Յուխարի Ջամի
| Յուխարի Ջամի | |
|---|---|
 | |
| Հիմնական տվյալներ | |
| Տեսակ | մզկիթ |
| Երկիր |  Ղրիմ |
| Տեղագրություն | Ռուսաստան / Ուկրաինա[1] |
| Հիմնական ամսաթվերը | 19-րդ դար |
| Ժառանգության կարգավիճակ | Ուկրաինայի մշակութային ժառանգության օբյեկտ, Ռուսաստանի մարզային նշանակության մշակութային ժառանգության օբյեկտ և Local cultural heritage monument of architecture of Ukraine? |
| Հիմնադրված | 19-րդ դար |
 | |
 | |
 Yukhari-Jami Mosque, Alushta Վիքիպահեստում | |
Յուխարի Ջամի մզկիթ (Ղրիմի թաթարերենից թարգմանաբար՝ «Վերին մզկիթ», ռուս.՝ Юхари-Джами, ուկրաիներեն՝ Юхари-Джамі, Ղրիմի թաթարերեն՝ Юкъары Джами), մզկիթ Ղրիմի թերակղզում, որը գտնվում է Կրեպոստնայա բլրի գագաթին, Ալուշտա քաղաքի պատմական կենտրոնում, Ծովափնյա զբոսայգու մոտ և պատկանում է Ղրիմի մուսուլմանների հոգևոր կառավարման համայնքին[2]։
Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Յուխարի Ջամի մզկիթը կառուցվել է մուսուլմանական կրոնական կառույցների ոճով, գտնվում է Ալուշտայի Վերին փողոցում, որը սկիզբ է առնում Վ. Խրոմիխի փողոցից[3]։
Մինչև 1930-ական թվականները համալիրը բաղկացած էր կցակառուցված միջնադարյան Օրտա Կուլե աշտարակով երկհարկանի շենքից, հարևանությամբ կառուցված էր շատրվան։ Ներքին դեկորը ավանդական ոճով էր՝ բնորոշ շքեղությամբ և վայելչությամբ, պատուհաններում ապակենախշեր էին, պատերը պատված էին վարպետորեն արված որմնանկարներով, իսկ ներսույթի բազմաթիվ տարրեր արված էին փորագրովի փայտից[4]։
Գոյության ընթացքում Յուխարի Ջամի մզկիթը մի քանի անգամ փակվել է, շենքը գտնվել է տարբեր ծառայությունների իրավասության ներքո։ 1962 թվականից շենքը տրվել է մանկապատանեկան մարզադպրոցին[5]։
1986 թվականի գարնանը մզկիթի շենքը վերցվել է պետական վերահսկողության ներքո որպես ճարտարապետության տեղական նշանակության հուշարձան։
1994 թվականի մայիսին Յուխարի Ջամին («Վերին ուրբաթյա մզկիթ») վերադարձվել է «Ալուշտա» մուսուլմանական համայնքին ներսում բացարձակ դատարկ ճարտարապետական արկղի տեսքով. նախկին ներքին շքեղությունից ոչինչ չէր մնացել[6]։
1996 թվականից յուրաքանչյուր ուրբաթ այստեղ տեղի է ունենում նամազ։
Արխիվային լուսանկարներով և հուշերով մուսուլմանական համայնքը վերականգնել է մզկիթի ներքին ձևավորումը. աղոթասրահի պատերը պատվել են որմնանկարներով, փայտե պատշգամբները զարդարվել են փորագրվածքով։ Շենքին կցակառուցվել է նոր, դեպի երկինքը ձգտող, մինարե։ Կրկին կառուցվել են լվացման և մահացածներին հրաժեշտ տալու համար նախատեսված սենյակներ։
Շրջանում այլ մզկիթների բացակայության պատճառով Յուխարի Ջամին մեծ նշանակություն ունի Մեծ Ալուշտայի տարածաշրջանի ղրիմաթաթարական ողջ բնակչության համար։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Տվյալ աշխարհագրական օբյեկտը տեղայակված է Ղրիմի թերակղզում, որի մեծ մասը տարածքային վեճի առարկա է Ռուսաստանի և Ուկրաինայի միջև։ Համաձայն Ռուսաստանի վարչատարածքային բաժանման՝ թերակղզում տեղակայված են ՌԴ Ղրիմի Հանրապետության սուբյեկտները և դաշնային նշանակություն ունեցող Սևաստոպոլ քաղաքը։ Համաձայն Ուկրաինայի վարչատարածքային բաժանման՝ Ղրիմում գտնվում են Ուկրաինայի կազմի մեջ մտնող Ղրիմի Ինքնավար Հանրապետությունը և հատուկ կարգավիճակ ունեցող Սևաստոպոլ քաղաքը։
- ↑ Религия, культовые сооружения «Мечеть Юхары-Джами» 30 июля 2015 года
- ↑ Мечеть Юкъары-Джами 30 июля 2015 года
- ↑ Мечеть Юхары-Джами 30 июля 2015 года Արխիվացված 2016-03-06 Wayback Machine
- ↑ Мечеть Юхары-Джами в Алуште 30 июля 2015 года(չաշխատող հղում)
- ↑ Червонная С. М. Искусство и религия. — М., 2008. — С. 238.
Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Гиргенс Г. Г. Алушта: Путеводитель. — Симферополь: Таврия, 1979.
- Криштоф Е. Алушта: Путеводитель.- Симферополь: Таврия, 1976.
- Сергеева, Г. Алушта — Судак: Путеводитель.- Симферополь: Крым, 1970.
- Талышев, В. Н. Алушта: Путеводитель.- Симферополь: Таврия, 1984.