Նասր ալ-Դին Թուսի
Նասր ալ-Դին Թուսի պարս.՝ نصيرالدین طوسی | |
---|---|
Ծնվել է | փետրվարի 18, 1201[1] |
Ծննդավայր | Թուս, Իրան[2][1] |
Մահացել է | հունիսի 26, 1274[1] (73 տարեկան) |
Մահվան վայր | Kadhimiya, Բաղդադ[1] |
Գերեզման | Al-Kadhimiya Mosque |
Քաղաքացիություն | Խորեզմի թագավորություն, Աբասյան խալիֆայություն, Nizari Ismaili state և Հուլավյան Իլխանություն |
Մայրենի լեզու | պարսկերեն |
Կրոն | շիա իսլամ[3] |
Ազդվել է | Ավիցեննա, Fakhr al-Din al-Razi? և Mu'ayyad al-Din al-'Urdi? |
Երկեր | Zij-i Ilkhani?, Akhlaq-i Nasiri?, Sharh al-isharat?, Tajrīd al-Iʿtiqād?, Tusi-couple? և Sayr wa Suluk? |
Մասնագիտություն | աստղագետ, մաթեմատիկոս, փիլիսոփա, աստղագուշակ, Խորագետ, ճարտարապետ, բժիշկ, աստվածաբան, marji', գրող, բանաստեղծ, թարգմանիչ և քաղաքական գործիչ |
Աշխատավայր | Alamut Library? և Մարաղայի աստղադիտարան[2] |
Զբաղեցրած պաշտոններ | Վեզիր |
Nasir al-Din Tusi Վիքիպահեստում |
Նասրեդդին Թուս Ի Աբու Ջաֆար Մուհամեդ իբն Մուհամեդ իբն Հասան Բաքր (պարս.՝ محمد ابن محمد ابن حسن طوسی, փետրվարի 18, 1201[1], Թուս, Իրան[2][1] - հունիսի 26, 1274[1], Kadhimiya, Բաղդադ[1]), առավել հայտնի Նասր ալ-Դին Թուսի (نصیر الدین طوسی) անվամբ, պարսիկ գիտնական-հանրագիտակ և պետական գործիչ։
1256 թվականից եղել է Հուլավու խանի անձնական խորհրդականն ու դպիրը։ Նասրեդդին Թուսի ղեկավարությամբ կառուցվել է Մարաղայի աստղադիտարանը, կազմվել են աստղացուցակներ (Էլխանյան կամ Իլխանյան աղյուսակներ), որոնք պարունակում են նաև Արեգակի, Լուսնի և այլ մոլորակների ապագա դիրքերի որոշման աղյուսակներ։ «Մեկնություն Էվկլիդեսի» աշխատությունում Նասրեդդին Թուսը ցույց է տվել, որ Էվկլիդեսի զուգահեռ ուղիղների պոստուլատը կապված է եռանկյան անկյունների գումարի հետ։ «Տրակտատ ամբողջական քառանկյան մասին» աշխատությունում շարադրել է հարթ ու ոլորտային եռանկյունաչափությունը՝ որպես ինքնուրույն առարկա։ Գրել է նաև երկրաբանությանը, բժշկությանը, տրամաբանությանը, բարոյագիտությանը, պոեզիային վերաբերող աշխատություններ։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
|
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 8, էջ 183)։ |
- Փետրվարի 18 ծնունդներ
- 1201 ծնունդներ
- Իրանում ծնվածներ
- Հունիսի 26 մահեր
- 1274 մահեր
- Բաղդադ քաղաքում մահացածներ
- Անձինք այբբենական կարգով
- 13-րդ դարի արաբներ
- Մաթեմատիկոսներ այբբենական կարգով
- Անձինք նամականիշերի վրա
- Պարսիկ աստղագետներ
- Պարսիկ մաթեմատիկոսներ
- Պարսիկ փիլիսոփաներ
- Պարսիկ գրողներ
- Իրանի քաղաքական գործիչներ
- Իրանցի բժիշկներ
- Անավարտ հոդվածներ
- Անավարտ հոդվածներ անձի մասին