Նատրիումի հիդրոսուլֆիտ

Նատրիումի հիդրոսուլֆիտ
Ընդհանուր տեղեկություններ
Դասական անվանակարգում	նատրիումի հիդրոսուլֆիտ
Այլ անվանումներ	նատրիումի հիդրոսուլֆիտ
Ավանդական անվանում	նատրիումի հիդրոսուլֆիտ
Քիմիական բանաձև	NaHSO3
Ռացիոնալ բանաձև	NaHSO3
Մոլային զանգված	104,1 ± 0,1 զանգվածի ատոմական միավոր գ/մոլ
Խտություն	1,34 ± 0,01 գ/սմ³ գ/սմ³
Հալման ջերմաստիճան	150 °C °C
Քիմիական հատկություններ
Լուծելիությունը {{{նյութ1}}}-ում	39.77 (22.8°C) գ/100 մլ
Լուծելիությունը ջր-ում	49.06 (97.2°C) գ/100 մլ
Դասակարգում
CAS համար	7631-90-5
PubChem	656672
EINECS համար	231-548-0
SMILES	[Na+].[O-]S(=O)O
ЕС	231-548-0
RTECS	VZ2000000
ChEBI	571016
Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա)

Նատրիումի հիդրոսուլֆիտ, նատրիումի թթվային աղի և ծծմբային թթվի քիմիական միացություն է, որի քիմիական բանաձևն է՝ $NaHSO_{3}$, հակաօքսիդանտ միջոց է։

Հատկություններ

• Օժտված է սպիտակեցնող հատկություններով, ջրում լավ լուծվում է։
• Փոխազդում է կալիումի քլորիդի հետ (ավտոկատալիզ), բուռն կերպով անջատվում է ծծմբի երկօքսիդ։

$~{\mbox{KClO}}_{3}+{\mbox{NaHSO}}_{3}\longrightarrow {\mbox{KNaSO}}_{3}+{\mbox{HClO}}_{3}$

$~{\mbox{HClO}}_{3}+4{\mbox{NaHSO}}_{3}\longrightarrow 3{\mbox{NaHSO}}_{4}+{\mbox{H}}_{2}{\mbox{SO}}_{3}+{\mbox{NaCl}}$

Ստացում

Նատրիումի հիդրոսուլֆիտ կարելի է ստանալ՝

• $~{\mbox{NaOH}}$_{(ավելցուկ)} $~+{\mbox{SO}}_{2}\longrightarrow {\mbox{NaHSO}}_{3}$
• $~{\mbox{NaHCO}}_{3}+{\mbox{SO}}_{2}$$\longrightarrow {\mbox{NaHSO}}_{3}+{\mbox{CO}}_{2}\uparrow$
• $~2{\mbox{Na}}_{2}{\mbox{S}}_{2}{\mbox{O}}_{4}+{\mbox{H}}_{2}{\mbox{O}}+{\mbox{HCl}}$_{(ավելցուկ)}$\longrightarrow 3{\mbox{NaHSO}}_{3}+{\mbox{S}}\downarrow +{\mbox{NaCl}}$, սենյակային ջերմաստիճանում
• $~2{\mbox{Na}}_{2}{\mbox{S}}_{2}{\mbox{O}}_{4}+{\mbox{H}}_{2}{\mbox{O}}$_(տաք)$\longrightarrow 2{\mbox{NaHSO}}_{3}+{\mbox{Na}}_{2}{\mbox{SO}}_{3}{\mbox{S}}$
• $~2{\mbox{Na}}_{2}{\mbox{S}}_{2}{\mbox{O}}_{4}$_{(ավելցուկ)}$+2{\mbox{H}}_{2}{\mbox{O}}+{\mbox{O}}_{2}\longrightarrow 4{\mbox{NaHSO}}_{3}$
• $~{\mbox{Na}}_{2}{\mbox{S}}_{2}{\mbox{O}}_{5}+{\mbox{H}}_{2}{\mbox{O}}{\xrightarrow {>80^{o}C}}2{\mbox{NaHSO}}_{3}$

Կիրառութուն

Նատրիումի հիդրոսուլֆիտը կիրառվւմ է թեթև, քիմիական և այլ արդյունաբերության ոլորտներում։ Սննդի արդյունաբերության մեջ կիրառվում է, որպես կոնսերվանտ և հակաօքսիդանտ։ Նատրիումի հիդրոսուլֆիտը օգտագործվում է գրեթե բոլոր արտահանվող գինիներոմ, գինիների օքսիդացումը կանխելու և համը պահպանելու նպատակով։ Օգտագործվում է մրգերի պահածոյացման ժամանակ, որպես պայքարի միջոց մանրէների դեմ։ Շատ բարձր կոնցենտրացիաների դեպքում կարող է առաջացնել սուր ալերգիկ ռեակցիաներ։ Օգտագործվում է, որպես պահպանող միջոց գործվածքների սպիտակեցման և ներկման ժամանակ։ 1980-ական թվականներից Ամերիայի Միացյալ Նահանգներում արգելված է նատրիումի հիդրոսուլֆիտի օգտագործումը, հում բանջարեղենների և մրգերի մշակման ժամանակ, քանի որ գրանցվել էին մի շարք մահեր։ Առաջացնում է աղեստամոքսային տրակտի մի շարք հիվանդություններ։