Ներքին անդրադարձում

Ներքին անդրադարձում, էլեկտրամագնիսական կամ ձայնային ալիքների անդրադարձումն է երկու միջավայրերի բաժանման սահմանից այն պայմանի դեպքում, որ ալիքն ընկնում այն միջավայրից, ուր նրա տարածման արագությունն ավելի փոքր է (լուսային ճառագայթների դեպքում դա համապատասխանում է ավելի մեծ բեկման ցուցիչին)։

Ոչ լրիվ ներքին անդրադարձում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ոչ լրիվ ներքին անդրադարձումը ներքին անդրադարձումն է, այն պայմանի դեպքում, որ անկման անկյունը փոքր է կրիտիկական անկյունից։ Այս դեպքում ճառագայթը երկատվում է բեկված և անդրադարձած ճառագայթների։

Լրիվ ներքին անդրադարձում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լրիվ ներքին անդրադարձումը ներքին անդրադարձումն է այն պայմանի դեպքում, որ անկման անկյունը մեծ է որոշ կրիտիկական անկյունից։ Ըստ որում, ընկնող ալիքն ամբողջովին անդրադառնում է, և անդրադարձման գործակցի արժեքը գերազանցում է ողորկ (փայլեցված) մակերևույթների համար իր ամենամեծ արժեքները։ Անդրադարձման գործակիցը լրիվ ներքին անդրադարձման դեպքում կախված չէ ալիքի երկարությունից։ Օպտիկայում այս երևույթը դիտվում է էլեկտրամագնիսական ճառագայթման լայն սպեկտրի համար՝ ներառյալ ռենտգենյան միջակայքը։

Երկրաչափական օպտիկայում երևույթը բացատրվում է Սնելիուսի օրենքի շրջանակներում։ Հաշվի առնելով, որ բեկման անկյունը չի կարող 90°-ից մեծ լինել՝ ստանում ենք, որ այն անկման անկյան դեպքում, որի սինուսը մեծ է փոքր բեկման ցուցիչի մեծ բեկման ցուցիչ հարաբերությունից, էլեկտրամագնիսական ալիքը պետք է ամբողջովին անդրադառնա առաջին միջավայր։

\theta _{\rm {c}}=\arcsin \!\left({\frac {n_{2}}{n_{1}}}\right)

$\theta _{\rm {c}}$ անկյունը անկման այն ամենափոքր անկյունն է, որի դեպքում դիտվում է լրիվ ներքին անդրադարձում։ Այն անվանում են սահմանային կամ կրիտիկական անկյուն։ Օգտագործվում է նաև «լրիվ անդրադարձման անկյուն»^[1] տերմինը։

Ալիքային տեսության համաձայն՝ էլեկտրամագնիսական ալիքն այնուամենայնիվ թափանցում է երկրորդ միջավայր. այնտեղ տարածվում է, այսպես կոչված, «անհամասեռ ալիքը», որն էքսպոնենտային օրենքով մարում է և իր հետ էներգիա չի տանում։

Անհամասեռ ալիքի թափանցման բնութագրական խորությունը երկրորդ միջավայրում ալիքի երկարության կարգի է։ Լրիվ ներքին անդրադարձման երևույթն առաջինը նկարագրել է Իոհան Կեպլերը 1600 թվականին^[1]։

Խանգարված լրիվ ներքին անդրադարձում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Խանգարված լրիվ ներքին անդրադարձումը անդրադարձնող միջավայրի կողմից ճառագայթման մի մասի կլանման պատճառով լրիվ ներքին անդրադարձման խանգարման երևույթն է։ Այն լայնորեն կիրառվում է լաբորատոր պրակտիկայում և օպտիկական արդյունաբերությունում։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 Золотарёв В. М., Полное внутреннеее отражение, Физическая энциклопедия, М., Большая Российская энциклопедия, 1994, isbn=5-85270-087-8.

[AE-1] 1,0 ^1,1 Золотарёв В. М., Полное внутреннеее отражение, Физическая энциклопедия, М., Большая Российская энциклопедия, 1994, isbn=5-85270-087-8.

[1]