Նինա Արխիպովա

Նինա Արխիպովա
Ծնվել է	մայիսի 1, 1921
Ծննդավայր	Օմսկ, ՌԽՖՍՀ
Մահացել է	ապրիլի 24, 2016 (94 տարեկան)
Մահվան վայր	Մոսկվա, Ռուսաստան
Կրթություն	Բորիս Շչուկինի անվան թատերական ինստիտուտ (1945) և Մոսկվայի պետական համալսարան
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ և Ռուսաստան
Մասնագիտություն	դերասանուհի և գրող
Ամուսին(ներ)	Գեորգի Մենգլետ և Բորիս Գորբատով
Երեխա(ներ)	Նատալյա Գոլուբենցևա
Պարգևներ և մրցանակներ	; և

Նինա Նիկոլաևնա Արխիպովա (ռուս.՝ Ни́на Никола́евна Архи́пова, մայիսի 1, 1921(1921-05-01)^[1], Օմսկ, ՌԽՖՍՀ - ապրիլի 24, 2016(2016-04-24)^[1], Մոսկվա, Ռուսաստան), խորհրդային և ռուսական կինոյի ու թատրոնի դերասանուհի, ՌԽՖՍՀ ժողովրդական արտիստ (1988)^[2]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նինա Արխիպովան ծնվել է 1921 թվականի մայիսի 1-ին Օմսկում, այնուհետև ընտանիքը տեղափոխվել է Մոսկվա^[3]։ Ծնողները՝ Նիկոլայ Արխիպովը, սիբիրցի էր՝ ծնունդով Իրկուտսկից, իսկ Մարիա Նիկոլաևնան Սանկտ Պետերբուրգից էր (ինքնասպան է եղել, երբ Նինան 10 տարեկան էր)։

Մանուկ ժամանակ Նինա Արխիպովան սիրել է երգել, պարել, դաշնամուր է նվագել։ Ապրելով Զամոսկվորեչիեում՝ հաճախ է հաճախել թատրոններ և սկսել է մտածել դերասանի մասնագիտության մասին։ Դպրոցն ավարտելուց հետո որոշել է ուսանելու դիմել ոչ միայն Վախթանգովի և Փոքր թատրոնների թատերական ստուդիաներ, Ռուսաստանի թատերական արվեստի համալսարան, այլև Մոսկվայի պետական համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետ։ Արխիպովան հանձնեց քննությունները և ընդունվեց բոլոր կրթական հաստատությունները, որտեղ դիմել էր․ որոշումը կանգ առավ Վախթանգովի անվան թատրոնին կից գործող Բ․ Շչուկինի անվան թատերական ուսումնարանի վրա։ Դասախոսը դարձավ հայտնի Ցեցիլիա Մանսուրովան։

1945 թվականին ավարտել է Բ․ Շչուկինի անվան թատերական ուսումնարանը։ 1943-1951 թվականներին աշխատել է Վախթանգովի անվան թատրոնում, որի բեմին դեռևս ուսանող ժամանակվանից սկսել է խաղալ Բեատուի մոր դերը՝ Էդմոն Ռոստանի «Սիրանո դե Բերժերակ» (1943), Կատյայի դերը՝ Վալենտին Կատաևի «Կապույտ թաշկինակ» պիեսներում։ Ֆլորիմոն Էրվեի «Մադմուազել Նիտուշ» մյուզիքլում հանդես է եկել «ծիծեռնակների» խմբում։

1951-2016 թվականներին դարձել է Մոսկվայի երգիծական թատրոնի առաջատար դերասանուհին։ Այդ տարիներին մարմնավորել է հարյուրից ավել կերպար^[3]։

Կինոյում հազվադեպ է նկարահանվել, կատարել է փափուկ, բարի կանանց դերեր։ Առաջին անգամ կինոյում նկարահանվել է 1946 թվականին՝ Ալեքսանդր Ստոլպերի «Մեր սիրտը» դրամայում։ Չորս տարի անց դերասանուհին մարմնավորել է Վերա Գորոշկոյին Բորիս Բառնետի «Շռայլ ամառ» կինոպատումի մեջ։ Այս դերը նա համարել է իր կարիերայի ամենակարևոր դերերից մեկը։ Հանրաճանաչ է դարձել «Արթնացիր և երգիր» հեռուստաներկայացման էկրան բարձրանալուց հետո։ Պարբերաբար սկսել է նկարահանվել 1970-ական թվականներին։ Նրա ամենահայտնի դերերից են գլխավոր հերոսուհու մոր դերը «Վայ այս Նաստյան» ֆիլմում, Գերտրուդայի դերը Ջեկ Լոնդոնի «Մարտին Իդեն» հոռուստաներկայացման մեջ և Մեգրե կոմիսարի դերը Ժորժ Սիմենոնի ստեղծագործությունների հիման վրա նկարահանված հեռուստաֆիլմերի շարքում։

Նկարահանվել է «Երալաշ» կինոամսագրում։

2014 թվականին դերասանուհին հրատարակել է «Կյանքն առաջարկվող հանգամանքներում» գիրքը։

Մահացել է 2016 թվականի ապրիլի 24-ին Մոսկվայում՝ 95-ամյակից մեկ շաբաթ առաջ^[4]։ Թաղված է Կունցևո գերեզմանատանը՝ ամուսնու կողքին։

Ընտանիք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Առաջին ամուսինը՝ կոմպոզիտոր Ալեքսանդր Գոլուբենցևն էր (1899-1979)։
- Դուստրը՝ Նատալյա Գոլուբենցևան (ծն․ 1942), Ռուսաստանի վաստակավոր արտիստ է, ավելի քան 30 տարի աշխատում է հեռուստատեսությունում, հնչյունավորել է Ստեպաշկային «Բարի գիշեր, երեխաներ» հեռուստահաղորդման մեջ, «Տեֆի» մրցանակի դափնեկիր։
Երկրորդ ամուսինը՝ գրող Բորիս Գորբատովն էր (1908-1954)։
- Դուստրը՝ Ելենա Երմակովան (Գորբատովա) (ծն․ 1953), անգլերենի ուսուցիչ է։
- Որդին՝ Միխայիլ Գորբատովը (1953-2017), բժիշկ-կարդիոռեանիմատոլոգ է։
Երրորդ ամուսինը՝ դերասան Գեորգի Մենգլետն էր (1912-2001)^[5]։

Գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դերերը թատրոնում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ե․ Վախթանգովի անվան թատրոն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]


Տարի	Հեղինակ	Ներկայացում	Դեր
1943	Էդմոն Ռոստան	Սիրանո դե Բերժերակ	Բեատի մայր
1943	Վալենտին Կատաև	Կապույտ թաշկինակ	Կատյա
1946	Ֆլորիմոն Էրվե	Մադմուազել Նիտուշ	Դենիզա
1946	Ալեքսանդր Գլադկով	Ամանորյա գիշեր
1947	Էժեն Լաբիշ, Մարկ-Միշել	Ծղոտե գլխարկ	աղախին
1947	Իվան Տուրգենև	Նախօրեին	Զոյա
1948	Տուր եղբայրներ	Վերջին օրը

Մոսկվայի երգիծանքի ակադեմիական թատրոն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]


Տարի	Հեղինակ	Ներկայացում	Դեր
1951	Գի դե Մոպասան	Պարոն Դյուրուա	Կլոտիլդա
1953	Վլադիմիր Մայակովսկի	Բաղնիք	ֆոսֆորային կին
1953	Վլադիմիր Դիխովիչնի, Մորիս Սլոբոդսկոյ	Որտեղ է այդ փողոցը, որտեղ է այդ տունը
1954	Վլադիմիր Դիխովիչնի	Ամուսնական ճանապարհորդություն
1955	Վլադիմիր Մայակովսկի	Փայտոջիլ	Զոյա Բերյոզկինա
1955	Զինովի Գերդտ, Միխայիլ Լվովսկի	Դիցանուշի համբույրը
1957	Էդուարդո դե Ֆիլիպո	Երկար ոտքերի վրա սուտը
1959	Տամարա Գաբբե	Ալմանզորի կախարդական օղակները	արքայադուստր Ապրելիա
1959	Նազիմ Հիկմետ	Դամոկլյան սուր
1960	Անդրեյ Կուզնեցով	Կույր երջանկություն
1962		Տունը, որտեղ կոտրվում են սրտեր	միսիս Հեշեբայ
1965	Ջերոմ Դեյվիդ Սելինջեր	Տարեկանի արտում՝ անդունդի եզրին
1966	Իսիդոր Շտոկ	Պառաված օրիորդը
1969	Ֆենիմոր Կուպեր	Իմ տունն իմ ամրոցն է
1970	Միկլոշ Դյարֆաշ	Արթնացիր և երգիր
1972	Բերտոլդ Բրեխտ	Կուրաժ մայրիկն ու նրա երեխաները	Իվետա Պոտիե
1972	Անդրեյ Մակայոնոկ	Դեղահաբ լեզվի տակ
1973	Գրիգորի Գորին, Արկադի Արկանով	Մեծ տան փոքր կատակերգություններ
1977	Եվգենի Չեբալին	Հարգարժան պահարան
1979	Սամուիլ Ալյոշին	Ձերդ գերազանցություն
1980	Վիկտոր Ռոզով	Խլահավի բույնը	Վալենտինա Դմիտրիևնա
1982	Գրիգորի Գորին, Ալեքսանդր Շիրվինդտ	Նվագախմբով համերգ թատրոնի համար
1985	Ալեքսանդր Շիրվինդտ	Լռի՛ր, տխրությո՛ւն, լռի՛ր․․․
1996	Ռոբեր Տոմա	Ութ սիրող կանայք	տատիկ

Ֆիլմագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]


Տարի	Ֆիլմ	Դեր
1946	Մեր սիրտը
1950	Շռայլ սիրտ	Վերա Գորոշկո
1959	Մերկ ջութակով	Ջեյն
1963	Կարճ պատմություններ	Զոսյա
1971	Հեռագիր	Եկատերինա Պյատիպալ
1971	Վայ այս Նաստյան	Նաստյայի մայր
1974	Մեծ տան փոքր կատակերգություններ	Ժենյա
1974	Մեկ անգամ մեկ	Մարիա
1974	Արթնացիր և երգիր	Էրժի
1976	Մարտին Իդեն	Գերտրուդա
1976	Սովորական Արկտիկա	բևեռային վայրի բնակչուհի
1976	Կրակե կամուրջ	Քսենյա Միխայլովնա
1977	Զացեպինների ընտանիքը	Աննա Զացեպինա
1978	Երիտասարդության սխալներ	զինվորի մայրը լողափին
1979	Վաղորդյան շրջայց	Լիդիա Միխայլովնա
1982	Մեգրեն տատանվում է	մադամ Մեգրե
1983	Կարանտին	Պոլինայի մորաքույր
1984	Երկու հուսար	Աննա Զայցևա
1984	Երկարի՛ր, երկարի՛ր թովչանք․․․	Ելենա Գեորգիևնա
1987	Սկսել հետաքննություն։ Զրպարտություն	Վերա Մելնիկովա
1990	Երալաշի գովազդ - ծաղրածու	Բոմ
1992	Մելոդրամա կյանքի դեմ մահափորձով	Թամարայի մայր
1994	Արևից հոգնածները	Ելենա Միխայլովնա
2003	Next 3	Դյուբելի մայր
2005-2006	Լյուբան, երեխաները և գործարանը․․․	մորաքույր Վիոլետա
2011	Արևից հոգնածները 2։ Միջնաբերդ	Ելենա Միխայլովնա
2012	Սպիտակ մարդ	Վարվառա Ուվարովա

Մրցանակներ և պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ՌԽՖՍՀ վաստակավոր արտիստ (1967)
ՌԽՖՍՀ ժողովրդական արտիստ (1988)^[2]
Բարեկամության շքանշան (1996)^[6]
Մեդալ «Մոսկվայի 850-ամյակի կապակցությամբ»

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Internet Movie Database — 1990.
↑ ^2,0 ^2,1 Нина Архипова Archived 2016-04-27 at the Wayback Machine. на сайте ruskino ]
↑ ^3,0 ^3,1 Нина Архипова на сайте телеканала «Культура»
↑ Скончалась старейшая актриса московского Театра Сатиры Нина Архипова // Интерфакс
↑ Нина Николаевна Архипова // Кто есть кто в современной культуре : В 2 вып. / Гл. ред. С. М. Семёнов, авт. и сост. Н. И. Шадрина, Р. В. Пигарев и др. — М.: МК-Периодика, 2006—2007. — ISBN 5-93696-007-3, 5-93696-010-2.
↑ Указ Президента РФ от 13.06.1996 № 887

[_3ddfa90f7472aa60-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Internet Movie Database — 1990.

[ruskino-2] 2,0 ^2,1 Нина Архипова Archived 2016-04-27 at the Wayback Machine. на сайте ruskino ]

[tvkultura-3] 3,0 ^3,1 Нина Архипова на сайте телеканала «Культура»

[4] Скончалась старейшая актриса московского Театра Сатиры Нина Архипова // Интерфакс

[who-is-who-5] Нина Николаевна Архипова // Кто есть кто в современной культуре : В 2 вып. / Гл. ред. С. М. Семёнов, авт. и сост. Н. И. Шадрина, Р. В. Пигарев и др. — М.: МК-Периодика, 2006—2007. — ISBN 5-93696-007-3, 5-93696-010-2.

[6] Указ Президента РФ от 13.06.1996 № 887

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]