Նիկոլայ Պոդգոռնի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Նիկոլայ Պոդգոռնի
Nicolai Podgorny.jpg
 
Կուսակցություն՝ ԽՄԿԿ
Կրթություն՝ National University of Food Technologies? (1931)
Մասնագիտություն՝ պետական գործիչ, ճարտարագետ և քաղաքական գործիչ
Դավանանք աթեիզմ
Ծննդյան օր փետրվարի 5 (18), 1903[1]
Ծննդավայր Կարլովկա, Konstantinogradsky Uyezd, Պոլտավայի նահանգ, Ռուսական կայսրություն[2]
Վախճանի օր հունվարի 11, 1983(1983-01-11)[3][4][5] (79 տարեկան)
Վախճանի վայր Մոսկվա, ԽՍՀՄ[1]
Գերեզման Նովոդեվիչյան գերեզմանոց
Թաղված Նովոդեվիչյան գերեզմանոց
Քաղաքացիություն Flag of Russia.svg Ռուսական կայսրություն, Flag of Russia.svg Ռուսական հանրապետություն, Flag of Ukraine.svg Ուկրաինայի Ժողովրդական Հանրապետություն, Flag of Ukraine.svg Ուկրաինական պետություն, Flag of the Ukrainian Soviet Socialist Republic.svg Ուկրաինական ԽՍՀ և Flag of the Soviet Union.svg ԽՍՀՄ
Զավակներ Q12145949?
 
Ինքնագիր Изображение автографа
 
Պարգևներ
Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս, «Մուրճ և մանգաղ» մեդալ, «Մուրճ և մանգաղ» մեդալ,
, Լենինի շքանշան, Լենինի շքանշան, Լենինի շքանշան, Լենինի շքանշան, Լենինի շքանշան, Աշխատանքային Կարմիր դրոշի շքանշան, «Աշխատանքային արիության համար» մեդալ, Վլադիմիր Իլյիչ Լենինի ծննդյան 100-ամյակի հոբելյանական մեդալ, «Մոսկվայի պաշտպանության համար» մեդալ, «1941-1945 թթ. Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ անձնվեր աշխատանքի համար» մեդալ, «Աշխատանքի վետերան» մեդալ, Սպիտակ առյուծի շքանշան, Ֆինլանդական Սպիտակ Վարդի շքանշան, Order of the Somali Star և պարսկական կայսրության հիմնադրման 2500-ամյակին նվիրված հուշամեդալ

Նիկոլայ Վիկտորովիչ Պոդգոռնի (ռուս.՝ Никола́й Ви́кторович Подго́рный, փետրվարի 5 (18), 1903[1], Կարլովկա, Konstantinogradsky Uyezd, Պոլտավայի նահանգ, Ռուսական կայսրություն[2] - հունվարի 11, 1983(1983-01-11)[3][4][5], Մոսկվա, ԽՍՀՄ[1]), խորհրդային պետական և կուսակցական գործիչ, 1965 թվականից մինչև 1977 թվականը ԽՍՀՄ Գերագույն Խորհրդի Նախագահության նախագահ[6][7]։

1954 թվականից մինչև 1979 թվականը ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի պատգամավոր, 1956 թվականից մինչև 1981 թվականը ԽՄԿԿ Կենտկոմի անդամ, 1960 թվականից մինչև 1977 թվականը ԽՄԿԿ Կենտկոմի նախագահության անդամ[7]։ Սոցիալիստական աշխատանքի կրկնակի հերոս[6][7]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է 1903 թվականի փետրվարի 5-ին Ռուսական կայսրության Պոլտավա նահանգի Կոստինտինոգրադի շրջանի Կարլովկա քաղաքում[7], բանվոր-ձուլագործի ընտանիքում[6]։ Եղել է ուկրաինացի։

1917 թվականին սկսել է աշխատել որպես փականագործի աշակերտի, ապա դարձել է Կարլովկայում գլխավոր վերանորոգման-մեխանիկական սեմինարների փականագործ, եղել է տեղի կոմերիտական կազմակերպության ստեղծման կազմակերպիչներից մեկը[6]։

1921թվականից մինչև 1923 թվականը եղել է կոմերիտմիության Կարլովի շրջկոմի քարտուղար[6]։

1923 թվականից մինչև 1926 թվականը սովորել է Կիևի պոլիտեխնիկական ինստիտուտի բանֆակում[6]։

1930 թվականից եղել է ԽՄԿԿ-ի անդամ[6][7]։

1931 թվականին ավարտել է Կիևի սննդի արդյունաբերության տեխնոլոգիական ինստիտուտը[6].

Դրանից հետո նա աշխատել է շաքարի արդյունաբերական ձեռնարկություններում[6]։ 1931 թվականից մինչև 1933 թվականը աշխատել է որպես Ժիտոմիրի մարզի Անդրուշևսկի շաքարի գործարանի գլխավոր ճարտարագետի ավագ օգնական, 1933 թվականից մինչև 1935 թվականը աշխատել է որպես Կիևի Վանքիշչենի մարզի շաքարի գործարանի գլխավոր ինժեների տեղակալ, իսկ 1935 թվականից մինչև 1937 թվականը՝Կիևսկի շրջանի Կոժանական շաքարի գործարանի գլխավոր ինժեներ։

1937 թվականից 1939 թվականը աշխատել է որպես Վիննիցկի Սախառատեստի շրջանի գլխավոր ճարտարագետի տեղակալ, այնուհետև՝ շաքարի արդյունաբերության Կամենեց-Պոդոլսկի մարզային տրեստի գլխավոր ճարտարագետ[6]։

1939 թվականից մինչև 1940 թվականը աշխատել է Ուկրաինական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետության սննդի արդյունաբերության ժողկոմի տեղակալ, 1940 թվականից մինչև 1942 թվականը ազատվել է պաշտոնից Անաստաս Միկոյանի ցուցմամբ՝ իր հանձնարարության կատարման մասին կեղծ զեկույցի՝ մերձֆրոնտային մարզում շաքարի գործարանի տարհանման վերաբերյալ անձնական դիտարկման համար[8]։

1942 թվականից մինչև 1944 թվականը եղել է Մոսկվայի սննդի արդյունաբերության տեխնոլոգիական ինստիտուտի տնօրեն[6]։

1944 թվականից մինչև 1946 թվականը կրկին եղել է ԽՍՀՄ սննդի արդյունաբերության ժողկոմի տեղակալ։ 1946 թվականից մինչև 1950 թվականը եղել է ԽՍՀՄ Մինիստրների խորհրդին կից ՀԽՍՀ Նախարարների խորհրդի մշտական ներկայացուցիչ[6]։

1950 թվականից մինչև 1953 թվականը եղել Է Ուկրաինայի ՎՊ Խարկովի մարզկոմի առաջին քարտուղարը[6]։

1952 թվականից մինչև 1956 թվականը եղել է ԽՄԿԿ Կենտրոնական վերստուգիչ հանձնաժողովի անդամ[6][7]։

1953 թվականից մինչև 1957 թվականը եղել է Ուկրաինայի ԿԿ Կենտկոմի երկրորդ քարտուղար[6][7], 1957 թվականից մինչև1963 թվականը՝ Ուկրաինայի ԿԿ Կենտկոմի առաջին քարտուղար[6][7]։

1963 թվականի հունիսի 21-ից մինչև 1965 թվականի դեկտեմբերի 6-ը եղել է ԽՄԿԿ Կենտկոմի քարտուղար[7], զբաղվել է թեթև արդյունաբերությամբ։

Aquote1.png Ահա ընկեր Պոդգորնին։ Մենք նրան Մոսկվա ենք բերել մեծ պաշտոնի համար, և քանի որ նա շաքարի ինժեներ էր, այդպես էլ մնաց։ Aquote2.png


1964 թվականի հոկտեմբերին եղել է Խրուշչովի հեռացման գլխավոր կազմակերպիչներից մեկը ԽՄԿԿ Կենտկոմի պլենումում[9]։ Կոլեկտիվ ղեկավարության շրջանում՝ մինչև Բրեժնևի իշխանական դիրքորոշման կոնսոլիդացիան, եղել է Պոդգորնին Քաղբյուրոյի ամենաազդեցիկ անդամներից մեկը՝ Ալեքսեյ Կոսիգինի հետ[10]։

1965 թվականի դեկտեմբերի 9-ից մինչև 1977 թվականի հունիսի 16-ը եղել է ԽՍՀՄ Գերագույն Խորհրդի Նախագահության Նախագահ[7]։

Գերագույն Խորհրդի և նրա նախագահության լիազորություններն այդ պաշտոնում Պոդգորնիի գտնվելու ժամանակահատվածում ընդլայնվել են, ինչը թույլ է տվել Պոդգորնիին ուժեղացնել իր դիրքերը Քաղբյուրոյում։ Մասնավորապես, Գերագույն խորհրդի Նախագահությունը ձևական վերահսկողություն է ստացել նախարարների խորհրդի գործունեության նկատմամբ[11], որի նախագահ Կոսիգինի հետ Պոդգորնին հաճախակի տարաձայնություններ է ունեցել տնտեսական քաղաքականության վերաբերյալ տարբեր տեսակետների պատճառով[12]։ 1965 թվականին, այցով գտնվելով Բաքվում, հանդես է եկել ելույթով, որը քննադատել է խորհրդային տնտեսության կողմնակալությունը դեպի ծանր արդյունաբերություն, որի համար քննադատության է ենթարկվել Բրեժնևի և Սուլլովի կողմից[13]։ Գազի արտահանումը արևմտյան երկրներ անվանել է «Սիբիրի վաճառք»[14]։ Որպես խորհրդային պետության ձևական ղեկավար ակտիվորեն զբաղվել է դիվանագիտական աշխատանքով և պաշտոնական այցերով բազմիցս մեկնել արտերկիր[15]։

Պաշտոնաթողության պահին Պոդգորնին Արևմտյան խորհրդայինագետները համարել են Բրեժնևից հետո Քաղբյուրոյի երկրորդ ամենաազդեցիկ անդամը[16]։ Գերագույն Խորհրդի և նրա Նախագահության լիազորությունների կրճատումը 1977 թվականին Սահմանադրության նախագծում նշանակել է Պոդգորնիի իշխանական դիրքերի թուլացում[17]։ 1977 թվականի մայիսի 24-ին ԽՄԿԿ Կենտկոմի Քաղբյուրոն Գրիգորի Ռոմանովի առաջարկով միաձայն դուրս է բերել Պոդգորնիին իր կազմից՝ նրան թողնելով կենտկոմի անդամ։ 1977 թվականի հունիսի 16-ին Նիկոլայ Պոդգորնին, թոշակի անցնելով, հրաժարական է տվել ԽՍՀՄ Գերագույն Խորհրդի նախագահության նախագահի պաշտոնից[18]։ Այդ պաշտոնը զբաղեցրել է Բրեժնևը, սակայն նրա զբաղվածության պատճառով նոր Սահմանադրությամբ նախագահի ամենօրյա գործառույթների իրականացման համար նախատեսված է եղել նրա առաջին տեղակալի պաշտոնը, որը 1977 թվականի հոկտեմբերի 7-ից զբաղեցրել է Վասիլի Կուզնեցովը[19]։

Իր հրաժարականից հետո Պոդգորնին քննադատության է ենթարկվել խորհրդային մամուլում՝ ժողովրդական սպառման ապրանքների արտադրության ավելացման վերաբերյալ կառավարության կարգուկանոնի և տնտեսական քաղաքականության դատապարտման համար[20][21]։

Ա. Ս. Չերնյաևին իր օրագրերում Պոդգորնիին անվանել է «չնչին» և «պատահական» մարդ և նշել նրա փառասեր բնույթը[22]։

Նիկոլայ Պոդգորնին մահացել է 1983 թվականի հունվարի 11-ին Մոսկվայում։ Նրան թաղել են Նովոդևիչյան գերեզմանատանը։

Անձնական կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կինը Ելենա Ալեքսեևնա Պոդգորնայան է (1908-1995 թվականներ)։ Դուստրը՝ Լեսյա Նիկոլաևնա Նաումովան (1929 թվական), եղել է կենսաբան-սելեկցիոներ, որդին՝ Անատոլի Նիկոլաևիչ Պոդգորնին (1932-1996 թվականներ), եղել է Ուկրաինայի Գիտությունների ազգային ակադեմիայի իսկական անդամ։ Ղեկավարել է Ուկրաինայի Գիտությունների ակադեմիայի մեքենաշինության խնդիրների ինստիտուտը։ Խարկովի փողոցներից մեկը կրել է Պոդգորնիի անունը։ Դուստրը՝ Նատալյա Նիկոլաևնա Պոդգորնան (1945 թվական), եղել է Մոսկվայի բժշկական ակադեմիայի աչքի հիվանդությունների ամբիոնի դոցենտ։

Նիկոլայ Պոդգորնին տարված է եղել շախմատով[23]։

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ԽՍՀՄ
Այլ երկրների
  • 1970 թվական՝ Սպիտակ առյուծի շքանշան[24],
  • Ֆինլանդիայի սպիտակ վարդի շքանշան (Ֆինլանդիա),
  • Սոմալիի աստղի շքանշան (Սոմալի)
  • Պարսկական կայսրության հիմնադրման 2500-ամյակի հոբելյանական մեդալ (Իրան)։

Մարմնավորումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • 1993 թվականին Վլադիմիր Տրոշինը «Գորշ գայլեր» գեղարվեստական ֆիլմում
  • 2005 թվականին Յուրի Կուզմենկովը «Բրեժնև» հեռուստասերիալում

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Deutsche Nationalbibliothek, Staatsbibliothek zu Berlin, Bayerische Staatsbibliothek, Österreichische Nationalbibliothek Record #118963988 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Подгорный Николай Викторович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Encyclopædia Britannica
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Munzinger Personen (գերմ.)
  6. ↑ 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 6,10 6,11 6,12 6,13 6,14 6,15 6,16 6,17 6,18 6,19 Подгорный Николай Викторович // Большая Советская Энциклопедия. / под ред. А. М. Прохорова. 3-е изд. том 20. М., «Советская энциклопедия», 1975. стр.106-107
  7. ↑ 7,00 7,01 7,02 7,03 7,04 7,05 7,06 7,07 7,08 7,09 7,10 Подгорный Николай Викторович (1903—1983) // Большой энциклопедический словарь (в 2-х тт.). / редколл., гл. ред. А. М. Прохоров. том 2. М., «Советская энциклопедия», 1991. стр.192
  8. ↑ ВОЕННАЯ ЛИТЕРАТУРА -[ Мемуары ]- Микоян А. И. Так было
  9. ↑ Khrushchev: The Man and His Era. — W. W. Norton & Co., 2003. — С. 5. — ISBN 0-393-05144-7
  10. ↑ Zemtsov, 1989, էջ 87
  11. ↑ Zemtsov, 1989, էջ 118
  12. ↑ Zemtsov, 1989, էջ 103
  13. ↑ Zemtsov, 1989, էջ 105
  14. ↑ 8 апреля 1972 // Черняев А. С. Совместный исход. Дневник двух эпох. 1972—1991 годы. — М.: РОССПЭН, 2010.
  15. ↑ 10 апреля 1977 // Черняев А. С. Совместный исход. Дневник двух эпох. 1972—1991 годы. — М.: РОССПЭН, 2010.
  16. ↑ Daniels, 1998, էջ 36
  17. ↑ Zemtsov, 1989, էջ 119
  18. ↑ Daniels, 1998, էջեր 36—39
  19. ↑ «Soviet Union: Veep in Moscow»։ Time։ 1977-10-17։ Արխիվացված է օրիգինալից 2011-02-21-ին։ Վերցված է 2011-01-23 
  20. ↑ Daniels, 1998, էջ 38
  21. ↑ Hiroshi Imai Mosukuwa Tokuhain Houkoku. — Iwanami Shinsho, 1985. — С. 26—29. — ISBN 978-4-00-420299-8
  22. ↑ 24 мая 1977 // Черняев А. С. Совместный исход. Дневник двух эпох. 1972—1991 годы. — М.: РОССПЭН, 2010.
  23. ↑ Газета «Бульвар Гордона» | Анатолий Карпов: "В тот день, час и, может, даже минуту, когда в Токио мы с Фишером начали закулисные переговоры, в Амстердаме Корчной зашел в полиц …
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 24,3 24,4 Hero of Socialist Labor medal.png Նիկոլայ Պոդգոռնի «Երկրի հերոսներ» կայքում

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Նիկոլայ_Պոդգոռնի&oldid=8533191» էջից