Jump to content

Յոթերորդ օրվա ադվենտիստների եկեղեցի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Յոթերորդ Օրվա Ադվենտիստների Եկեղեցին (կրճատ՝ ՅՕԱ) բողոքական ուղղության քրիստոնեական եկեղեցի է։ Տարածված է ողջ աշխարհում, ներառյալ Հայաստանը (տես ադվենտիզմը Հայաստանում), ունի 24 մլն. հետևդ։ Հիմնադրվել է 1863 թ.-ին։ Խրախուսում է կրթությունը, առողջ ապրելակերպը, զսպվածությունը, քրիստոնեական սկզբունքներին հետևողականությունը, զբաղվում է բարեգործությամբ և այլն։ Ունի Կաթոլիկ եկեղեցուց հետո ամենամեծ կրթական և բժշկական համակարգը բոլոր կրոնական կազմակերպությունների մեջ։

Յոթերորդ օրվա ադվենտիստական եկեղեցու պաշտոնական տարբերանշանի վրա, ընդունված 1997 թ-ին, պատկերված է բացված գիրք՝ Աստվածաշունչ, դրա մեջտեղում՝ խաչ, ինչպես նաև գրքից ելնող 3 ալիքներ, խորհրդանշող Հայտնության գրքի 14-րդ գլխի 3 հրեշտակներին, որոնք կարծես տարածվում են գնդաձև Երկիր մոլորակի բոլոր կողմերով։


Եկեղեցու պատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երկնային սրբարան

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Մենք սկսեցինք ճանապարհ գնալ, և երբ անցնում էինք մի լայն դաշտով, ես կանգ առա՝ մոտավորապես դաշտի կեսին։ Երկինքը, կարծես, բացվեց իմ առաջ, և ես հստակ ու պարզ տեսա, որ մեր Բարձրագույն Քահանայապետը՝ սրբության սրբոցից դուրս գալու և այս երկիր գալու փոխարեն, յոթերորդ ամսվա տասներորդ օրը՝ 2300 օրերի լրանալուն պես, այդ օրը առաջին անգամ մտավ երկնային սրբարանի երկրորդ բաժինը՝ սրբության սրբոցը։ Եվ որ Նա այդտեղ պետք է կատարեր մի աշխատանք՝ նախքան այս երկիր գալը»[1][2][3][4][5]

Շաբաթապահություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շաբաթապահությունը ադվենտիզմի մեջ ներթափանցեց Յոթերորդ Օրվա Բապտիստական Եկեղեցու անդամների միջոցով։ Այդ եկեղեցին հանդիսանում է բապտիզմի ճյուղավորում, որը հիմնադրվել է Լոնդոնում դեռևս 1651 թվականին, մինչ ամբողջ բապտիզմը սկիզբ է առնում մոտավորապես 1609 թվականից։ Նրանք տարբերվում են սովորական բապտիստներից դրանով, որ չափազանց կարևորում են տասնաբանյան և շեշտում դրա ամփոփոխ բնույթը, պահպանելով նաև չորրորդ՝ «Հիշիր շաբաթ օրը, որպեսզի սուրբ պահես այն ...» պատվիրանը, մինչդեռ բապտիստների մեծամասնությունը սուրբ էին պահում ոչ թե շաբաթը, այլ կիրակին։

Պայմանական անմահություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Յոթերորդ օրվա ադվենտիստական» եկեղեցու հենց այդ անվանումը պաշտոնապես որոշվեց 1860 թ. հոկտեմբերի 1-ին, երբ եկեղեցում կար մոտ 3000 անդամ։ Որպես առանձին և ինքնուրույն կրոնական կազմակերպություն Յոթերորդ օրվա ադվենտիստական եկեղեցին պաշտոնապես հիմնադրվեց 1863 թ. մայիսի 21-ին դեռևս մայիսի 20-ի երեկոյից գումարված առաջին վեհաժողովի ժամանակ։ Այդ ժամանակ էլ կազմավորվեց ՅՕԱ եկեղեցու գլխավոր վեհաժողովը (ԳՎ-ն) և ընտրվեցին ԳՎ-ի նախագահը, գանձապահը և քարտուղարը։ Նշված երեք հիմնական պաշտոնները գոյություն ունեն ՅՕԱ եկեղեցու յուրաքանչյուր ստորաբաժանման մեջ։ Այդ պահին եկեղեցում կար մոտ 3500 անդամ և 30 հովիվ։ ՅՕԱ եկեղեցին չի հիմնադրվել մեկ անձնավորությամբ, այլ ունեցել է բազմաթիվ համահիմնադիրներ, որոնցից հատկապես առանձնանում են Ջեյմս Ուայթը և Ջոզեֆ Բեյթսը։ Երկու որոշումներն էլ կայացվեցին ԱՄՆ-ի Միչիգան նահանգի Բաթլ-Քրիկ քաղաքում։ Ջեյմս Ուայթը՝ Էլեն Ուայթի ամուսինը, թեպետ և կարող էր դառնալ ՅՕԱ եկեղեցու ԳՎ-ի առաջին նախագահը, դիտմամբ հրաժարվեց այդ պաշտոնից, որպեսզի ուրիշներն իրեն չմեղադրեն իր սեփական շահի համար այն ստեղծելու մեջ։

Ադվենտիստական ռահվիրաներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ջոզեֆ Բեյթս (1792-1872)

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիմնական հոդված՝ Ջոզեֆ Բեյթս
1865

Ջեյմս Ուայթ (1821-1881)

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիմնական հոդված՝ Ջեյմս Ուայթ
1864

Էլեն Ուայթ (1827-1915)

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիմնական հոդված՝ Էլեն Ուայթ
1878

Ջոն Էնդրյուս (1829-1883)

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիմնական հոդված՝ Ջոն Էնդրյուս

Ջոն Էնդրյուսնը միացավ միլլերական շարժմանը 1843 թ-ին, 1845 թ-ից սկսեց սուրբ շաբաթը օրը, իսկ 1849 թ-ին ծանոթացավ Էլեն և Ջեյմս Ուայթերի հետ։ 1867 թ. մայիսի 14-ից մինչև 1869 թ. մայիսի 18-ը եղել է ՅՕԱ Գլխավոր վեհաժողովի երրորդ նախագահը։

1874 թվականին նա պաշտոնապես դարձավ ՅՕԱ եկեղեցու առաջին միսիոները։ Նրան ուղարկեցին Եվրոպա։ Այդ ժամանակ նա հաստատվեց Շվեյցարիայում, որտեղ մնաց մոտ 10 տարի՝ մինչև իր մահը։ Այնտեղ նա հիմնեց նաև ֆրանսերեն տպագրություն։
Նրա պատվին անվանակոչվեց Յոթերորդ օրվա ադվենտիստական առաջին բացված և մինչ օրս գլխավոր Էնդրյուսի համալսարանը Միչիգանի նահանգում։ 1883 թվականին նա մահացավ թոքաբորբից և թաղվեց Շվեյցարիայի Բազել քաղաքում։

Հիրամ Էդսոն (1806-1882)

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիմնական հոդված՝ Հիրամ Էդսոն
1870

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կարևոր վեհաժողովներ և իրադարձություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մինեապոլիսի վեհաժողով 1888

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Յոթերորդ օրվա ադվենտիստական եկեղեցու պատմության մեջ շրջադարձային և չափազանց կարևոր իրադարձություն էր 1888 թվականի հոկտեմբերին կայացած Մինեապոլիսի վեհաժողովը, որի ժամանակ գլխավորապես քննարկվեց Քրիստոսի աստվածության, օրենքի, շնորհի և հավատի փոխկապակցվածության ու փրկության, ինչպես նաև մի արք այլ հարցերը։

նկար 1888 թվականի Մինեապոլիսի վեհաժողովից

Եկեղեցու վերակազմավորում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1901 և 1903 թվականների ՅՕԱ գլխավոր վեհաժողովի նիստերը գլխավորապես նպատակաուղղված էին եկեղեցու վերակազմավորմանը, ինչպես նաև որոշ այլ հարցերի լուծմանը։

Է. Ուայթը 1901 թ. Գլխավոր վեհաժողովի նստաշրջանին ելույթ ունենալիս

Գրականություն և տպագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1868 թ.

Կրթություն և գիտություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիմնական հոդված՝ Ադվենտիստական կրթական համակարգ

Յոթերորդ օրվա ադվենտիստական եկեղեցուն են պատկանում 10360-ից ավել կրթական հաստատություն (տարբեր աստիճանների դպրոցներ, քոլեջներ, բուհեր և այլն) աշխարհի մոտ 150 երկրներում[6], ներառյալ 118 բարձրագույն կրթական հաստատություն, որոնցում կան ավելի քան 120.000 աշխատակից, իսկ ուսանողների քանակը կազմում է ավելի քան 2,33 մլն. մարդ, միայն բուհերում 140-150 հազ (2023 թ-ի տվյալներ.):[7][8]

Հարավային Ադվենտիստական համալսարան

Գրեթե բոլոր ադվենտիստական բուհերը և դպրոցների մեծամասնությունը հավատարմագրվում են AAA-ի, ինչպես նաև այլ կազմակերպությունների կողմից։

Էնդրյուսի համալսարան

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիմնական հոդված՝ Էնդրյուսի համալսարան

Էնդրյուսի համալսարանը ներառում է ուսումնական ավելի քան 100 ծրագիր, որոնց մեջ մտնում են աստվածաբանությունը, բժշկությունը, կենսաբանությունը, բիոքիմիան, արվեստը, ինժեներիան, ավիացիան, լեզուները, սոցիոլոգիան, և շատ այլ ճյուղեր[9]։

Ջոն Էնդրյուսի համալսարանական համալիր

Լոմա Լինդայի համալսարան

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիմնական հոդված՝ Լոմա Լինդայի համալսարան

Լոմա Լինդայի համալսարանը պատմության մեջ առաջինն էր, որ հիմնեց ամբողջովին հիվանդանոցային մակարդակի պրոտոնային թերապիայի կենտրոն՝ միավորելով բարձրակարգ բժշկությունն ու ճշգրիտ գիտությունը։
1990 թվականին հիմնված՝
•Այն դարձավ առաջին համալսարանական կլինիկան աշխարհում, որտեղ պրոտոնային ճառագայթումը կիրառվում էր ոչ թե փորձարարական, այլ ամբողջովին կլինիկական պայմաններում։
•Համալսարանը առաջինն էր, որ պրոտոնային թերապիան ներառեց բժիշկների և ուռուցքաբանների պաշտոնական կրթական ծրագրում, ձևավորելով ապագա մասնագետների նոր սերունդ։
•Այստեղ առաջին անգամ կիրառվեց վերածելի գենթրի համակարգ, որը թույլ է տալիս ճառագայթը ուղղել ցանկացած անկյունից՝ ապահովելով բացառիկ ճշգրտություն՝ շրջակա առողջ հյուսվածքները պահպանելու համար։
Այս բոլորով՝ Լոմա Լինդան դարձավ ոչ միայն տեխնոլոգիական նորարարության կենտրոն, այլև բժշկության և կրթության համաշխարհային առաջատար՝ պրոտոնային թերապիայի ոլորտում։

Լոմա Լինդայի համալսարանական շենքի հատված

Հարավային ադվենտիստական համալսարան

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիմնական հոդված՝ Հարավային ադվենտիստական համալսարան

Զաօկսկի ադվենտիստական համալսարան

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիմնական հոդված՝ Զաօկսկի ադվենտիստական համալսարան

Զաօկսկի ադվենտիստական համալսարանը (ռուս.՝ Заокский адвентистский университет) Ռուսաստանի Դաշնությունում, ինչպես նաև ամբողջ հետխորհրդային տարածքում հիմնադրված առաջին բողոքական քրիստոնեական բարձրագույն ուսումնական հաստատությունն է և պատկանում է ՅՕԱ եկեղեցուն։
Համալսարանը հիմնադրվել է 1988 թվականին, գտնվում է Ռուսաստանի Տուլայի մարզի Զաօկսկի շրջանի կազմի մեջ մտնող Զաօկսկի կոչվող քաղաքատիպ ավանում, Մոսկվայից 100 կմ հեռավորության վրա։

Զաօկսկի ադվենտիստական համալսարան (Ռուսաստանի Դաշնություն)
Զաօկսկի ադվենտիստական համալսարանական համալիր

Առողջապահություն և բժշկություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիմնվելով դրա վրա, որ Աստվածաշնչում մարդու մարմինը մի քանի անգամ անվանվում է Աստծու տաճար (), յոթերորդ օրվա ադվենտիստնրը հավատում են, որ յուրաքանչյուր մարդ պետք է կայուն ֆիզիկական և հոգեկան առողջություն ունենա, հոգ տանելով իր առողջության համար և վարի առողջ ապրելակերպ։

Յոթերորդ օրվա ադվենտիստական եկեղեցիուն է պատկանում նաև բոլոր կրոնական կազմակերպություննե մեջ ամենամեծ առողջապահական համակարգը,[10] իր մեծությամբ զիջող միայն Հռոմակաթոլիկ եկեղեցուն։

Լոմա Լինդա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ԱՄՆ-ի Կալիֆոռնիա նահանգում գտնվող Լոմա Լինդա քաղաքը 1905 թ-ին հիմնել են յոթերորդ օրվա ադվենտիստները։ Մինչև հիմա այն գրեթե ամբողջությամբ բնակեցված է ադվենտիտտներով։

Լոմա Լինդա քաղաքի տեսարան, կենտրոնում՝ բժշկական համալսարանը
Լոմա Լինդայի համալսարանական եկեղեցի
Լոմա Լինդա համալսարանի բժշկական կենտրոնը

Պրոտոնային թերապիա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լոմա Լինդայի համալսարանը պատմության մեջ առաջինն էր, որ հիմնեց ամբողջովին հիվանդանոցային մակարդակի պրոտոնային թերապիայի կենտրոն՝ միավորելով բարձրակարգ բժշկությունն ու ճշգրիտ գիտությունը։ 1990 թվականին՝
•Այն դարձավ առաջին համալսարանական կլինիկան աշխարհում, որտեղ պրոտոնային ճառագայթումը կիրառվում էր ոչ թե փորձարարական, այլ ամբողջովին կլինիկական պայմաններում։
•Համալսարանը առաջինն էր, որ պրոտոնային թերապիան ներառեց բժիշկների և ուռուցքաբանների պաշտոնական կրթական ծրագրում, ձևավորելով ապագա մասնագետների նոր սերունդ։
•Այստեղ առաջին անգամ կիրառվեց վերածելի գենթրի համակարգ, որը թույլ է տալիս ճառագայթը ուղղել ցանկացած անկյունից՝ ապահովելով բացառիկ ճշգրտություն՝ շրջակա առողջ հյուսվածքները պահպանելու համար։
Այս բոլորով՝ Լոմա Լինդան դարձավ ոչ միայն տեխնոլոգիական նորարարության կենտրոն, այլև բժշկության և կրթության համաշխարհային առաջատար՝ պրոտոնային թերապիայի ոլորտում։

Լոմա Լինդայի համալսարանի Ջեյմս Մ. Սլեյթերի անվան պրոտոնային թերապիայի կենտրոնը (James M. Slater, MD Proton Treatment and Research Center, այդպես այն անվանակոչվեց 2007 թ.-ին), որը բացվել է 1990 թվականին, մինչ այժմ բուժել է ավելի քան 21,500 հիվանդ։[11] Այս ցուցանիշը հաստատված է համալսարանի պաշտոնական հրապարակումներում։ Այս կենտրոնը հատկապես հայտնի է պրոստատի քաղցկեղի բուժման ոլորտում՝ ավելի քան 14,000 հիվանդի բուժմամբ։[12] Այսպիսով, այն համարվում է աշխարհի ամենափորձառու հաստատություններից մեկը պրոտոնային թերապիայի կիրառման մեջ։[13]

Բարեգործական գործունեություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ՅՕԱ եկեղեցին ակտիվորեն զբաղվում է բարեգործությամբ և խրախուսում է դրան նաև իր անդամներին ու շրջակա մարդկանց, համարելով դա քրիստոնեական պարտավորություն, որը պետք է կատարվի անկեղծորեն և անշահախնդիր կերպով։ Իր պաշտոնական հայտարարություններում եկեղեցին նշում է.

«Անկեղծությունն ու արդարությունը, սերն ու հոգատարությունը չեն կարող դրսևորվել միայն անհատների կողմից, դրանք նաև պետք է կիրառվեն և իրականացվեն ամբողջ եկեղեցու՝ Քրիստոսի Մարմնի կողմից»[14]

Յոթերորդ օրվա ադվենտիստական եկեղեցին այդ իսկ նպատակով հիմնադրել է և ֆինանսավորում է տարբեր բարեգործական կազմակերպություններ, որոնք պայքարում են աղքատության, սովի, հիվանդությունների, բնական աղետների հետևանքների, կրթություն ստանալու պայմանների բացակայության, ինչպես նաև այլ բացասական բնույթ ունեցող իրավիճակների դեմ։

ԱԴՐԱ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիմնական հոդված՝ Ադվենտիստական զարգացման և օգնության գործակալություն

1956 թ.-ին Յոթերորդ օրվա ադվենտիստական եկեղեցու կողմից հիմնադրվեց ADRA-ն (Adventist Development and Relief Agency)՝ Ադվենտիստական զարգացման և օգնության գործակալությունը։

ADRA բարեգործական ընկերության տարբերանշանը

Այն հանդիսանում է աշխարհում ամենաազդեցիկ միջազգային քրիստոնեական բարեգործական և մարդասիրական կազմակերպություններից մեկը, որն այժմ պաշտոնապես ճանաչված է ՄԱԿ-ի և բազմաթիվ պետությունների կողմից, գտնվելով դրանց հետ համագործակցության մեջ։
1997 թ-ից ADRA-ն ունի Միավորված ազգերի կազմակերպության կողմից տրված բարձրագույն աստիճանի հավատարմագրում՝ ընդհանուր խորհրդակցական կարգավիճակ ՄԱԿ-ի տնտեսական և սոցիալական խորհրդում։[15][16][17][18][19] Դա բարձրագույն հավատարմագրական աստիճանն է, որը ՄԱԿ-ը կարող է տրամադրել ոչ պետական կազմակերպություններին։
ADRA-ն իր ներկայացուցիչների միջոցով մասնակցել է նաև 2024 թ-ի նոյեմբերին ՄԱԿ-ի կողմից Բաքվում անցկացվող COP29-ին՝ կլիմայի փոփոխությունների մասին ՄԱԿ-ի շրջանակային կոնվենցիայի 29-րդ համաժողովին։[20][21]
ADRA-ն համագործակցում է նաև մի շարք այլ ճանաչված և հարգված միջազգային կազմակերպությունների հետ, արժանանալով փոխադարձ հարգանքին ու վստահությանը։
2001 թվականին այն ընդգրկվել է MinistryWatch [անգլ.] վարկանիշում՝ զբաղեցնելով 13-րդ տեղը 400 ամենաազդեցիկ միջազգային բարեգործական կազմակերպությունների շարքում։[22]

Ներկա պահին ADRA-ն գործունեություն է ծավալում աշխարհի մոտ 130 երկրներում։[23][24][25][26][27] Կազմակերպությունը տարեկան օգնություն է ցուցաբերում միլիոնավոր մարդկանց տուժած բնական աղետների, պատերազմական գործողությունների, ֆինանսական անապահովության կամ այլ պատճառների հետևանքով, ինչպես նաև ջանում հնարավորինս խթանել կրթությունը։
Համաշխարհային մակարդակով կազմակերպության կենտրոնական գրասենյակը գտնվում է ԱՄՆ-ի Մերիլենդ նահանգի Սիլվեր Սփրինգ քաղաքում։

Ծախսեր և ներգրավված մարդիկ
ADRA կազմակերպության պաշտոնական հաշվետվության համաձայն նշված տարեթվերին ծախսերը կազմել են հետևյալ գումարնը.[28]
•2020 թ. – $ 126 մլն.
•2021 թ. – $ 124 մլն.
•2022 թ. – $ 112 մլն.
•2023 թ. – $ 103 մլն

Նույն աղբյուրում նշված տեղեկության համաձայն 2011-2019 թթ. ընթացքում՝ 9 տարում ընդհանուր ծախսերը կազմել են մոտ $ 499,5 մլն.[29], իսկ այդ ամբողջ ժամանակահատվածում միջին վիճակագրական տարեկան ծախսը՝ մոտ $ 55,5 մլն., այսինքն՝ 2020 թվականից կազմակերպության ծախսերը բավականին հաճել են։

2022 թվականի ընթացքում ԱԴՐԱ Գերմանիան ներդրել է մոտ 30 մլն. եվրո 67 ծրագրերի մեջ, որոնք իրականացվել են 31 երկրում։ Այս նախաձեռնությունների շնորհիվ օգնություն է տրամադրվել մոտ 2,7 միլիոն մարդու՝ աղքատության, աղետների և ճգնաժամերի պայմաններում։[30]
2021 թվականին ԱԴՐԱ Շվեյցարիան իրականացրել է ընդհանուր 29 ծրագիր 16 երկրում՝ ծախսելով մոտ 5,3 միլիոն շվեյցարական ֆրանկ։ Այս ծրագրերից օգտվել է շուրջ 254 հազ. մարդ՝ ստանալով մարդասիրական օգնություն, կրթական և սոցիալական ծառայություններ։[31]

Կազմակերպությունը հետևյալ տարեթվերին օգնություն է ցուցաբերել դրանց դիմաց նշված թվով մարդկանց
• 2020 թ.– 35 մլն. մարդ[32]
• 2021 թ.–20 մլն. մարդ[33]
• 2022 թ.– 25 մլն. մարդ[34]
• 2023 թ.–13 մլն. մարդ[35]


ԱԴՐԱ-ն գործունեություն է իրականացնում է նաև Հայաստանում և ունի Երևանում իր կենտրոնական գրասենյակը։

Բժշկական օգնություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անհատ բարեգործներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Յոթերորդ օրվա ադվենտիստական եկեղեցին ունի մի շարք անդամներ, որոնք աչքի են ընկել իրենց երևելի բարեգործական գործունեությամբ՝ հիմնադրման ժամանակներից մինչև այսօր։
• Ուիլյամ Քելլոգ –
• Բեն Կարսոն – Կարսոնը և նրա կինը 1994 թվականին ստեղծել են «Կարսոն կրթաթոշակային հիմնադրամ» (անգլ.՝ Carson Scholars Fund): Այն կրթաթոշակ էր շնորհում 4-11-րդ դասարանների ուսանողներին՝ «գերազանց առաջադիմության և մարդկային հատկանիշների» համար[36]։ Կարսոն կրթաթոշակային հիմնադրամի արժանացողը ստանում է 1000 ԱՄՆ դոլար կրթաթոշակ։ Այդ պատվին արժանացել են 6700 ուսանողներ։
Ողջ կյանքի ընթացքում Կարսոն կրթաթոշակային հիմնադրամի աշխատանքի և բարեգործական այլ նախաձեռնությունների համար, 2005 թվականին Կարսոնին շնորհվել է Վիլյամ Է. Սիմոն մրցանակ մարդասիրական առաջնորդության համար[37]։

Խղճի ազատություն և հանդուրժողականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Եթե համոզմունքի փոփոխությունը մեր եկեղեցու անդամին հանգեցնում է այն մտքին, որ Յոթերորդ Օրվա Ադվենտիստների հավատը և գործունեությունն այլևս չեն համապատասխանում իր հայացքներին, մենք ընդունում ենք ոչ միայն նրա իրավունքը, այլ նաև պատասխանատվությունը` փոխել կրոնական պատկանելիությունը իր համոզմունքներին համապատասխան, ընդ որում՝ չվիրավորելով և չնվաստացնելով նրան:[38]

Կրոնական ազատության միջազգային ասոցիացիան

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիմնական հոդված՝ Կրոնական ազատության միջազգային ասոցիացիա

1889 թվականին Յոթերորդ օրվա ադվենտիստական եկեղեցու առաջնորդները ԱՄՆ-ում հիմնադրեցին Կրոնական ազատության ազգային ասոցիացիան՝ NRLA-ն (National Religious Liberty Association)։[39][40][41]
Երբ այն ընթարձակեց իր գործունեությունը, 1893 թվականին դրա հիմքի վրա ստեղծվեց Կրոնական ազատության միջազգային ասոցիացիան՝ IRLA-ն (International Religious Liberty Association)։[42][43][44]

Կրոնական ազատության միջազգային ասոցիացիան ներկայացված է Միավորված ազգերի կազմակերպությունում՝ ինչպես Նյու Յորքում, այնպես էլ Ժնևում։[45][46][47]
Այն նաև ունի Հատուկ խորհրդակցական կարգավիճակ (երկրորդ մակարդակի) ՄԱԿ-ի տնտեսական և սոցիալական խորհրդդում։[48][49]
Ասոցիացիան ամեն տարի մասնակցում է ՄԱԿ-ի մարդու իրավունքների խորհրդի նիստերին՝ նպաստելով կրոնական ազատության պաշտպանությանն ամբողջ աշխարհում։[50][51][52]

Միավորված ազգերի կազմակերպության Մարդու իրավունքների խորհրդի նիստերի սենյակն (Ժնև, Շվեյցարիա)

Հայտնի Մարդիկ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Յոթերորդ օրվա ադվենտիստական եկեղեցում եղել են և այսօր էլ կամ զանազան մարդիկ, ովքեր աչքի են ընկել ոչ միայն եկեղեցական գործունեության և աստվածաբանության ոլորտում, այլ նաև այնպիսի կարաբնույթ բնակավայրներում, ինչպիսիք են գրականությունը, արվեստը, երաժշտությունը, բժշկությունը, քաղաքականությունը, զինվորական ծառայությունը և այլն։ Հետևյալ ցուցակում ներկայացված են ՅՕԱ եկեղեցում հարող ամենահայտնի մարդկանցից որոշները։

•Ուիլյամ Քելլոգ (1860-1951)

•Տիրան Չրաքյան – Պոլսահայ գրող, բանաստեղծ, փիլիսոփա, գրական քննադատ, դասախոս և նկարիչ (տես նաև)

•Դեսմոնդ Դոս (1919-2006)–Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի վետերան, այն երեք զինվորական ծառայությունից գիտակցաբար հրաժարվողներից առաջինը, ով ստացել է «Պատվո Մեդալ» բարձրագույն ռազմական պարգևը։
Նա Հակսո լեռնաշղթայում 75 վիրավորվածների անվտագ վայր է տեղափոխում։ Լեյտեի մարտերի, Ֆիլիպինների ազատագրման և Օկինավայի մարտերի համար պարգևատրվել է «Բրոնզե աստղ» մրցանակով[53] և «Պատվո Մեդալ» բարձրագույն ռազմական պարգևով։ Մանկությունից հաճախել է ՅՕԱ եկեղեցի, ավելի հասուն տարիքում դարձել իր եկեղեցու սարկավագ։

Նրա պատմության հիման վրա Մել Գիբսոնի գլխավորությամբ 2016 թ-ին նկարահանվեց «Խղճի թելադրանքով» հանրաճանաչ ֆիլմը։ Դրա նկարահանման համար ծախսվեց մոտ 40 մլն. դոլլար, սակայն այն բերեց 180 մլն. դոլլարից ավել շահույթ։ Ֆիլմը առաջադրվել է 3 Ոսկե Գլոբուս, 6 Օսկար և 5 BAFTA:

•Ջոն Ֆրանկլին Սթրիտ – Ֆիլադելֆիայի 97-րդ քաղաքապետ 2000-2008 թթ., մինչ այդ 19 տարի աշխատել է քաղաքային խորհուրդում, որից 7 տարին եղել է դրա նախագահը։ Ֆիլադելֆիայի 2-րդ սևամորթ քաղաքապետն էր։ Ծնվել է 1943 թ-ին։

•Ջեյմս Մարապե – 2007 թվականի հուլիսին դարձել է Պապուա-Նոր Գվինեայի ազգային խորհրդարանի անդամ, իսկ 2019 թվականից՝ Պապուա Նոր Գվինեայի 8-րդ վարչապետը։

•Սամսոն Կիսեկկա (Samson Kisekka) – Ուգանդայի վարչապետ 1986-1991 թթ.

•Մանասե Սոգավարե – Սողոմոնյան Կղզիների վարչապետ 4 անգամ, քաղաքական և պետական գործիչ։ Մինչ այդ 1994 թ-ի փետրվարից մինչև 1996 թվականի հոկտեմբերը զբաղեցրել է ֆինանսների նախարարի մշտական քարտուղարի պաշտոնը։ Ազգային խորհրդարանում ընտրվելուց առաջ նա աշխատել է որպես ներքին բյուջեի եկամուտների կոմիսար, Սողոմոնյան կղզիների կենտրոնական բանկի տնօրեն և Սողոմոնյան կղզիների Ազգային պահուստային հիմնադրամի նախագահ։ 1997 թվականի օգոստոսի 6-ին կայացած խորհրդարանական ընտրություններում ընտրվել է Արևելյան Շուազել շրջանից։

•Գորդոն Դարսի Լիլո (Gordon Darcy Lilo) – Սողոմոնյան Կղզիների վարչապետ 2011-2014 թթ.

•Հենրի Պունա (Henry Puna) – Կուկի Կղզիների վարչապետ

•Ջիոջի Կոնրոտե (Jioji Konrote) – Ֆիջիի նախագահ 2015-2021 թվականներին։

•Փատրիկ Ալլեն (Patrick Allen) – Ճամայկայի գեներալ-նահանգապետ 2009 թվականից։

•Էնդրյու Հոլնես (Andrew Holness) – Ճամայկայի վարչապետ 2011-2012 թթ., 2016 թ-ից մինչև ներկա պահը։

•Հաքաինդե Հիչիլեմա (Hakainde Hichilema) – Զամբիայի նախագահ 2021 թ-ից։

•Բեն Կարսոն

Եկեղեցու կառուցվածքը

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Յոթերորդ օրվա ադվենտիստական եկեղեցին հանդիսանում է ամբողջ աշխարհում տարածված մեծ կառույց, որն ընդգրկում է միլիոնավոր հետևորդներ և բազմաթիվ եկեղեցիներ և այլ շինություններ և կազմակերպություններ։ Ինչպես ՅՕԱ տեղական եկեղեցիները, այնպես էլ ամբողջ՝ համաշխարհային եկեղեցին, ունի իր բաժանումը, կառուցվածքն ու կառավարման ձևը։

Համաշխարհային եկեղեցու կառուցվածքն ու բաժանումը

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1. Յոթերորդ օրվա ադվենտիստական համաշխարհային եկեղեցու վարչական բաժանման նվազագույն միավորը տեղական եկեղեցին է։ Ամբողջ աշխարհում հաշվառվում է 100.000-ից ավել ՅՕԱ եկեղեցի։
2. ավելի մեծ տարածքներում գտնվող տարբեր տեղական եկեղեցիները մտնում են այլ վարչական ստորաբաժանումների մեջ, հիմնականում «առաքելության», կամ ավելի հաճախ «միավորման», երբեմն «միության» մեջ։ Սա հիմնական տեսակներն են, որոնք ունեն որոշակի տարբերություններ։
3. բոլոր միավորումները մտնում են ՅՕԱ եկեղեցու Գլխավոր վեհաժողովի կազմի մեջ, որն իր հերթին բաժանվում է 13 բաժանմունքների (դիվիզիոնների), դրանցից են

ՅՕԱ եկեղեցու գլխավոր վեհաժողովի դահլիճը Սիլվեր Սփրինգ - Մերիլենդ

Ավստրալիա և Օվկիանիա

  • Հարավ-խաղաղօվկիանոսյան բաժանմունք

Եվրոպա

  • Տրանսեվրոպական բաժանմունք
  • Միջեվրոպական բաժանմունք

Ասիա

  • Եվրոասիավան բաժանմունք
  • Հարավասիական բաժանմունք
  • Հարավասիական-Խաղաղօվկիանոսյան բաժանմունք
  • Հյուսիսասիական-Խաղաղօվկիանոսյան բաժանմունք

Աֆրիկա

  • Աֆրիկյան արևմտակենտրոնական բաժանմունք
  • Արևելյան Կենտրոնական-աֆրիկյան բաժանմունք
  • Հարավաֆրիկյան-հնդօվկիանոսյան բաժանմունք

Ամերիկա

  • Հարավամերիկյան բաժանմունք
  • Միջամերիկյան բաժանմունք
  • Հյուսիսամերիկյան բաժանմունք

Հետևորդների քանակն ու վիճակագրությունը

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Յոթերորդ օրվա ադվենտիստական եկեղեցին գործում է աշխարհի 251 երկրներից և տարածքներից[54] (խոսքը չի գնում ՄԱԿ-ի կողմից ճանաչված միայն 195 պետությունների մասին) 212-ում մոտ 535 լեզուներով[55], ինչն այն դարձնում է աշխարհի ամենատարածված եկեղեցիներից և կրոնական կազմակերպություններից մեկը։

Փաստացիորեն, կարելի է ասել, որ Յոթերորդ օրվա ադվենտիստական եկեղեցին տարածված է գրեթե ամենուրեք, միայն մի քանի բացառությամբ։ Այս տվյալներով միգուցե այն հանդիսանում է աշխարհի ամենատարածված բողոքական քրիստոնեական եկեղեցին։

Թվաքանակն ու բաշխվածությունը

Անդամների թվաքանակն ամբողջ աշխարհում 2024 թվականի դրությամբ գնահատվել է 23,684 միլիոն։[56]
ՅՕԱ եկեղեցու հաշվարկներով 2025 թվականին անդամների թվաքանակը կարող է հասնել և գերազանցել 24 միլիոնը։

Ամենաշատը Յոթերորդ օրվա ադվենտները տարածված են երկրներից Բրազիլիայում՝ մոտ 1,82 միլիոն, իսկ մայրցամաքներից՝ Աֆրիկայում։
Մինչդեռ ամբողջ աշխարհում յոթրորդ օրվա ադվենտիստների քանակը կազմել է 23,684 մլն, Աֆրիկայում է բնակվում նրանցից 12,11 միլիոնը,[57] այսինքն՝ ամբողջ աշխարհի բոլոր յոթերորդ օրվա ադվենտիստների մոտ 51,12%-ը (2024 թվականի վերջի պաշտոնական տվյալներ)։

Յոթերորդ օրվա ադվեստները ամենից շատ են հետևյալ երկրներում, որտեղ նրանց թվաքանակը մեկ միլիոնի մոտ կամ դրանից ավել է։

Յոթերորդ օրվա ադվենտիստները համեմատաբար շատ են նաև հետևյալ երկրներում (2024)

Վիճակագրություն և տոկոսային հարաբերություն

Տոկոսային հարաբերությամբ յոթերորդ օրվա ադվենտիստները ամենից շատ են հետևյալ երկրներում (2021 թվականի տվյալներ)

Միջին վիճակագրական տվյալների համաձայն, վերցված թարմ աղբյուրներից, յոթերորդ օրվա յոթերորդ օրվա ադվենտիստ է հանդիսանում

  • աշխարհի բոլոր մարդկանցից 360/1 - 0,28%
  • աշխարհի բոլոր քրիստոնյաներից 108/1 - 0,93%
  • բողոքական քրիստոնյաների մեջ 40/1 - 2,5%
Յոթերորդ օրվա ադվենտիստական եկեղեցու անդամների թվաքանակի աճը

Խոշոր մկրտություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Յոթերորդ օրվա ադվենետիստական եկեղեցում եղել են մի շարք դեպքեր, երբ մկրտության միջոցով եկեղեցում միանգամից միացել են հազարավոր մարդիկ։ Խոշորագույն և ռեկորդային մկրտությունները հետևյալներն են.

• 330.000 մարդ
2024 թ. Պապուա Նոր Գվինեայում

• 194.000 մարդ
2023 թ.։ Այն կատարվեց աֆրիկյան 11 երկրների մոտ 20.000 ընդունման կետերում, իսկ ավետարանչության համար օգտագործվել է 7 լեզու։

• 124.000 մարդ
Մկրտությունը անցավ 2021 թ. վերջին եռամսյակի ընթացքում Ֆիլիպիններում։

• 117.000 մարդ
Մկրտությունը անցավ 2017 թ. հունիսի 16-ից հուլիսի 1-ը երկու երկրներում՝ Տանզանիայում, որտեղ մկրտվեց 80.806 մարդ, և Ռուանդայում՝ 35.969 մարդու մկրտությամբ։ Միասին բոլոր մկրտվածները կազմել են գրեթե 117 հազար։

• 110.000 մարդ
Մկրտությունը անցավ 2016 թվականի մայիսի 13-ից 28-ը Ռուանդայում։ Մկրտվեց 100.135 մարդ։

• 30.000 մարդ
Մկրտությունը անցավ 2015 թվականի մայիսին Զիմբաբվեում։


Բաշխաբադության փոփոխություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1863 թվականին, երբ դեռ նոր ադրվեց ՅՕԱ եկեղեցին, այն ընդգրկում էր մոտ 3500 անդամ։
Մինչև 20-րդ դարը յոթերորդ օրվա ադվենտիստների 80-90%-ը և ավելին բնակվում էին ԱՄՆ-ում, սակայն 20-րդ դարի առաջին կիսի ընթացքում իրավիճակն ամբողջովին փոխվեց։
Ստորև ներկայացված են տվյալներ այն մասին թե քանի եկեղեցու անդամ և ավետարանիչ աշխատող է եղել տարբեր թվականներին ԱՄՆ-ում և այլ տարածքներում, նաև անդամների տոկոսային հարաբերությունը (Ա % անդամ ԱՄՆ-ում / Բ % անդամ այլ տարածքներում)։
Այլ տարածքներում դավանորդների քանակը աճում էր այնքան արագ, ինչը շարունակվում է մինչ այսօր, որ ներկա պահի դրությամբ ԱՄՆ-ում բնակվում է ամբողջ աշխարհի յոթերորդ օրվա ադվենտիստների միայն 6%-ից պակաս մասը։

• 1890 թվականին՝ 90,1 / 9  %
ԱՄՆ – 27.000 անդամ, 255 ավետարանիչ
Այլ – 2.680 անդամ, 5 ավետարանիչ

• 1910 թվականին՝ '63,5 / 36,5 %
ԱՄՆ – 66.300 անդամ, 66 ավետարանիչ
Այլ – 38.200 անդամ, 2.020 ավետարանիչ

• 1930 թվականին՝ 38 / 62 %
ԱՄՆ – 120.500 անդամ, 2.500 ավետարանիչ
Այլ – 193.700 անդամ, 8.479, ավետարանիչ

• 1950 թվականին՝ 33 / 68 %
ԱՄՆ – 251.000 անդամ, 2.509 ավետարանիչ
Այլ – 505.773 անդամ, 12.371 ավետարանիչ

Ադվենտիզմը Հայաստանում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հայաստանում բողոքականությունը սկսեց տարածվել 18-րդ դարի երկրորդ կեսից։ Ադվենտիզմը՝ որպես բողոքական քրիստոնեության ուղղություն, տարածվել է 19-րդ դարի վերջերից՝ 1880-1890-ական թվականներին, և ամրապնդվել 20-րդ դարասկզբին, չնայած որ ՅՕԱ եկեղեցին հիմնադրվել է միայն 1863 թ.-ին։

Այսօր Հայաստանի տարբեր քաղաքներում կան Յոթերորդ օրվա ադվենտիստական 19 եկեղեցիներ։ Երևանում դրանք չորսն են, կենտրոնական գրասենյակը գտնվում է Սեբաստիա 105 հասցեում։ Ներկա պահի դրությամբ ՅՕԱ եկեղեցու Հայաստանի առաքելությունը մտնում է Եվրո-Ասիական բաժանմունքի մեջ։ Եկեղեցին վերջին տվյալներով ընդգրկում է մոտ 800-ից ավել մկրտված անդամ, որոնց թվաքանակն անընդհատ փոփոխվում է։

ԱԴՐԱ Արմենիա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիմնական հոդված՝ Ադվենտիստական զարգացման և օգնության գործակալություն

Հայաստանում պաշտոնապես գործունեություն է ծավալում նաև ադվենտիստական ADRA համաշխարհային բարեգործական ընկերությունը, որն իր կենտրոնական գրասենյակը ունի Երևանում։

Բժշկական համագործակցություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տպագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մեդիա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2013 թվականից YouTube կայքում գործում է նաև հայկական Hope Media ալիքը, որը պարբերաբար համալրվում է նոր տեսանյութերով։
Ալիքն իր մեջ ներառում է տարբեր բովանդակության տեսանյութեր, ինչպես նաև հաղորդաշարեր, որոնցից են «Բարդ տեքստեր չկան» (Աստվածաշնչյան ուսումնասիրություն ու վերլուծություն) և «Իմ ջերմ անկյունը» (հիմնականում հոգեբանություն, կայուն հարաբերություններ)։
Ցանկացողների համար ՅՕԱ եկեղեցին առաջարկում է նաև հայերենով անցնել օնլայն Աստվածաշնչյան դասընթացների շարք։

Հայտնի մարդիկ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տիրան Չրաքյան

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թեև Հայաստանի տարածքից դուրս, այնուամենայնիվ, բավականին երևելի հայերից յոթերորդ օրվա ադվենտիստ է եղել նշանավոր գրող, բանաստեղծ, գրական քննադատ, փիլիսոփա, դասախոս և նկարիչ Տիրան Չրաքյանը (1875-1921), ով ազդեց նաև հայ լեզվաբանության վրա։

Նա Կոստանդնուպոլսում հարեց բողոքականությանը մոտավորապես 1910 թ.-ից հետո։ Կյանքի վերջին տարիներին նա Թուրքիայում զբաղվել է քրիստոնեական ավետարանչությամբ, սակայն զոհվեց թուրքական ջարդերի պատճառով։ ՅՕԱ հանրագիտարանում Տիրան Չրաքյանը հիշատակվում է նաև որպես չափազանց օրինակելի քրիստոնյա և մարտիրոս[61]։

Տես նաև

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կրթություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Միջազգային կազմակերպություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ Spectrum Magazine https://spectrummagazine.org/culture/hiram-edson-man-and-myth
  2. ↑ Encyclopedia of Seventh-day Adventists (ESDA) https://encyclopedia.adventist.org/article?id=BJIN
  3. ↑ Adventist Pioneer Library (APL) https://aplib.org/periodical/hiram-edson-vol-3-no-1/
  4. ↑ Reformation Messenger https://www.imsmessenger.org/february-2019/hiram-edson
  5. ↑ SDA Pioneers https://sdapioneers.weebly.com/hiram-edson.html
  6. ↑ https://www.haa.org/ru/about-us
  7. ↑ https://www.adventist.education/
  8. ↑ https://www.adventist.education/education-statistics/?utm_source=chatgpt.com
  9. ↑ https://www.andrews.edu/
  10. ↑ https://adventist.news/media/ann-indepth/the-largest-protestant-health-system-in-the-world-ann-in-depth?utm_source=chatgpt.com
  11. ↑ Լոմա Լինդայի համալսարանի նորությունների պաշտոնական էջից՝ Loma Linda University Health – "LLU Cancer Center Celebrates 30 Years of Proton Treatment" https://news.llu.edu/patient-care/llu-cancer-center-celebrates-30-years-of-proton-treatment
  12. ↑ Լոմա Լինդայի համալսարանի նորությունների պաշտոնական էջից՝ Loma Linda University Health – "LLU Cancer Center Celebrates 30 Years of Proton Treatment" https://news.llu.edu/patient-care/llu-cancer-center-celebrates-30-years-of-proton-treatment
  13. ↑ «Adventist World» միջազգային ամսագրի հրապարակում՝ Adventist World – "Loma Linda Cancer Center Celebrates 30 Years of Proton Treatment" https://www.adventistworld.org/loma-linda-cancer-center-celebrates-30-years-of-proton-treatment
  14. ↑ https://adventisti.lv/ru/novosti/7422-Missiya-obraschennaya-k-nughdayuschimsya
  15. ↑ https://esango.un.org/civilsociety/showProfileDetail.do?method=showProfileDetails&profileCode=1370&utm_source=chatgpt.com
  16. ↑ https://press.un.org/en/1997/19970724.eco5737.html
  17. ↑ https://digitallibrary.un.org/record/247769
  18. ↑ https://atoday.org/adra-acts-as-a-major-voice-for-united-nations/
  19. ↑ https://www.adventistworld.org/adra-celebrates-united-nations-day-by-emphasizing-its-global-mission/
  20. ↑ ADRA International – https://adra.org/cop29-in-azerbaijan-adra-to-champion-climate-resilience-solutions-for-vulnerable-communities
  21. ↑ ADRA Europe – https://adra.eu/cop29-global
  22. ↑ Adventist News Network-ի պաշտոնական հաղորդագրությունը https://adventist.news/news/adventist-humanitarian-agency-receives-top-ten-ranking
  23. ↑ ADRA Europe-ի պաշտոնական կայքէջ. https://adra.eu/our-story/about-us/?utm_source=chatgpt.com
  24. ↑ ADRA International-ի կենտրոնական կայք՝ ԱՄՆ-ից. https://adra.org/here-there?utm_source=chatgpt.com
  25. ↑ ADRA Albania-ի պաշտոնական կայք՝ ալբանական ներկայացուցչություն. https://adraalbania.org/about-adra/history/?utm_source=chatgpt.com
  26. ↑ ADRA Ukraine-ի պաշտոնական կայք՝ Ուկրաինայի ներկայացուցչություն. https://www.adra.ua/en/about-us-en/?utm_source=chatgpt.com
  27. ↑ Adventist News Network՝ Գլոբալ եկեղեցու պաշտոնական լրատվական հարթակ. https://adventist.news/news/adra-inaugurates-headquarters-to-strengthen-humanitarian-commitment-in-el-salvador?utm_source=chatgpt.com
  28. ↑ https://projects.propublica.org/nonprofits/organizations/521314847
  29. ↑ https://projects.propublica.org/nonprofits/organizations/521314847
  30. ↑ https://relaunch-news.eud.adventist.org/all-news/help-for-around-27-million-people-annual-report-2022-of-adra-germany
  31. ↑ https://relaunch-news.eud.adventist.org/all-news/adra-switzerland-publishes-the-annual-report-2021
  32. ↑ https://adra.org/wp-content/uploads/2022/04/2020-ADRA-Annual-Report.pdf
  33. ↑ https://adra.org/wp-content/uploads/2022/09/2021-ADRA-Annual-Report.pdf
  34. ↑ https://adra.org/wp-content/uploads/2023/09/2022-ADRA-Annual-Report.pdf
  35. ↑ https://adra.org/wp-content/uploads/2024/10/2023-ADRA-Annual-Report.pdf
  36. ↑ «Our Impact». Carson Scholars Fund (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 25-ին.
  37. ↑ «404 Page». Philanthropy Roundtable (անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 25-ին. {{cite web}}: Cite uses generic title (օգնություն)
  38. ↑ «Յոթերորդ Օրվա Ադվենտիստների Եկեղեցու սոցիալական ուսմունքի հիմունքները» Երևան 2005, էջ 197
  39. ↑ https://encyclopedia.adventist.org/article?id=DC19&highlight=National%20Religious%20Liberty%20Association
  40. ↑ https://www.adventistliberty.org/history?utm_source=chatgpt.com&utm_medium=referral&utm_campaign=source-trace-irla1889
  41. ↑ https://ellenwhite.org/topics/310?utm_source=chatgpt.com&utm_medium=referral&utm_campaign=source-trace-nrla-ellenwhite
  42. ↑ https://encyclopedia.adventist.org/article?id=CJII&highlight=International%20Religious%20Liberty%20Association
  43. ↑ https://www.adventistliberty.org/history?utm_source=chatgpt.com&utm_medium=referral&utm_campaign=source-trace-irla1893
  44. ↑ https://www.irla.org/what-is-the-irla?utm_source=chatgpt.com&utm_medium=referral&utm_campaign=source-trace-chartered1893
  45. ↑ IRLA-ի պաշտոնական կայք — գլխավոր էջում և ենթաբաժիններում նշվում է կազմակերպության ներկայությունը ՄԱԿ-ում՝ երկու քաղաքում. https://www.irla.org
  46. ↑ Միջոցառում Ժնևում՝ ՄԱԿ-ի շենքում, որտեղ IRLA-ն պաշտոնապես ներկայացված է. https://www.irla.org/conscience-and-liberty-event-in-geneva
  47. ↑ Պաշտոնական էջ այն մասին, որ IRLA-ն ունի հատուկ խորհրդակցական կարգավիճակ ՄԱԿ-ի տնտեսական և սոցիալական խորհրդի (ECOSOC) մոտ, ինչը իրավաբանորեն հաստատում է նրա ներկայացվածությունը ՄԱԿ-ում. https://www.irla.org/united-nations-engagement
  48. ↑ UN Decision 2003/275 – Պաշտոնապես նշվում է IRLA-ի հատուկ կարգավիճակը։ https://www.un.org/en/ecosoc/docs/2003/decision%202003-275.pdf
  49. ↑ https://www.irla.org/united-nations-engagement
  50. ↑ IRLA-ի զեկույց Մարդու իրավունքների խորհրդի շրջանակում անցկացված միջոցառման մասին Ժնևում՝ կրոնական ազատության թեմայով. https://www.irla.org/conscience-and-liberty-event-in-geneva
  51. ↑ ՄԱԿ-ում IRLA-ի ներգրավվածության վերաբերյալ էջ, որտեղ բացատրվում է նրանց մասնակցությունը միջազգային ֆորումներին, ներառյալ Ժնևի նստաշրջաններին. https://www.irla.org/united-nations-engagement
  52. ↑ Minority Rights կազմակերպության վերլուծություն՝ NGO-ների մասնակցության վերաբերյալ ՄԱԿ-ի ՄԻԽ նիստերին՝ որտեղ ներառված է նաև կրոնական ազատության թեման. https://minorityrights.org/un-human-rights-council-expert-advice-and-ngo-participation
  53. ↑ «Dictionary of Virginia Biography - Desmond Thomas Doss (7 February 1919-23 March 2006) Biography». www.lva.virginia.gov. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 28-ին.
  54. ↑ https://science.fandom.com/ru/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%84%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D1%82%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D1%81%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BE%D0%BA_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD_%D0%B8_%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%B9?utm_source=chatgpt.com
  55. ↑ https://www.adventist.org/statistics/
  56. ↑ https://www.adventistarchives.org/church-membership?utm_source=chatgpt.com
  57. ↑ https://www.adventiststatistics.org/
  58. ↑ https://www.adventiststatistics.org/view_Summary.asp?FieldAbr=SAD
  59. ↑ https://www.adventiststatistics.org/view_Summary.asp?FieldID=D_SSD
  60. ↑ https://www.adventiststatistics.org/view_Summary.asp?FieldAbr=CHUM
  61. ↑ https://encyclopedia.adventist.org/article?id=AJJI&highlight=Chra
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Յոթերորդ_օրվա_ադվենտիստների_եկեղեցի&oldid=10301420» էջից