Նոր-Այր

Նոր-Այր
Ծնվել է	սեպտեմբերի 18, 1912
Ծննդավայր	Կարսի մարզ, Կովկասյան երկրամաս, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել է	մայիսի 26, 1981 (68 տարեկան)
Վախճանի վայր	Կիրովական, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Մասնագիտություն	արձակագիր և լրագրող
Անդամակցություն	ԽՍՀՄ Գրողների միություն
Կուսակցություն	ԽՄԿԿ

Այս հոդվածը արձակագրի մասին է։ Այլ գործածությունների համար այցելեք Նորայր (այլ կիրառումներ)։

Նոր-Այր (Նորայր Ալեքսանդրի Հարությունյան, սեպտեմբերի 18, 1912(1912-09-18), Կարսի մարզ, Կովկասյան երկրամաս, Ռուսական կայսրություն - մայիսի 26, 1981(1981-05-26), Կիրովական, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), հայ արձակագիր, լրագրող, ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ 1934 թվականից։ ԽՄԿԿ անդամ 1937 թվականից։

Գրական անունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սկզբում գրական անուն է ընտրել պապի ազգանունը՝ Հովնանյան, և գրվել Նորայր Հովնանյան։ Այդպես է ստորագրել իր առաջին գիրքը՝ «Ճարտարապետուհին»։ 1932 թվականին Եղիշե Չարենցը մի կողմ է թողնում նրա ազգանունը և կնքում նրան Նոր-Այր անունով։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Կարսի մարզի Մավրակ գյուղում։ Նախնական կրթությունը ստացել է Լենինականի մանկատանը, երկրորդ կարգի դպրոցն ավարտել է Նոր Բայազետի (այժմ՝ Գավառ) քաղաքում։ 1931 թվականին ավարտել է ՀԿԿ Կենտկոմին առընթեր մամուլի աշխատողների դասընթացը։ Աշխատել է Ղարաքիլիսայի (այժմ՝ Վանաձոր) «Սոցարշավ» շրջանային թերթում որպես խմբագրի տեղակալ։ Եղել է Եղեգնաձորի Ազիզբեկովի միջշրջանային «Կոլտնտեսական», Արտաշատի «Բոլշևիկյան կոլխոզ» թերթերի խմբագիր։ Աշխատել է ՀԿԿ Կենտկոմում որպես հրահանգիչ, ապա մամուլի, գրականության և արվեստի սեկտորի վարիչ, հետագայում վարել է գրական ֆոնդի հայկական բաժանմունքի տնօրենի պաշտոնը։ Մասնակցել է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի Արևելյան ռազմաճակատի («Հայրենական մեծ պատերազմ», 1941-1945) գործողություններին։ Ծանր վիրավորվել է Կրակովում, բուժվել Մոսկվայում և Բաքվում։ 1957-1974 թվականներին եղել է Հայաստանի գրողների միության Կիրովականի բաժանմունքի պատասխանատու քարտուղարը։

Առաջին անգամ տպագրվել է 1928 թվականին, Լենինականի «Բանվոր» թերթում։

Ռուսերեն լույս է տեսել նրա «Արամ» (Մոսկվա, 1970), «Անմահություն», «Իմ ծաղկած այգի», վրացերեն՝ «Լորենու տակ» (Թբիլիսի, 1962) գրքերը։ Մահացել է Կիրովականում^[1]։

Նոր-Այրի երկերի մատենագիտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրքեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ճարտարապետուհին, Երևան, Պետհրատ, 1932, 68 էջ։
Փրկության փարոս, Երևան, Պետհրատ, 1938, 143 էջ։
Հյուրանոցի աղջիկը, Երևան, Հայպետհրատ, 1946, 164 էջ։
Ոլորտներում, Երևան, Հայպետհրատ, 1947, 587 էջ։
Նովելներ և վիպակներ, Երևան, Հայպետհրատ, 1949, 240 էջ։
Լույսեր, Երևան, Հայպետհրատ, 1950, 436 էջ^[2]։
Անտառի երգը, Երևան, Հայպետհրատ, 1959, 264 էջ։
Մեծ պարնի, Երևան, Հայպետհրատ, 1961, 74 էջ։
Լոռվա աստղեր, Երևան, Հայպետհրատ, 1962, 475 էջ։
Նվիրական սրտեր, Երևան, «Հայաստան», 1965, 475 էջ։
Անապատի առավոտը, Երևան, «Հայաստան», 1968, 606 էջ։
Արամ, Երևան, «Հայաստան», 1970, 587 էջ։
Պատմություն գրված քարի վրա, Երևան, «Սովետական գրող», 1978, 314 էջ^[3]։
... Վերջ։ Սկսվում է ...: Բանաստեղծություններ, Պարույր Սևակ, 2002, 102 էջ^[4]։

Մամուլ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Փախստականը։ «Գրական թերթ», 1969, № 6:

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Գրական տեղեկատու. Երևան: «Սովետական գրող». 1986. էջ 414.
↑ Նոր-Այր (1950). Լույսեր։ վեպ. Հայպետհրատ.
↑ Nor-Ayr (1978). Պատմություն գրված քարի վրաa. «Սովետական գրող» հրատարակչություն.
↑ Նոր-Այր (2002). ... Վերջ ։ Սկսվում է ...: Բանաստեղծություններ. Պարույր Սեւակ. ISBN 9789993093367.

[1] Գրական տեղեկատու. Երևան: «Սովետական գրող». 1986. էջ 414.

[2] Նոր-Այր (1950). Լույսեր։ վեպ. Հայպետհրատ.

[3] Nor-Ayr (1978). Պատմություն գրված քարի վրաa. «Սովետական գրող» հրատարակչություն.

[4] Նոր-Այր (2002). ... Վերջ ։ Սկսվում է ...: Բանաստեղծություններ. Պարույր Սեւակ. ISBN 9789993093367.

[1]

[2]

[3]

[4]