվիչները բացվում են աշխատանքային օրերին, չնայած հաճախ դրանք կարող են հասանելի լինել միայն սահմանափակ ծառայություն համար։
Դպրոցական արձակուրդներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Դպրոցները 4-ամյա են՝ յուրաքանչյուր տասը շաբաթվա ընթացքում և սովորաբար կիսամյակների միջև երկուշաբաթյա արձակուրդ է տրվում։ Չնայած ստանդարտ ժամկետների ամսաթվերը սահմանվում է ԿԳՆ-ի կողմից, դպրոցները կարող են տարբեր լինել` հաշվի առնելով տեղական տոները և դպրոցների փակումը եղանակի պատճառով։ Առաջին կիսամյակը սկսվում է հունվարի վերջին կամ փետրվարի սկզբին։ Ժամանակ առ ժամանակ Զատկի տոները և / կամ Անզակի օրը կարող են ընկնել այս տոների շրջանակներում։ Երկու և երեք կիսամյակների միջև արձակուրդն ընդհանուր առմամբ հայտնի է որպես ձմեռվային արձակուրդ և տրվում է հուլիսին, իսկ 3-րդ և 4-րդ կիսամյակների միջև արձակուրդը տրվում է սեպտեմբերի վերջին, հոկտեմբերի սկզբին։ Չորրորդ կիսամյակն ավարտվում է դեկտեմբերի կեսերին, ընդհանուր առմամբ, Ծննդյան տոներից մեկ կամ երկու շաբաթ առաջ, թեև շատ ավագ ուսանողների համար այս կիսամյակն ավարտվում է նոյեմբերի վերջին կամ դեկտեմբերի սկզբին Կրթական նվաճումների ազգային վկայականի վերջին քննությունից հետո։
Նոր տոների առաջարկներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ժամանակ առ ժամանակ առաջարկներ եղան Մատարիկը պաշտոնական տոն դարձնելու համար։ 2006 թվականին նման առաջարկ արեց Մորիի լեզվական հանձնակատար Հայամի Փիրիպին[8]։ Պարոն Էդմունդ Հիլարիի մահից հետո, Կանաչների կուսակցությունը առաջարկեց պետական տոն՝ նրա պատվին[9]։ Որոշ եռամսյակներում կա նաև աջակցություն, որպեսզի Հին Դոմինիոն օրվա տոնը վերածվի որպես «Նոր Զելանդիայի օր»[10]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 «Holidays Act 2003 No 129 (as at 30 September 2008), Public Act». Parliamentary Counsel Office. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 4-ին.
- ↑ «Extra public holidays voted in». 3 News NZ. 2013 թ․ ապրիլի 17.
- ↑ «Mondayised Public Holidays». New Zealand Department of Labour. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ ապրիլի 12-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 5-ին.
- ↑ «Pay for alternative holiday». New Zealand Department of Labour. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ մայիսի 22-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 5-ին.
- ↑ https://www.employment.govt.nz/leave-and-holidays/public-holidays/restricted-shop-trading-days/
- ↑ «Southland Anniversary Day». Southland Chamber of Commerce. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մարտի 31-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 1-ին.
- ↑ «Mayors decide on Anniversary Day Date». Southland District Council. Southland District Council. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ փետրվարի 12-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 1-ին.
- ↑ Front of the Box press release (2006 թ․ հունիսի 23). «Eye to Eye - Intermarriage is the answer». Scoop. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 10-ին.
- ↑ Green Party press release (2008 թ․ հունվարի 14). «Annual Sir Edmund Hillary Day a fitting tribute». Scoop. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 10-ին.
- ↑ «Editorial: Dominion Day debate needless». The New Zealand Herald. 2007 թ․ սեպտեմբերի 25. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 10-ին.