Յոհան Վոլֆգանգ Դյոբերայներ

Յոհան Վոլֆգանգ Դյոբերայներ; Johann Wolfgang Döbereiner
Ծնվել է	դեկտեմբերի 13, 1780 կամ դեկտեմբերի 15, 1780; Հոֆ, Վերին Ֆրանկոնիա, Բավարիա
Մահացել է	մարտի 24, 1849[…] (68 տարեկան); Ենա
Բնակության վայր(եր)	Սաքսեն-Վեյմար-Էյզենախ
Քաղաքացիություն	Բավարիայի թագավորություն
Մասնագիտություն	համալսարանի դասախոս, քիմիկոս և դեղագործ
Հաստատություն(ներ)	Ենայի համալսարան
Գործունեության ոլորտ	քիմիա
Անդամակցություն	Սաքսոնիայի գիտությունների ակադեմիա, Լեոպոլդինա, Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիա և Բավարիական գիտությունների ակադեմիա
Ալմա մատեր	Ենայի համալսարան
Տիրապետում է լեզուներին	գերմաներեն
Եղել է գիտական ղեկավար	Ֆրիդրիխ Շիլլեր
Հայտնի աշակերտներ	Heinrich Hlasiwetz?
	Johann Wolfgang Döbereiner Վիքիպահեստում

Յոհան Վոլֆանգ Դյոբերայներ (գերմ.՝ Johann Wolfgang Döbereiner) (դեկտեմբերի 13, 1780(1780-12-13) կամ դեկտեմբերի 15, 1780(1780-12-15)^[1], Հոֆ, Վերին Ֆրանկոնիա, Բավարիա^[2] - մարտի 24, 1849(1849-03-24)^[3]^[4]^[5]^[…], Ենա^[2]), գերմանացի քիմիկոս։ Ենայի համալսարանի պրոֆեսոր (1810 թվական)։

Զբաղվել է պլատինային մետաղների ուսումնասիրությամբ։ 1821-1823 թվականներին պարզել է, որ պլատինի փոշին խթանում է որոշ քիմիական ռեակցիաներ (օդում էթիլսպիրտի գոլորշիների օքսիդացումը, քացախաթթվի, ջրածնի և թթվածնի խառնուրդի պայթյունը)։ 1832 թվականին ցույց է տվել, որ մանրացված պլատինի առկայությամբ ծծմբային գազը օքսիդանում է ծծմբական անհիդրիդի։ 1835 թվականին Ի․ Բերցելիուսն այդ երևույթներն անվանեց կատալիզ։ Դյոբերայները նկատել է, որ ատոմական զանգվածների աճման կարգով դասավորված երեք քիմիապես նման տարրերի խմբերում՝ տրիադներում (Ca-Sr-Ba, Zi-Na-К, S-Se-Те, U-Br-Y), միջին անդամի ատոմական զանգվածը մոտավորապես հավասար է ծայրանդամների ատոմական զանգվածների կիսագումարին։ Սա տարրերը ըստ ատոմական զանգվածների դասակարգելու առաջին փորձն էր։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 Deutsche Nationalbibliothek, Staatsbibliothek zu Berlin, Bayerische Staatsbibliothek, Österreichische Nationalbibliothek Record #118526189 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 Дёберейнер Иоганн Вольфганг // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Encyclopædia Britannica
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija (хорв.) — 2009.

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 3, էջ 423)։

Սա անձի մասին անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։

[_1785569d87b1b855-1] 1,0 ^1,1 Deutsche Nationalbibliothek, Staatsbibliothek zu Berlin, Bayerische Staatsbibliothek, Österreichische Nationalbibliothek Record #118526189 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.

[_497fd2e1981c29dd-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 Дёберейнер Иоганн Вольфганг // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_678a6f765803fe1b-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Encyclopædia Britannica

[_025e5732c8ec2bf5-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag

[_e14d094cea3c86fe-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija (хорв.) — 2009.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]