Jump to content

Նանդալալ Բոսե

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Նանդալալ Բոսե
Դիմանկար
Ծնվել էդեկտեմբերի 3, 1882(1882-12-03)[1][2][3]
ԾննդավայրTarapur, Munger district, Munger division, Բենգալյան նախագահություն, Բրիտանական Հնդկաստան, Բրիտանական կայսրություն
Մահացել էապրիլի 16, 1966(1966-04-16)[1][2][3] (83 տարեկան)
Մահվան վայրՍանտինիկետան, Bolpur Sriniketan community development block, Bolpur subdivision, Birbhum district, Burdwan division, Արևմտյան Բենգալիա, Հնդկաստան[4][1]
Քաղաքացիություն Հնդկաստան,  Բրիտանական Հնդկաստան և  Հնդկաստանի տիրապետություն
Մայրենի լեզուբենգալերեն
ԿրթությունԿալկաթայի համալսարան և Կալկուտսկայա արվեստի դպրոց
Մասնագիտություննկարիչ, նկարիչ-փորագրող և գրող
Պարգևներ և
մրցանակներ
ԵրեխաներBiswarup Bose?, Gauri Bhanja? և Jamuna Sen?
Ստորագրություն
Изображение автографа
 Nandalal Bose Վիքիպահեստում

Նանդալալ Բոսե (անգլ.՝ Nandalal Bose, դեկտեմբերի 3, 1882(1882-12-03)[1][2][3], Tarapur, Munger district, Munger division, Բենգալյան նախագահություն, Բրիտանական Հնդկաստան, Բրիտանական կայսրություն - ապրիլի 16, 1966(1966-04-16)[1][2][3], Սանտինիկետան, Bolpur Sriniketan community development block, Bolpur subdivision, Birbhum district, Burdwan division, Արևմտյան Բենգալիա, Հնդկաստան[4][1]), հնդկական ժամանակակից արվեստի առաջին ներկայացուցիչներից մեկը և համատեքստային մոդեռնիզմի կարևոր դեմք։

Աբանինդրանաթ Թագորի աշակերտ Բոսեն հայտնի էր նկարչության իր «հնդկական ոճով»: 1921 թվականին նա դարձել է Սանտինիկետանի Կալա Բհավանի ինստիտուտի տնօրենը։ Նրա վրա մեծ ազդեցություն է ունեցել Թագորի ընտանիքը և Աջանտայի որմնանկարները։ Նրա դասական աշխատանքները ներառում են հնդկական դիցաբանությունների, կանանց և գյուղական կյանքի տեսարանների նկարներ:

Այսօր շատ քննադատներ նրա կտավները համարում են Հնդկաստանի ամենաարժեքավոր ժամանակակից նկարներից[6][7][8]։ 1976 թվականին Հնդկաստանի հնագիտական հետազոտությունը, մշակույթի բաժինը, Հնդկաստանի կառավարությունը նրա գործերը ներառել են այն «ինը արվեստագետների» շարքում, որոնց աշխատանքները, «հնություններ չլինելով», այսուհետ պետք է համարվեին «արվեստի գանձեր՝ հաշվի առնելով դրանց գեղարվեստական և գեղագիտական արժեքը»[9]։

Նրան է հանձնարարվել Հնդկաստանի սահմանադրության պատկերազարդման աշխատանքը։

Վաղ կյանք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նանդալալ Բոսեն ծնվել է 1882 թվականի դեկտեմբերի 3-ին բենգալական միջին խավի ընտանիքում, Բիհար նահանգի Մունգեր շրջանի Հավելի Խարագպուր քաղաքում: Ընտանիքն ի սկզբանե ծագել է Արևմտյան Բենգալիայի Հուգլի շրջանի Ջեջուր գյուղից[10]։ Նրա հայրը՝ Պուրնա Չանդրա Բոսեն, այդ ժամանակ աշխատում էր Դարբհանգա կալվածքում[11]։ Նրա մայրը՝ Խետրամոնի Դևին, տնային տնտեսուհի էր և երիտասարդ Նանդալալի համար խաղալիքներ ու տիկնիկներ պատրաստելու հմտություն ուներ: Դեռ վաղ տարիքից Նանդալալը սկսել է հետաքրքրվել մոդելավորմամբ, իսկ ավելի ուշ՝ Պուջա ծիսակատարության պանդալները զարդարելով:

1898 թվականին, տասնհինգ տարեկան հասակում, Նանդալալը տեղափոխվել է Կալկաթա Կենտրոնական կոլեգիալ դպրոց՝ միջնակարգ կրթություն ստանալու համար: 1902 թվականին քննությունները հաջողությամբ հանձնելուց հետո, նա իր ուսումը շարունակել է նույն հաստատությունում։ 1903 թվականի հունիսին նա ամուսնացել է ընտանիքի ընկերոջ դստեր՝ Սուդհիրադևիի հետ։ Նանդալալը ցանկացել է արվեստի ուղով գնալ, սակայն ընտանիքը դեմ է եղել։ Չկարողանալով առաջ գնալ այստեղ՝ Նանդալալը տեղափոխվել է այլ քոլեջներ՝ 1905 թվականին միանալով Նախագահության քոլեջին՝ առևտրային հարաբերություններ սովորելու համար: Բազմաթիվ ձախողումներից հետո նա համոզել է իր ընտանիքին, որպեսզի սովորի Կալկաթայի արվեստի դպրոցում[12]։

Կարիերա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Յաման և Սավինտրին․նկարը՝ Նանդալալ Բոսեի, 1913
Կիրատ-Արջունա, 1914

Որպես երիտասարդ նկարիչ՝ Նանդալալ Բոսեի վրա մեծ ազդեցություն են ունեցել Աջանտայի քարանձավների որմնանկարները: Նա դարձել է արվեստագետների և գրողների միջազգային շրջանակի մի մասը, որոնք ձգտել են նոր շունչ տալ հնդկական դասական մշակույթին։ Այդ շրջանակի մեջ են եղել Օկակուրա Կակուզոն, Ուիլյամ Ռոթենշտեյնը, Յոկոյամա Տայկանը, Քրիստիանա Հերինգհեմը, Լորենս Բինյոնը, Աբանինդրանաթ Թագորը և լոնդոնյան մոդեռնիստ քանդակագործներ Էրիկ Գիլն ու Ջեյքոբ Էփշտեյնը[13][14]։

1930 թվականին աղի համար բրիտանական հարկերի դեմ պայքարելու պատճառով Մահաթմա Գանդիի ձերբակալությունը հիշատակելու համար, Բոսեն սևով սպիտակի վրա լինոփորագրություն է սարքել, որտեղ Գանդին քայլում է իր ձեռնափայտով: Այն դարձել է ոչ բռնի շարժման խորհրդանշական պատկերը[15]։

«Անվերնագիր»՝ կոլաժ և թանաք թղթի վրա. նկարը՝ Նանդալալ Բոսեի, 1954

Նրա հանճարեղությունն ու ինքնատիպ ոճը ճանաչել են այնպիսի արվեստագետներ և արվեստի քննադատներ, ինչպիսիք են Գագանենդրանաթ Թագորը, Անանդա Կումարասվամին և Գանգուլին: Արվեստի այս սիրահարները զգացել են, որ օբյեկտիվ քննադատությունն անհրաժեշտ է նկարչության զարգացման համար և հիմնել են Արևելյան արվեստի հնդկական միությունը:

1921 թվականին նա դարձել է Սանտինիկետանի Թագորի միջազգային համալսարանի Կալա Բհավանայի (Արվեստների քոլեջի) տնօրենը[16]։

Ջավահառլալ Նեհրուն նրան խնդրել է ուրվագծել Հնդկաստանի կառավարության մրցանակների խորհրդանիշները, որոնց թվում էին նաև Բհարատ Ռատնան և Պադմա Շրին[17]։ Նանդալալ Բոսեն իր աշակերտ Ռամմանոհարի հետ ստանձնել է Հնդկաստանի Սահմանադրության բնօրինակ ձեռագիրը պատկերազարդելու գործը[18]։

Նա մահացել է բնական մահով[19], 1966 թվականի ապրիլի 16-ին, Սանտինիկետանում[20][21]։

Այսօր Դելիի Ժամանակակից արվեստի ազգային պատկերասրահն իր հավաքածուում ունի նրա մոտ 7000 գործերը, այդ թվում՝ 1930 թվականի «Աղի երթի» սև ու սպիտակ լինոփորագրությունը, որում պատկերված է Մահաթմա Գանդին, և յոթ պաստառների հավաքածուն, որոնք նա հետագայում պատրաստել է Մահաթմա Գանդիի խնդրանքով 1938 թվականի Հնդկական ազգային կոնգրեսի Հարիպուրայի նստաշրջանի համար[22]։

Հնդկական արվեստում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քրիստիս կատալոգի իր ներածության մեջ Սիվա Կումարը գրել է[23]․

Նանդալալ Բոսեն (1882–1966) հնդկական ժամանակակից արվեստի պատմության մեջ մի տեղ է գրավում, որը միավորում է Ռաֆայելի և Դյուրերի դերը Վերածննդի պատմության մեջ։ Ինչպես Ռաֆայելը, Նանդալալը հիանալի ստղեծարար էր: Նրա յուրօրինակությունը կայանում էր նրանում, որ նա կարող էր միահյուսել առանձին գաղափարներ, որոնք առաջարկել են Աբանինդրանաթ Թագորը, Ռաբինդրանաթ Թագորը, Հավելը, Անանդա Կումարասվամին, Օկակուրա Կակուզոն և Մահաթմա Գանդին, Հնդկաստանում արվեստի նոր շարժման ստեղծման եզակի և միասնական ծրագրի մեջ: Եվ ինչպես Դյուրերը, նա միավորել է նվիրվածությունն ու կիրքը անզուսպ վերլուծական մտքի հետ, որը դրդել է նրան ձեռք բերել արվեստի տարբեր ավանդույթներ և բացահայտել դրանց շարահյուսական տրամաբանությունը և դրանք հասանելի դարձնել հնդիկ արվեստագետների նոր սերնդին: Բայց նա դա այնքան լուռ և առանց ինքնահաստատման է արել, որ նրա աշխատանքի նշանակությունը դեռևս լիովին գնահատված չէ նույնիսկ Հնդկաստանում:

Աշակերտներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նրա բացառիկ աշակերտներից էին Բենոդե Բեհարի Մուխերջին, Ռամկինկար Բայջը, Բեոհար Ռամմանոհար Սինհան, Կ.Գ. Սուբրամանյանը, Ա. Ռամաչանդրան, Պրատիմա Թակուրը, Ջահար Դասգուպտան, Սաթյաջիտ Ռայը, Դինկար Կաուշիկը, Ամրիտլալ Վեգադը, Կիրակինհա[24]։

Պարգևներ և մրցանակներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նանդալալ Բոսեն, ով մեծ հետք է թողել հնդկական արվեստի վրա, առաջինն է արժանացել 1907 թվականին հիմնադրված Արևելյան արվեստի հնդկական միության կողմից առաջարկված կրթաթոշակին։

1954 թվականին նա դարձել է առաջին նկարիչը, որն ընտրվել է Հնդկաստանի Արվեստի Ազգային Ակադեմիայի Լալիտ Կալա Ակադեմիի անդամ: 1954 թվականին Նանդալալ Բոսեն արժանացել է Պադմա Վիբհուշան շքանշանին։

1957 թվականին Կալկաթայի համալսարանը նրան շնորհել է պատվավոր Դ.Լիթ կոչումով[25]։ Վիշվաբհարատի համալսարանը պարգևատրել է նրան՝ շնորհելով «Դեշիկոտտամա» կոչումը։

Կալկաթայի Գեղարվեստի ակադեմիան Նանդալալին պարգևատրել է արծաթե հոբելյանական մեդալով: 1965 թվականին Բենգալի Ասիական ընկերությունը պարգևատրել է Նանդալին Թագորի ծննդյան հարյուրամյակի մեդալով։

1984 թվականին նկարչի մասին պատմող «Աչարյա Նանդալալ» հնդկական վավերագրական ֆիլմը նկարահանել է Հարիսադհան Դասգուպտան[26]։

Հրատարակումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
«Ռիկտո» բանաստեղծության նկարազարդումը
  • Drishti o srishti [Vision and the Creation] by Nandalal Bose, published by Visva-Bharati Granthana Vibhaga [ Edition Language - Bengali ]
  • Shilpa Charcha [ শিল্প চর্চা ] by Nandalal Bose, published April 1956 by Visva Bharati [ Edition Language - Bengali ]
  • Pictures from the life of buddha by Nandalal Bose
  • Rupavali by Nandalal Bose

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Kumar R. S. Bose, Nandalal // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2018. — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T010273
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedija (хорв.) — LZMK, 1999. — 9272 p.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 National Portal and Digital Repository for Museums of India
  5. ↑ https://web.archive.org/web/20150215213359/http://www.visva-bharati.ac.in/at_a_glance/desikot.htm
  6. ↑ «San Diego museum showcases Nandalal Bose». Rediff.com News. 25 June 2008.
  7. ↑ Robert L. Pincus (15 March 2008). «The Art of Nandalal Bose' is first U.S. showcase for an Indian icon». Paramus Post. Արխիվացված է օրիգինալից 29 October 2013-ին. Վերցված է 23 May 2009-ին.
  8. ↑ Kamala Ganesh; Usha Thakkar (13 July 2005). Culture and the Making of Identity in Contemporary India. SAGE Publications. էջեր 49–. ISBN 978-0-7619-3381-6.
  9. ↑ Nine Masters «The Government Museum and Art Gallery Chandigarh, India». Արխիվացված է օրիգինալից 7 September 2015-ին. Վերցված է 28 January 2010-ին.
  10. ↑ Samsad Bangali Charitabhidhan by Anjali Bose, 1976, p. 236
  11. ↑ C.H.Prahalada Rao; Litent (1 January 2014). Nandalal Bose. Litent. էջեր 3–. GGKEY:D9L3P5T7YE4.
  12. ↑ Dinkar k Kowshik (1985). Nandalal Bose, the doyen of Indian art. National Book Trust, India. Վերցված է 18 April 2012-ին.
  13. ↑ Rupert Richard Arrowsmith, "The Transcultural Roots of Modernism: Imagist Poetry, Japanese Visual Culture, and the Western Museum System", Modernism/modernity Volume 18, Number 1, January 2011, 27–42. ISSN 1071-6068
  14. ↑ Video of a Lecture mentioning Bose in the context of Indian influences n global modernism, London University School of Advanced Study, March 2012.
  15. ↑ Bose, Nandalal (1925–1935), Mahatma Gandhi (Bapuji) on the Dandi March, Վերցված է 2025-01-27-ին
  16. ↑ Mandal, Panchanan (1968). Bharatshilpi Nandalal (Bengali). Vol. 1 (1st ed.). Santiniketan: Rarh Gobeshona Parshad.
  17. ↑ «Nandalal Bose paintings on display in U.S.». The Hindu. 15 March 2008. Արխիվացված է օրիգինալից 18 March 2008-ին.
  18. ↑ «The Constitution of India». World Digital Library. 7 May 2009. Վերցված է 9 December 2010-ին.
  19. ↑ Chatterjee, Prerna (2018-12-03). «Celebrating Nandalal Bose, artist who rejected everything British & designed India's constitution». ThePrint (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2023-01-26-ին.
  20. ↑ Kumar, R. Siva (2003). «Bose, Nandalal». Grove Art Online. doi:10.1093/gao/9781884446054.article.T010273.
  21. ↑ «National Gallery of Modern Art, New Delhi». ngmaindia.gov.in. Վերցված է 2023-01-26-ին.
  22. ↑ «Bengal School of Art exhibition to open in US». The Economic Times. 24 June 2008. Արխիվացված է օրիգինալից 7 July 2012-ին.
  23. ↑ «Nandalal Bose (1882-1966)».
  24. ↑ The4. «Benode Behari Mukherjee». Great Banyan Art (անգլերեն). Վերցված է 2025-01-27-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)
  25. ↑ «Annual Convocation». University of Calcutta. Արխիվացված է օրիգինալից 28 May 2012-ին.
  26. ↑ Rajadhyaksha, Ashish; Willemen, Paul (1999). Encyclopaedia of Indian cinema. British Film Institute. ISBN 9780851706696. Վերցված է 12 August 2012-ին.

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Nandalal Bose and Indian painting, by Ramyansu Sekhar Das. Tower Publishers, 1958.
  • Bharat Shilpi Nandalal, Volumes 1-4, (in Bengali) by Panchanan Mandal, Rarh Gobeshona Parshad, Santiniketan, 1968
  • Nandalal Bose: a collection of essays : centenary volume. Lalit Kala Akademi, 1983.
  • Nandalal Bose, the doyen of Indian art. (National biography), by Dinkar Kowshik. National Book Trust, India, 1985.
  • Rhythms of India: The Art of Nandalal Bose, exhibition catalogue. Sonya Rhie Quintanilla. San Diego Museum of Art. 2008.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նանդալալ Բոսե» հոդվածին։
 ⛭ 
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Նանդալալ_Բոսե&oldid=10204771» էջից