Նորվեգական բանկ
| Ստեղծում | 14 հունիսի 1816 | |
|---|---|---|
| Հիմնադիր | Ստորտինգ | |
| Կազմակերպության ղեկավարի պաշտոն | Governor of the Central Bank of Norway | |
| Ղեկավար | Ida Wolden Bache | |
| Երկիր | Նորվեգիա | |
| Անդամակցություն | Network for Greening the Financial System | |
| Կազմակերպչաիրավական ձև | other legal person | |
| Արժույթ | Նորվեգական կրոն | |
| Վերադաս կազմակերպություն | • Նորվեգիայի կառավարություն • Ministry of Finance of Norway | |
| Գլխամասի վայր | Օսլո | |
| Նշանակալից իրադարձություն | Silver tax 1816 | |
| Պաշտոնական կայք | www.norges-bank.no | |
| Հիմնական կարգավորիչ տեքստ | Norges Bank Act, The Act on Norges Bank and the Money System etc. | |
Նորվեգական բանկ, Նորվեգիայի կենտրոնական բանկն է։ Նորվեգական բանկը պատասխանատու է Նորվեգիայի պետական կենսաթոշակային ֆոնդի կառավարման համար, որն աշխարհի ամենամեծ ինքնիշխան հարստության հիմնադրամն է[1], Նորվեգական բանկը պատասխանատու է նաև Նորվեգիայի պետական բանկի սեփական արտարժութային պահուստների համար[2]։
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Նորվեգիայի Կենտրոնական բանկի պատմությունը կարելի է գտնել 1816 թվականից, երբ Դանիայից բաժանվելուց և Շվեդիայի հետ միավորվելուց երկու տարի անց, հունիսի 14-ին Ստորտինգի ակտի հիման վրա (Նորվեգիայի խորհրդարան) ստեղծվեց Նորվեգական բանկը։ Բանկը որոշեց, որ դրամական միավորը պետք է լինիհատուկ դոլար, որը բաժանված է 120 շիլինգի կամ հինգ շիլինգի (Ռիգայի բազմազանություն), յուրաքանչյուրը 24 շիլլինգ:[3]։
1875 թվականի ապրիլի 17-ի «Փողի մասին» օրենքը վերացրեց «Դալերե» և «Սքիլինգ» տերմինները և որոշվեց, որ դրամական միավորը պետք է լինի Թագը։ Դա արվել է Նորվեգիայի՝ նույն թվականի հոկտեմբերի 16-ին սկանդինավյան արժութային միությանը միանալու նախապատրաստման համար։ Այս միությունը ստեղծվել է 1873 թվականին Դանիայի և Շվեդիայի համատեղ հանձնաժողովի առաջարկությամբ (որին մասնակցում էր Նորվեգիան) ոսկու հիման վրա թողարկեցին մեկ սկանդինավյան մետաղադրամ։ Սա նշանակում էր, որ այլ երկրների մետաղադրամները պետք է օրինական վճար լինեին նույն հիմքի վրա, ինչ այլ երկրների մետաղադրամները: Արհմիությունը գոյատևեց մինչև 1914 թվականը։ Դրանից հետո այն կորցրեց իր գործնական նշանակությունը, բայց պաշտոնապես լուծարվեց միայն 1972 թվականին[3]։
1897 թվականի հունվարի 1-ին Նորվեգական բանկի կենտրոնակայանը Տրոնհայմից տեղափոխվեց Քրիստիանիա (Օսլո), իսկ 1906 թվականին բացվեց բանկի գլխամասային գրասենյակի նոր շենքը՝ 80 աշխատակիցների համար, ներառյալ թղթադրամների տպագրության գործարանի աշխատակիցները[3]։
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Նորվեգական բանկի կենտրոնակայանը ժամանակավորապես տեղափոխվեց Լոնդոն 1940 թվականին, քանի որ Նորվեգիայի վտարանդի կառավարությունը ստեղծեց նոր տնօրենների խորհուրդ՝ Լոնդոնի տնօրենների խորհուրդը։ Միևնույն ժամանակ, բանկը շարունակեց իր գործունեությունը Նորվեգիայում նացիստների ղեկավարությամբ, մինչև պատերազմի ավարտը և Լոնդոնի տնօրենների խորհուրդը հրաժարական տվեց: Պատերազմից հետո անցկացված հետաքննության հանձնաժողովը եկել է այն եզրակացության, որ Օսլոյում բանկի ղեկավարությունը հաստատուն և կոռեկտ դիրքորոշում է որդեգրել նացիստական իշխանությունների նկատմամբ[3]։ 1962 թվականին դրամահատարանի վերահսկողության վարչությունը և Թագավորական դրամահատարանը պետությունից հանձնվեցին Նորվեգական բանկին[3]։
2025 թվականի մարտին Նորվեգիայի բանկի ներդրումների կառավարում-ը հայտարարեց, որ ձեռք է բերել Դանիայում և Գերմանիայում կառուցվող երկու օֆշորային հողմային էլեկտրակայանների բաժնետոմսերի 49% - ը՝ 1,4 միլիարդ եվրոյով (1,5 միլիարդ դոլար): Գնումը ներառում է բաժնետոմսեր Հյուսիսային ամպ-ուժեղ քամի նախագծերում, որոնց ընդհանուր հզորությունը, ինչպես սպասվում է, կկազմի 2,64 գիգավատ, ինչը բավարար է ավելի քան 2,6 միլիոն տնային տնտեսությունների էլեկտրաէներգիա ապահովելու համար: Գործարքը կրճատում է զուտ դրամական ներդրումները մոտ 4 միլիարդ եվրոյով, մինչդեռ կշարունակի զբաղվել շինարարությամբ և շահագործմամբ[4]։
Նորվեգիայի բանկի ներդրումների կառավարում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Նորվեգիայի բանկի ներդրումների կառավարումը Նորվեգական բանկ-ի առանձին ստորաբաժանում է և պատասխանատու է հանրային կենսաթոշակային ֆոնդի կառավարման համար: Նորվեգիայի բանկի ներդրումների կառավարումը նաև ղեկավարում է Նորվեգական բանկի արտարժույթի պահուստները։ Նորվեգիայի բանկի ներդրումների կառավարումը ներդնում է ֆոնդի ակտիվները և արտարժույթի պահուստները միջազգային ֆիքսված եկամտի բաժնետոմսերում և գործիքներում, փողի շուկայի գործիքներում և ածանցյալներում:
Կենտրոնական բանկերի կառավարիչների ցանկ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ստորև ներկայացված է նորվեգական բանկի նախկին և ներկա կառավարիչների ցանկը: 1892 թվականի օրենքը խորհուրդը շնորհեց մշտական նախագահ։ 1985թ. ընդունվել է «Գործադիր խորհուրդ» տերմինը, և նախագահն իրավունք է ստացել կենտրոնական բանկի ղեկավար, հետևյալ մարդիկ զբաղեցրել են նախագահների և կառավարիչների պաշտոնները[5]։
- Կառլ Գեթեր Բոմհոֆ (1893-1920 թվականներ)
- Նիկոլայ Ռիգ (1920-1946 թվականներ)
- Առնոլդ Կ., Լոնդոնի մասնաճյուղի ղեկավար, 1940-1945 թվականներ
- Գունար Յան (1946-1954 թվականներ)
- Էրիկ Բրոֆոս (1954-1970 թվականներ)
- Կնուտ Գյոտց Վոլդ (1970-1985 թվականներ)
- Ջոն Մաքքեյն (1985-1993 թվականներ)
- Թորստեյն Մոլանդ (1994-1995 թվականներ)
- Կյել Ստորվիկ (1996-1998 թվականներ)
- Սվեյն Գեդրեմ (1999-2010 թվականներ)
- Պետեր Օլսեն (2011-2022 թվականներ)
- Իդա Վոլդեն Բախ (2022 թվականից մինչև այսօր)
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ «Top 100 Largest Sovereign Wealth Fund Rankings by Total Assets - SWFI». www.swfinstitute.org. Վերցված է 2024 թ․ փետրվարի 27-ին.
- ↑ «About the Bank».
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Norges Bank. «Norge Bank's History». Norges Bank. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հուլիսի 1-ին. Վերցված է 2025 թ․ մայիսի 29-ին.
- ↑ «Norway sovereign wealth fund buys offshore wind farms stakes for $1.5 bln». 2025 թ․ մարտի 31.
- ↑ «Governors of Norges Bank». norges-bank.no. 2022 թ․ ապրիլի 1. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 2-ին.