Նիկործմինդա

Նիկործմինդա; վրաց.՝ ნიკორწმინდის ტაძარი
Հիմնական տվյալներ
Տեսակ	մայր տաճար և ուղղափառ տաճար
Երկիր	Վրաստան
Տեղագրություն	Վրաստան
Թեմ	Վրաց ուղղափառ եկեղեցի
Հոգևոր կարգավիճակ	գործում է
Ներկա վիճակ	լավ
Ժառանգության կարգավիճակ	Վրաստանի ազգային նշանակության մշակութային հուշարձաններ և Համաշխարհային ժառանգության նախնական ցանկի օբյեկտ
Ճարտարապետական ոճ	Վրացական
Կառուցման սկիզբ	1010-1014 թվականներ
Հիմնադրված	11-րդ դար

Նիկործմինդա (վրաց.՝ ნიკორწმინდის ტაძარი), Վրաց ուղղափառ եկեղեցու տաճար։ Տեղակայված է Վրաստանի պատմական Ռաճա շրջանում։ Տեղակայված է Ամբրոլաուրի քաղաքից 14 կմ դեպի հարավ-արևմուտք։ Տաճարի ներսի նկարները թվագրվում են 16-17-րդ դարերին։ Եկեղեցու ճակատին առկա է հարուստ քարե փորագրություն։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կառուցվել է 1010-1014 թվականներին, Բագրատ III-ի թագավորության ժամանակ։ Վերանորոգվել է 1534 թվականին Իմերեթի թագավոր Բագրատ III-ի կողմից։ Տաճարի հարևանությամբ եռհարկանի զանգակատունը կառուցվել է 19-րդ դարի երկրորդ կեսին։

Ճարտարապետություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նիկործմինդան իրենից ներկայացնում է խաչաձև գմբեթավոր եկեղեցի։ Գմբեթը հենվում է թմբուկի վրա, որն ունի դեկորատիվ քովթարով 12 պատուհան։ Թմբուկը հենվում է վեց առագաստի վրա։ Զոհասեղանի ապսիդը և գմբեթային ծավալը հարող արևմտյան թևը ստեղծում են ներքին մեծ տարածք։ Հարավային և արևմտյան գավիթները կառուցվել են ավելի ուշ, բայց նույնպես 11-րդ դարում։ Ներքին կահավորանքի մի մաս են կազմում 17-րդ դարերի հարուստ որմնանկարները։

Արտաքին պլանի ուրվապատկերը խաչաձև է։ Տաճարի ճակատային քարերը հարթ են։

Դեկոր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պատերի երեսի զարդարանքներն իրենցից ներկայացնում են ճարտարապետական գոտի՝ զանազան փորագրություններով և բազմաձև հարթաքանդակային կոմպոզիցիաներ՝ Աստվածամոր պայծառակերպություն, Դատաստանի օր, Տիրուհու Խաչի Խաչվերաց, սրբերի կերպարներ, ֆանտաստիկ կենդանիներ։ Նիկործմինդայի տաճարի դեկորը վրացական եկեղեցիների շրջանում ամենագեղեցիկներից մեկն է։ Այստեղ կարելի է տեսնել մի քանի գեղարվեստական ոճերի համադրություն, ինչը խոսում է կատարման դրդապատճառի և կարգի ընտրության ազատության մասին։

Նիկործմինդայի տաճարը ընդգրկված է ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության ցանկում^[1]։