Նիկոլայ Պատրուշև

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Նիկոլայ Պատրուշև
 
Կրթություն՝ Սանկտ Պետերբուրգի ծովային տեխնիկական համալսարան և Ռուսաստանի դաշնային անվտանգության ծառայության ակադեմիա
Գիտական աստիճան՝ իրավաբանական գիտությունների դոկտոր
Մասնագիտություն՝ ճարտարագետ և քաղաքական գործիչ
Ծննդյան օր հուլիսի 11, 1951(1951-07-11) (72 տարեկան)
Ծննդավայր Լենինգրադ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն  Ռուսաստան
Զավակներ Դմիտրի Պատրուշև
 
Պարգևներ

Նիկոլայ Պլատոնովիչ Պատրուշև (ռուս.՝ Никола́й Плато́нович Па́трушев, հուլիսի 11, 1951(1951-07-11), Լենինգրադ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ), ռուս պետական գործիչ։ Ռուսաստանի Անվտանգության դաշնային ծառայության տնօրեն (1999-2008 թվականներին), 2008 թվականի մայիսի 12-ից` Ռուսաստանի Դաշնության Անվտանգության խորհրդի քարտուղար։ Բանակի գեներալ (2001 թվականից), Ռուսաստանի Դաշնության հերոս (2000)[2]։ «Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» շքանշանի լիարժեք ասպետ։

Վոլեյբոլի Համառուսաստանյան ֆեդերացիայի դիտորդական խորհրդի նախագահ։ Վոլեյբոլի Համառուսաստանյան ֆեդերացիայի նախագահ (2004-2009 թվականներին)։

Նրա որդին ՝ Դմիտրի Պատրուշևը, Ռուսաստանի գյուղատնտեսության նախարարն է 2018 թվականից[3][4]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է զինվորական նավաստու ընտանիքում[5]։

Հայրը, Պլատոն Պատրուշևը, գյուղացու ընտանիքից (1918-1995) էր, ծառայող։ Նավատորմի անդամ է եղել 1938 թվականից։ 1939 թվականի նոյեմբերից եղել է Խորհրդային Միության կոմունիստական կուսակցության անդամ։ Հայրենական մեծ պատերազմի մասնակից. Բալթիկ նավատորմի «Սպառնացող» էսկադրային ականակրի անձնակազմի անդամ, անձնակազմի պարտորգ և «Գործուն» էսկադրային ականակրի հրամանատարի տեղակալ՝ քաղաքական մասով։ Պարգևատրվել է «Լենինգրադի պաշտպանության համար»[6], «1941-1945 թվականների Հայրենական մեծ պատերազմում Գերմանիայի նկատմամբ հաղթանակի համար» մեդալներով[7], Կարմիր աստղի[8] և Հայրենական պատերազմի 1-ին աստիճանի[9], Հայրենական պատերազմի 2-րդ աստիճանի շքանշաններով[10]։ 1-ին կարգի պահեստազորի կապիտան է։ Մայրը՝ Անտոնինա Նիկոլաևնան, կրթությամբ քիմիկոս է, Խորհրդա-Ֆիննական պատերազմի և Լենինգրադի շրջափակման ժամանակ բուժքույր է եղել, պատերազմից հետո աշխատել է շինարարական կազմակերպությունում։ Պապը՝ Իգնատի Պատրուշևը, Արխանգելսկի շրջանի Վիլեգոդսկի շրջանի Պոդոմո գյուղից էր, որտեղ և թաղված է։

Գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սովորել է թիվ 211 միջնակարգ դպրոցում՝ «Միասնական Ռուսաստան» կուսակցության բարձրագույն խորհրդի նախագահ Բորիս Գրիզլովի հետ[11][12]։ 1974 թվականին ավարտել է Լենինգրադի նավաշինարարական ինստիտուտի սարքաշինական ֆակուլտետը, որից հետո ինժեներ է աշխատել ինստիտուտի կոնստրուկտորական բյուրոյում[11][12][13]։ 1974-1975 թվականներին եղել է Մինսկում ԽՍՀՄ Նախարարների խորհրդին կից ՊԱԿ-ի բարձրագույն դասընթացների ունկնդիր։

1975 թվականից եղել է Լենինգրադի մարզի ՊԱԿ վարչության հակահետախուզական ստորաբաժանումում՝ կրտսեր օպերլիազոր, օպերլիազոր, քաղմասի պետ, շրջվարչակազմի պետի տեղակալ, մաքսանենգության և կոռուպցիայի դեմ պայքարի ծառայության պետ[11][12][14][15]։ Ավարտել է ԽՍՀՄ ՊԱԿ-ի բարձրագույն դպրոցին կից որակավորման մեկամյա դասընթացը։

1992 թվականի հունիսից մինչև 1994 թվականը եղել է Կարելիայի Հանրապետության անվտանգության նախարար, Ռուսաստանի Դաշնության հակահետախուզության դաշնային ծառայության Կարելիայի վարչության պետ[11][12]։ 1994-1998 թվականներին՝ Ռուսաստանի Անվտանգության դաշնային ծառայության սեփական անվտանգության վարչության պետ, Ռուսաստանի Անվտանգության դաշնային ծառայության կազմակերպական-կադրային աշխատանքի դեպարտամենտի կազմակերպչական-տեսուչական վարչության պետի տեղակալ[12][13][16]։

1998 թվականի մայիսի 31-ից եղել է Ռուսաստանի Դաշնության նախագահի աշխատակազմի գլխավոր վերահսկողական վարչության պետ[11]։ 1998 թվականի օգոստոսի 11-ից մինչև 1998 թվականի հոկտեմբերի 6-ը՝ ՀՀ նախագահի աշխատակազմի ղեկավարի տեղակալ՝ Գլխավոր վերահսկիչ վարչության պետ։ Գլխավոր վերահսկիչ վարչության պետի պաշտոնում փոխարինել Է Վլադիմիր Պուտինին, որը նշանակվել է աշխատակազմի ղեկավարի առաջին տեղակալ։

1998 թվականի հոկտեմբերի 6-ից մինչև 1999 թվականը եղել է Ռուսաստանի Անվտանգության դաշնային ծառայության տնօրենի տեղակալ, տնտեսական անվտանգության դեպարտամենտի պետ (նախկին պաշտոնում ավելի մոտ էր Կրեմլին և ավելի լայն հնարավորություններ ուներ)[12][15]։

1999 թվականի հունվարի 29-ից արտակարգ իրավիճակների կանխարգելման և վերացման միջգերատեսչական հանձնաժողովի անդամ է[13][17]։

1999 թվականի ապրիլի 16-ից Ռուսաստանի Անվտանգության դաշնային ծառայության տնօրենի առաջին տեղակալն է։ 1999 թվականի օգոստոսի 9-ից՝ Ռուսաստանի Անվտանգության դաշնային ծառայության տնօրենի պաշտոնակատար[18][19]։ 1999 թվականի օգոստոսի 16-ից մինչև 2008 թվականի մայիսի 12-ը՝ Ռուսաստանի Անվտանգության դաշնային ծառայության տնօրեն։ 1999 թվականի սեպտեմբերի 30-ին ընտրվել Է ԱՊՀ մասնակից պետությունների անվտանգության մարմինների և հատուկ ծառայությունների ղեկավարների խորհրդի նախագահ (մինչև 2008 թվականի մայիս)[13][20]։ 2006 թվականի փետրվարից մինչև 2008 թվականի մայիս եղել է Ռուսաստանի ազգային հակաահաբեկչական կոմիտեի ղեկավար[21]։

1999 թվականի նոյեմբերի 14-ից մինչև 2001 թվականի ապրիլի 25-ը եղել է ՌԴ Նախագահին առընթեր՝ ՌԴ-ում քաղաքական ծայրահեղականությանը հակազդելու հանձնաժողովի անդամ։

1999 թվականի նոյեմբերի 15-ից` ՌԴ Անվտանգության խորհրդի մշտական անդամ[13][20]։

1999 թվականի նոյեմբերի 20-ից՝ Դաշնային հակաահաբեկչական հանձնաժողովի նախագահի տեղակալ։

2001 թվականի հունվարից մինչև 2003 թվականի օգոստոսը՝ Հյուսիս-Կովկասյան տարածաշրջանի տարածքում հակաահաբեկչական գործողությունների կառավարման օպերատիվ շտաբի ղեկավար։ 2003 թվականի օգոստոսի 28-ին Հյուսիսային Կովկասում հակաահաբեկչական գործողության ղեկավարման լիազորությունները պաշտոնապես փոխանցել է Ռուսաստանի ներքին գործերի նախարար Բորիս Գրիզլովին[11][22]։

2001 թվականի մարտին նշանակվել է Ստավրոպոլի երկրամասում և Կարաչաևո-Չերկեսյան հանրապետությունում հասարակական անվտանգության ուժեղացման, բնակչության ահաբեկչությունից պաշտպանվելու և ահաբեկչական ակտերից տուժած քաղաքացիներին անհետաձգելի օգնություն ցուցաբերելու օպերատիվ խմբի ղեկավար[23]։

2003 թվականի հոկտեմբերի 20-ին ընդգրկվել է Ռուսաստանի կառավարությանն առընթեր ծովային կոլեգիայի կազմում[11]։

2007 թվականի մարտին դարձել է օտարերկրյա պետությունների հետ Ռուսաստանի Դաշնության ռազմատեխնիկական համագործակցության հարցերով հանձնաժողովի անդամ։

2007 թվականի սեպտեմբերի 26-ին նշանակվել է Ռուսաստանի Դաշնության Նախագահին առընթեր ֆիզիկական կուլտուրայի և սպորտի զարգացման, բարձրագույն նվաճումների սպորտի, XXII ձմեռային Օլիմպիական խաղերի և 2014 թվականի XI ձմեռային Պարալիմպիկ խաղերի խորհրդի անդամ։

2008 թվականի մայիսի 12-ին նշանակվել է Ռուսաստանի Դաշնության Անվտանգության խորհրդի քարտուղարի պաշտոնում։ Այդ պաշտոնում վերանշանակվել Է Ռուսաստանի նախագահի 2018 թվականի հունիսի 22-ի հրամանագրով[24]։

Նիկոլայ Պատրուշևը, Վլադիմիր Պուտինի հետ
2015 թվականի ապրիլ ամսվա ընթացքում վերադաս պաշտոններում նշանակված սպաների և դատախազների հետ հանդիպման ժամանակ

Իրավաբանական գիտությունների դոկտոր[25] է։ Պարգևատրվել է ՌԴ կառավարության պատվոգրով (2001)։ Մարշալ Գ. Կ. Ժուկովի անվան ՌԴ պետական մրցանակի 2009 թվականի դափնեկիր է` կոլեկտիվի կազմում «Հյուսիսային Կովկասի տարածքում հակաահաբեկչական գործողությունների անցկացման գոտի գործուղվող Անվտանգության դաշնային ծառայության մարմինների աշխատակիցների հատուկ պատրաստման հիմունքները» ուսումնական ձեռնարկի մշակման համար, որը զգալի ներդրում է կատարում պետության պաշտպանունակության ամրապնդման գործում։

2007 թվականի հունվարի 7-ին Արթուր Չիլինգարովի և մի շարք այլ անձանց հետ այցելել է Անտարկտիդա և Հարավային բևեռ՝ ուղղաթիռներով[26]։ Վոլեյբոլի Համառուսաստանյան ֆեդերացիայի դիտորդական խորհրդի նախագահն է։

Հայտնի է, որ Ռուսաստանի Անվտանգության դաշնային ծառայության տնօրեն եղած ժամանակ, քարոզում էր Ռուսաստանում նոր ազնվականության («նեոդվորյանների») ստեղծման գաղափարը[27][28]։

2006 թվականին քաղաքական մեկնաբանների կողմից նշվել է որպես նախագահի պաշտոնում Պուտինի հնարավոր հետնորդներից մեկը[29]։

2013 թվականին Նիկոլայ Պատրուշևը, որպես ՌԴ Անվտանգության խորհրդի քարտուղար, նշանակվել է Կարելիայի Հանրապետության կազմավորման 100-ամյակի տոնակատարության նախապատրաստման պետական հանձնաժողովի ղեկավար, որը նախատեսվում է նշել 2020 թվականին[30]։

2016 թվականի հունվարի 21-ին Մեծ Բրիտանիայի Բարձր դատարանի դատավոր Ռոբերտ Օուենը Ալեքսանդր Լիտվինենկոյի գործով հասարակական հետաքննության արդյունքների հայտարարման ընթացքում հայտարարել էր[31], որ դատարանը պարզել է, որ Լիտվինենկոն սպանվել է պաշտպանության պետական վարչության նախկին սպա Անդրեյ Լուգովի և նրա գործընկեր Դմիտրի Կովտունի կողմից[32]։ Օուենի եզրակացության համաձայն՝ սպանությունը «ամենայն հավանականությամբ հաստավել է» անձամբ ԱԴԾ ղեկավար Նիկոլայ Պատրուշևի և Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի կողմից[33][34][35]։

2018 թվականի ապրիլի 6-ին ներառվել Է ԱՄՆ-ի պատժամիջոցների «Կրեմլյան ցուցակում»՝ Պուտինին մոտ կանգնած 17 պաշտոնյաների և 7 գործարարների թվում[36][37]։

Ընտանիք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կինը՝ Ելենա Նիկոլաևնա Պատրուշևան (ծնված. 1955 թվականին)՝ աշխատել է որպես ուլտրաձայնային ախտորոշման բժիշկ, եղել է Վնեշէկոնոմբանկի աշխատակից։ 1993 թվականին նա Բորիս Գրիզլովի և այլ համադասարանցիների և ամուսնու համածառայակիցների հետ դարձել է «Բորգ» ՍՊԸ-ի հիմնադիրը, որը մասնագիտացել է մետաղի ջարդոնի արտահանման մեջ[38]։

  • Ավագ որդին՝ Դմիտրի Պատրուշևը, Ռուսաստանի Դաշնության գյուղատնտեսության նախարար է 2018 թվականի մայիսի 18-ից։ Աշխատել է որպես ՎՏԲ բանկի փոխնախագահ[39][40]։ 2012 թվականի մայիսին, 34 տարեկան հասակում նշանակվել է Ռուսաստանի 4-րդ խոշորագույն բանկի՝ Ռոսսելխոզբանկի վարչության նախագահի պաշտոնում[41][42], մտնում է «Գազպրոմ» ԲԲԸ-ի տնօրենների խորհրդի մեջ[43]։ 2016 թվականի հոկտեմբերի 26-ին ՌԴ նախագահի թիվ 572 հրամանագրով Դմիտրի Պատրուշևը «ագրոարդյունաբերական համալիրի վարկային ապահովման կազմակերպման գործում ունեցած մեծ ավանդի համար» պարգևատրվել է Պատվո շքանշանով[44]։
  • Կրտսեր որդին՝ Անդրեյը, 2003 թվականի հուլիսին ավարտել է Ռուսաստանի ԱԴԾ ակադեմիան, աշխատել է Ռուսաստանի ԱԴԾ-ում, այսպես կոչված, «արդյունաբերական» բաժնում, իսկ 2006 թվականի սեպտեմբերին նշանակվել է «Ռոսնեֆտի» տնօրեն Իգոր Սեչինի խորհրդական[45]։ Յոթ ամիս անց՝ 2007 թվականի ապրիլին, նախագահ Պուտինի հրամանագրով նա պարգևատրվել է Պատվո շքանշանով՝ «երկարամյա բարեխիղճ աշխատանքի համար»։ Ներկայումս «Գազպրոմ նեֆտ»-ի վարչության կազմում է[46]։

Մրցանակններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պետական մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Ռուսաստանի Դաշնության հերոս (շնորհվել է ՌԴ Նախագահի 2000 թվականի մարտի 15-ի հրամանագրով) (այլ տվյալներով՝ 2002 թվականի հունվարի 14-ին))[25][47]
  • «Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» 1-ին աստիճանի շքանշան (2006)[25][48]
  • II աստիճանի շքանշան՝ «Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար»[25]
  • III աստիճանի շքանշան՝ «Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար»[25]
  • IV աստիճանի շքանշան՝ «Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար»[25]
  • Ալեքսանդր Նևսկու շքանշան
  • Արիության շքանշան[25]
  • Շքանշան՝ «Ռազմական ծառայությունների համար»[25]
  • Շքանշան՝ «Ծովային ծառայությունների համար» (2002)
  • Պատվո Շքանշան (2011)
  • Ահմադ Կադիրովի անվան շքանշան[49]
  • Մեդալներ, այդ թվում` Ուշակովի մեդալ[47]
  • Գիտության և տեխնիկայի բնագավառում Ռուսաստանի Դաշնության Պետական մրցանակի դափնեկիր
  • Գիտության և տեխնիկայի բնագավառում Ռուսաստանի Դաշնության կառավարության մրցանակի դափնեկիր
  • Խորհրդային Միության մարշալ Գ. Ժուկովի անվան Ռուսաստանի Դաշնության Պետական մրցանակի դափնեկիր՝ ռազմական գիտության բնագավառում (2009)[50]։
  • Ռուսաստանի Դաշնության անվտանգության մարմինների վաստակավոր աշխատակից։

Օտարերկրյա մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Մարտական խաչ I աստիճանի շքանշան (Հայաստան, 2003 թվական)[51]
  • Պատվո Շքանշան (Բելառուս, 2001 թվական)
  • Բոգդան Խմելնիցկի III աստիճանի շքանշան (Ուկրաինա,2001 թվականի մայիսի 21)՝ Ռուսաստանի Դաշնության Անվտանգության դաշնային ծառայության և Ուկրաինայի անվտանգության ծառայության միջև միջազգային ահաբեկչության, կազմակերպված հանցավորության և թմրաբիզնեսի դեմ պայքարում համագործակցության զարգացման գործում նշանակալի ավանդի համար[52] (ընդ որում՝ «Ուկրաինայի պետական պարգևների մասին» օրենքով և շքանշանի կանոնադրությամբ Բոգդան Խմելնիցկու շքանշանով պարգևատրվում են բացառապես Ուկրաինայի քաղաքացիները՝ պետական ինքնիշխանության, տարածքային ամբողջականության, պաշտպանունակության ամրապնդման և Ուկրաինայի անվտանգության ծառայությունների համար)[53][54]

Ռուսաստանի սուբյեկտների մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Մեդալ՝ «Ստավրոպոլի երկրամասին մատուցած ծառայությունների համար» (Ստավրոպոլի երկրամաս, 2003 թվական, հունիս)[55]
  • Կարելիայի Հանրապետության պատվավոր քաղաքացի (2006 թվական, հունիսի 5)[56]

ԱՊՀ մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • «Համագործակցություն» շքանշան (2003 թվական), ԱՊՀ մասնակից պետությունների Միջխորհրդարանական վեհաժողովի խորհուրդ[57]

Եկեղեցական պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Սուրբ բարեպաշտ մեծ իշխան Դիմիտրիոս Դոնացի I աստիճանի շքանշան (Ռուս Ուղղափառ եկեղեցի, 2005 թվական)[58]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. http://www.warheroes.ru/hero/hero.asp?Hero_id=8866
  2. «С неба упала шальная звезда». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հուլիսի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ օգոստոսի 23-ին.
  3. «Дмитрий Патрушев - биография министра сельского хозяйства». Биограф.ру (ռուսերեն). Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 1-ին.
  4. «Дмитрий Патрушев: биография руководителя Минсельхоза РФ». theperson.pro. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 1-ին.
  5. Герой Российской Федерации Патрушев Николай Платонович :: Герои страны
  6. «Память народа :: Документ о награде :: Патрушев Платон Игнатьевич, Медаль «За оборону Ленинграда»». pamyat-naroda.ru. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 6-ին.
  7. «Память народа :: Документ о награде :: Патрушев Платон Игнатьевич, Медаль «За победу над Германией в Великой Отечественной войне 1941–1945 гг.»». pamyat-naroda.ru. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 6-ին.
  8. «Память народа :: Документ о награде :: Патрушев Платон Игнатьевич, Орден Красной Звезды». pamyat-naroda.ru. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 6-ին.
  9. «Память народа :: Документ о награде :: Патрушев Платон Игнатьевич, Орден Отечественной войны I степени». pamyat-naroda.ru. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 6-ին.
  10. «Память народа :: Документ о награде :: Патрушев Платон Игнатьевич, Орден Отечественной войны II степени». pamyat-naroda.ru. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 6-ին.
  11. 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 11,5 11,6 Владимир Прибыловский. Патрушев Николай Платонович Արխիվացված 2018-12-04 Wayback Machine. — Антикомпромат
  12. 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 12,5 Патрушев Николай Платонович. — Официальный сайт ФСБ РФ (www.fsb.ru)
  13. 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 Патрушев Николай Платонович. — Ladno.Ru
  14. Биография Олега Калугина: история обиженного генерала. — Тема дня, 27.05.2002
  15. 15,0 15,1 Илья Булавинов. Колода Российской Федерации. — Коммерсантъ-Власть, 01.12.2003. — № 047
  16. Сергей Вадимович Степашин. — People’s History (www.peoples.ru)
  17. Патрушев Николай Платонович — биография. — 24News.ru
  18. Андрей Грозин. «Дубль» Ниязова не предвидится. — РИА Новости, 27.12.2006
  19. Александр Соколов. На Лубянке больших перемен пока не предвидится. — Независимая газета, 10.09.1999
  20. 20,0 20,1 Илья Булавинов. Профессионал в курсе дела. — Кто есть Кто
  21. У Национального антитеррористического комитета появилась своя эмблема | РИА Новости
  22. Управление операцией на Северном Кавказе перешло от ФСБ к МВД. — Вести. Ru, 28.08.2003
  23. Зенькович «Самые открытые люди. Энциклопедия биографий»
  24. Указ Президента Российской Федерации от 22.06.2018 № 353 «О Секретаре Совета Безопасности Российской Федерации».
  25. 25,0 25,1 25,2 25,3 25,4 25,5 25,6 25,7 Биография на официальном сайте Совета Безопасности Российской Федерации Արխիվացված 2009-12-13 Wayback Machine
  26. «Директор ФСБ России высадился в Антарктиде» Արխիվացված 2007-09-30 Wayback Machine // Интерфакс, 7 января 2007
  27. Интервью с директором Федеральной службы безопасности России Н. Патрушевым // «Կոմսոմոլսկայա պրավդա», 20 декабря 2000
  28. В России уже почти 15 тысяч «новых дворян»: Ксения Собчак, Алексий II, Николай Патрушев // NEWSru.com 6 ноября 2007
  29. Преемником Путина может стать и Патрушев // BBC, 5 апреля 2006
  30. Владимир Путин подписал Указ «О праздновании 100-летия образования Республики Карелия», 25 мая 2013
  31. «Дело Литвиненко: что такое общественное расследование?». Русская служба BBC. 2016 թ․ հունվարի 21. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 21-ին.
  32. Вера Челищева (2016 թ․ հունվարի 21). «Высокий суд Лондона: «Причастность Ковтуна и Лугового к отравлению Литвиненко установлена». Звучали фамилии Патрушева и Путина, доказательств в их отношении приведено не было». Новая газета. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հունվարի 22-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 21-ին.
  33. «The Litvinenko Inquiry» (PDF) (անգլերեն). litvinenkoinquiry.org. 2016 թ․ հունվարի 21. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 23-ին.
  34. «Суд Лондона заявил о возможной причастности Путина к убийству Литвиненко». РБК. 2016 թ․ հունվարի 21. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 21-ին.
  35. «Убийство Литвиненко, «вероятно, санкционировано Путиным»». Русская служба BBC. 2016 թ․ հունվարի 21. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հունվարի 22-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 21-ին.
  36. «США расширили санкционный список в отношении России». ՌԻԱ Նովոստի. 2018 թ․ ապրիլի 6. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 6-ին.
  37. Наказание за «скверные поступки». «Кремлёвский список» превратился из «телефонного справочника» в реальный инструмент воздействия на российскую финансовую элиту
  38. Дмитрий Патрушев. Биография
  39. ««Власть», «Родня во власти», 24 сентября 2007». Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ նոյեմբերի 12-ին. Վերցված է 2007 թ․ սեպտեմբերի 26-ին.
  40. «Газета. Ru», «Дети в банках», 28 июня 2007
  41. На сельские деньги. Ведомости, 25.05.2010
  42. Дмитрий Николаевич Патрушев родился 13 октября 1977 года
  43. «Совет директоров ПАО «Газпром»» (ռուսերեն). www.gazprom.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 4-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 28-ին.
  44. Указ Президента Российской Федерации от 26.10.2016 № 572
  45. «КоммерсантЪ», «„Роснефть“ во втором поколении», 13 сентября 2006
  46. «Правление компании». www.gazprom-neft.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ նոյեմբերի 11-ին. Վերցված է 2016 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
  47. 47,0 47,1 Герои страны
  48. Басаев юридически ещё жив, а директор ФСБ уже получил награду за его уничтожение
  49. «Николай Патрушев награждён орденом имени Ахмат-Хаджи Кадырова». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մայիսի 19-ին. Վերցված է 2014 թ․ մայիսի 19-ին.
  50. «Вручена государственная премия Г.К.Жукова». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 16-ին. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 31-ին.
  51. ««OXPAHA.RU», "Директора ФСБ наградили в Армении «Боевым крестом», 5 июня 2003». Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2007 թ․ հուլիսի 15-ին.
  52. Указ Президента України № 338/2001 від 23 травня 2001 року «Про нагородження орденом Богдана Хмельницького»(ուկր.)
  53. Закон України № 1549-III від 16 березня 2000 року «Про державні нагороди України»(ուկր.)
  54. Указ Президента України № 112/2004 від 30 січня 2004 року «Про орден Богдана Хмельницького»(ուկր.)
  55. Босенко И. Чекисты любят Родину и… мороженое // Ставропольская правда. — 24 июня 2003
  56. «Лучшим людям Карелии». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 10-ին.
  57. «Постановление Совета Межпарламентской Ассамблеи государств — участников Содружества Независимых Государств от 14 ноября 2003 г. № 45 О награждении орденом «Содружество»». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հունիսի 20-ին. Վերցված է 2020 թ․ օգոստոսի 23-ին.
  58. ««Интерфакс», «Патриарх Алексий наградил главу ФСБ орденом Димитрия Донского», 11 июля 2005». Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2020 թ․ օգոստոսի 23-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նիկոլայ Պատրուշև» հոդվածին։