Յուլի Ֆեդերս
Յուլի Ֆեդերս | |
---|---|
Ծնվել է | հունիսի 19, 1838[1] |
Ծննդավայր | Կոկնեսե, Ռիգայի շրջան, Լիֆլանդիայի նահանգ, Ռուսական կայսրություն[2] |
Վախճանվել է | հունվարի 19, 1909[3] (70 տարեկան) |
Մահվան վայր | Նեժին, Չեռնիգովի նահանգ, Ռուսական կայսրություն |
Քաղաքացիություն | Լատվիա |
Կրթություն | Ռիգայի Մայր տաճարի դպրոց, Սանկտ Պետերբուրգի գեղարվեստի ակադեմիա (1863) և Դյուսելդորֆի գեղարվեստի ակադեմիա |
Մասնագիտություն | լուսանկարիչ և նկարիչ |
Julijus Federis Վիքիպահեստում |
Յուլի Իվանովիչ Ֆեդերս (այլ թարգմանությամբ՝ Ֆեդեր, Ֆեդդեր, Ֆեդդերս, հունիսի 19, 1838[1], Կոկնեսե, Ռիգայի շրջան, Լիֆլանդիայի նահանգ, Ռուսական կայսրություն[2] - հունվարի 19, 1909[3], Նեժին, Չեռնիգովի նահանգ, Ռուսական կայսրություն), լատիշ գեղանկարիչ, բնանկարչության ազգային ռեալիստական դպրոցի հիմնադիրներից[4], Գեղարվեստի կայսերական ակադեմիայի ակադեմիկոս։
Ճարտարապետ Պյոտր Ֆեդերսի հորեղբայրը[5]։
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծնվել է 1838 թվականին Լիֆլյանդիայի նահանգի Կոկենգաուզեն գյուղում։
Ավարտել է Ռիգայի պաստոր Բերգմանի վարժարանը։ Մտադիր էր իրեն նվիրել բժշկությանը։
1856 թվականին ընդունվել է Գեղարվեստի կայսերական ակադեմիա։ Վեց տարի սովորելուց հետո իր աշխատանքների համար ստացել է արծաթե երկու փոքր մեդալ։ Ֆեդերսի գեղարվեստական հայացքների ձևավորման մեջ մեծ նշանակություն է ունեցել դասընկերների՝ Իվան Շիշկինի, Միխայիլ Կլոդտի, Կարլ Գունի ընկերակցությունը, ներառյալ նրանց, ովքեր հետագայում դարձել են ճանապարհորդողներ[6]։
Հոր մահվան հետևանքով առաջացած նյութական վիճակի վատթարացումից հետո Ֆեդերսը 1863 թվականին ստացել է ազատ նկարչի աստիճան և ուղևորվել Է Միտավա, որտեղ մինչև 1875 թվականն աշխատել է Միտավական ռեալական ուսումնարանում՝ որպես նկարչության ուսուցիչ։
1868-1875 թվականներին` լուսանկարիչ-նկարիչ, ֆոտոստուդիայի սեփականատեր։
1873 թվականին «Առվակ» բնապատկերի համար Ֆեդերսն արժանացել է երկրորդ աստիճանի նկարչի կոչման, իսկ 1874 թվականին Գեղարվեստի ակադեմիայում ցուցադրված «Անտառ», «Փոթորիկ» և «Թղթի ֆաբրիկան Լիգատնում» աշխատանքների համար՝ նկարչի առաջին աստիճանի կոչման։
1874 թվականին Լոնդոնի ցուցահանդեսում ցուցադրված «Անտառը փոթորկից հետո» կտավի համար Ֆեդերսը արծաթե մեդալ է ստացել և դարձել Բրիտանական ակադեմիայի անդամ, իսկ հենց կտավը ձեռք է բերել պարսկական շահը։ Նույն թվականին նկարիչը վաճառել է ֆոտոստուդիան և ուղևորվել Նորվեգիա։
1875 թվականին նա թողել է Միտավայում դասավանդողի պաշտոնը և մեկնել Դյուսելդորֆ՝ օստզեյան ծագում ունեցող նկարիչ, պրոֆեսոր Եվգենի Դյուկերի մոտ վերապատրաստվելու։
1876-ից ապրել է Բելգորոդում, նկարչություն է դասավանդել Ուսուցչական ինստիտուտում և քաղաքային գիմնազիայում։
1880 թվականին ստացել է ակադեմիկոսի կոչում[7]։
Ֆեդերսը մասնակցել է բազմաթիվ ցուցահանդեսների Ռուսաստանում և արտասահմանում[6]։
Լատիշ գեղանկարիչներից առաջիններից է, ով նկարել է Լատվիայի բնապատկերներ։ Ակադեմիական ռոմանտիզմի ավանդույթներից ձևափոխվելով՝ Ֆեդերսի արվեստն աստիճանաբար հասել է ազգային բնապատկերի անմիջական, ռեալիստորեն ճշգրիտ արտացոլման («Ամպրոպային երկնքով բնանկար». 1873, «Պերսե գետը». 1890, «Գաույա գետի հովիտը». 1891, «Կոկնեսեի դղյակի ավերակները». 1904, «Սիգուլդայի պուրակում». 1905-1907, բոլորը՝ Լատվիայի գեղարվեստի ազգային թանգարան, Ռիգա)։Բացի բնանկարներից, որոնք հիմնականում պատկերում են Լիֆլանդիայի, Սանկտ Պետերբուրգի և Մալոռոսիայի տեսարանները, նկարել է դիմանկարներ։
Յուլի Ֆեդերսի առավել հայտնի կտավներն են՝ «Ձկնորսի բույն», «Իմ ամառանոցը», «Սոճին զառիթափի վրա», «Լուգա գետը» (Տագանրոգի գեղարվեստի թանգարան), «Մրրկասյուն» (ցուցադրվել է 1874 թվականի Լոնդոնի համաշխարհային ցուցահանդեսում), «Ձմեռային նկար» (ցուցադրվել է 1886 թվականի Բեռլինի հոբելյանական ակադեմիական ցուցահանդեսում) և «Բնորդով էտյուտ» (Պետական Տրետյակովյան պատկերասրահ)։ Նրա նկարների հավաքածուն՝ մոտ 80 կտավ, գտնվում է Լատվիայի գեղարվեստի ազգային թանգարանում. սա վարպետի աշխատանքների ամենամեծ հավաքածուն է։ Առանձին աշխատանքներ ցուցադրվում են Ռուսաստանի, Ուկրաինայի, Էստոնիայի, Բելգիայի թանգարաններում, պատկերասրահներում և մասնավոր հավաքածուներում։ Շատերի տեղն անհայտ է։
Ըստ Ա. Էգլիտի և Ա. Լապինի մենագրության (1958 թվական)՝ Ֆեդերսի ստեծագործությունների ցանկը ներառում է ավելի քան 300 գեղանկար և էտյուդ։
Յուլի Իվանովիչ Ֆեդերսը մահացել է Նեժինում 1909 թվականի հունվարի 19-ին (հին տոմարով)։ Թաղված է քաղաքի հարավային ծայրամասում գտնվող Հովհաննես Ողորմած ուղղափառ գերեզմանատան տարածքում։ Պատերազմից հետո դամբարանը կորել է, տապանաքարը պահպանվել է։ 1984 թվականին նկարչի ծննդյան 145-ամյակի կապակցությամբ տապանաքարը տեղափոխել են եկեղեցու մոտ՝ Նեժինի Կենտրոնական գերեզմանատուն։
Նեժինում կա Յուլի Ֆեդերսի փողոց, իսկ տան ճակատին, որտեղ ապրել է նկարիչը 1905-1909 թվականներին, տեղադրվել է հուշատախտակ։
Պատկերասրահ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]-
Կավճե բլուրներ
-
Գերեզմանատուն
-
Գաուջա գետի հովիտը
-
Բնանկար խրճիթներով
-
Անխնամ այգի, 1887 թ.
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 Howard J. Feders [Fedders; Feder, Jūlijs] // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2018. — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T027737
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #1032632852 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 RKDartists (նիդերլ.)
- ↑ Ելգավայի քաղաքային գրադարան։ Ելգավայի հայտնի մարդիկ։ Յուլի Ֆեդերս
- ↑ Ելգավայի հայտնի մարդիկ։ Պյոտր Ֆեդերս
- ↑ 6,0 6,1 Մ.Իվանով Լատիշական գեղանկարչություն = Latviešu glezniecība. — Ռիգա: Լիեսմա, 1980. — С. 252. — 272 с.
- ↑ Յուլյա Պատլան, Ալեքսանդր Լիմարով։ Նկարիչ Յուլի Ֆեդերս. կենսագրական նոր փաստերի որոնում
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Ա. Էգլիտ, Ա. Լապին, Յու. Ֆեդերս, Ռիգա, 1958
- Ս. Ն. Կոնդակով Գեղարվեստի կայսերական ակադեմիայի հոբելյանական ձեռնարկ. 1764-1914. — Սանկտ Պետերբուրգ։: Ռ. Գոլիկե և Ա. Վիլբորգ Ընկերություն, 1915. — Т. 2 (Կենսագրական մաս). — С. 205. — 459 с.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Ա. Էգլիտ, Ա. Լապին, Յու. Ֆեդերս, Ռիգա, 1958
- Կենսագրությունը «Арт-каталог» կայքում
- Յու. Պատլան, Ա. Լիմարով։ Նկարիչ Յուլի Ֆեդերս:
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Յուլի Ֆեդերս» հոդվածին։ |
|
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 12, էջ 622)։ |