Jump to content

Յան Մորիս

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Յան Մորիս
վալլիերեն՝ Jan Morris
Ծնվել էհոկտեմբերի 2, 1926(1926-10-02)[1][2][3]
Քլիվդոն, Հյուսիսային Սոմերսեթ[4] կամ Cleveland, Միացյալ Թագավորություն[5]
Մահացել էնոյեմբերի 20, 2020(2020-11-20)[6] (94 տարեկան)
Pwllheli, Գվինեդ, Ուելս, Միացյալ Թագավորություն[7]
Քաղաքացիություն Միացյալ Թագավորություն
Մասնագիտությունպատմաբան, հեղինակ, լրագրող, գրող և ակնարկագիր
Գործունեության ոլորտպատմություն, Ստեղծագործական և մասնագիտական գրություն[5], ճանապարհորդական գիրք[5] և էսսե[5]
ԱնդամակցությունԹագավորական գրական ընկերություն և Learned Society of Wales?[8][9]
Ալմա մատերՔրայսթ Չյորչ և Christ Church Cathedral School?
Տիրապետում է լեզուներինանգլերեն[10][11] և վալլիերեն
Պարգևներ
Ամուսին(ներ)Elizabeth Morris?
Երեխա(ներ)Twm Morys?
 Jan Morris Վիքիպահեստում

Յան Մորիս, CBE, FRSL (անգլ.՝ Jan Morris, ծննդյան անունը Ջեյմս Մորիս (անգլ.՝ James Morris). հոկտեմբերի 2, 1926(1926-10-02)[1][2][3], Քլիվդոն, Հյուսիսային Սոմերսեթ[4] և Cleveland, Միացյալ Թագավորություն[5] - նոյեմբերի 20, 2020(2020-11-20)[6], Pwllheli, Գվինեդ, Ուելս, Միացյալ Թագավորություն[7]), ուելսցի պատմաբան և ճանապարհորդագիր։ Հատկապես հայտնի է Pax Britannica եռագրությամբ (1968-1978 թվականներ), Բրիտանական կայսրության պատմության վրա աշխատություններով և քաղաքների դիմանկարներով, հատկապես Օքսֆորդի, Վենետիկի, Տրիեստի, Հոնկոնգի և Նյու Յորքի: Յանը տրանս կին է և հրատարակվել է Ջեյմս անունով մինչև 1972 թվականը, երբ նա անցում է կատարել:

Կարիերա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պատերազմից հետո Մորիսը գրում էր «Թայմս» թերթի համար, իսկ 1953 թվականին նա նրա թղթակիցն էր՝ ուղեկցելով բրիտանական արշավախմբին դեպի Ջոմոլունգմա: Մորիսը հաղորդում է Հիլարիի և Տենզինգի հաջողությունը թերթին ուղղված գաղտնագրված հաղորդագրության մեջ, և երջանիկ պատահականությամբ լուրը հրապարակվել է Եղիսաբեթ II-ի թագադրման առավոտյան[13]։

1956թ.-ին Մորիսը, որը Կիպրոսից հաղորդում էր Սուեզի ճգնաժամի մասին The Guardian-ի համար, ներկայացրեց Եգիպտոսի տարածք ներխուժման ժամանակ Ֆրանսիայի և Իսրայելի միջև դավաճանության առաջին «անհերքելի ապացույցները»՝ հարցազրույց տալով ֆրանսիական օդուժի օդաչուներին, ովքեր հաստատեցին, որ նրանք գործում էին ի պաշտպանություն Իսրայելական ուժերի[14]։

Մորիսը դեմ էր Ֆոլկլենդյան պատերազմին[15]:

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մորիսը ծնվել է Անգլիայում։ Նրա մայրը անգլիացի է, իսկ հայրը՝ ուելսցի։ Նա կրթություն է ստացել Արևմտյան Սասեքսի Լանսինգ քոլեջում և Օքսֆորդի Քրիստ Չերչում և իրեն համարում է ուելսցի [16]:

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի վերջին փուլերում Մորիսը ծառայում էր Հ.Մ.-ի 9-րդ թագավորական գնդում, իսկ 1945 թվականին նրան ուղարկեցին Տրիեստի ազատ տարածք:

1949 թվականին Մորիսն ամուսնացել է Էլիզաբեթ Թաքնիսի հետ, որը թեյագործի դուստր էր. նրանք ունեին հինգ երեխա, այդ թվում՝ բանաստեղծ և երաժիշտ Twm Morys–ը։ Նրանցից մեկը մահացել է մանկության տարիներին։

1964 թվականին Մորիսը սկսեց սեռափոխության վիրահատություն[17]: 1972 թվականին Մորիսը մեկնեց Մարոկկո ՝ վիրաբույժ Ժորժ Բուրուի կողմից սեռափոխության վիրահատություն կատարելու համար, քանի որ Մեծ Բրիտանիայում բժիշկները հրաժարվեցին կատարել վիրահատությունը, քանի դեռ Մորիսն ու Թաքնիսը ամուսնալուծվել էին, ինչը Մորիսն այն ժամանակ չէր ցանկանում [17]: Նրանք հետագայում բաժանվեցին, բայց մնացին միասին [18] ։

Մորիսը մանրամասնեց իր անցումը Conundrum գրքում, նրա առաջին գիրքը իր նոր անունով և առաջին ինքնակենսագրականներից մեկը, որտեղ քննարկվում էր սեռի փոփոխության իր անձնական պատմությունը [19]:

Պարգևներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մորիսը ստացել է պատվավոր դոկտորի կոչումներ Ուելսի համալսարանից և Գլամորգանի համալսարանից, Օքսֆորդի Քրիստ Չերչի պատվավոր անդամ և Գրականության թագավորական ընկերության անդամ: 1996 թվականին նա ստացել է Գլինդրի մրցանակը Ուելսի արվեստում իր ակնառու ավանդի համար [20]:

Նա ստացել է OBE 1999 թվականին, բայց սրտում ուելսցի ազգայնական հանրապետական է [21]:

2005 թվականին նա ստացել է Golden PEN մրցանակը English PEN-ի կողմից «գրականությանը ակնառու ծառայության համար» [22][23]

2008 թվականի հունվարին The Times-ը նրան անվանեց 15-րդ մեծագույն բրիտանացի գրողը՝ պատերազմից հետո [18]:

2018 թվականին նա ստացել է Էդվարդ Սթենֆորդի մրցանակը ճամփորդական գրության մեջ ակնառու ներդրման համար [24]:

2016-ին BBC-ին տված հարցազրույցում նա ասաց Մայքլ Փեյլինին, որ իրեն դուր չի գալիս, որ իրեն ճամփորդական գրող են կոչում, քանի որ իր գրքերը շարժման և ճանապարհորդության մասին չեն, դրանք վայրերի և մարդկանց մասին են [25]:

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  2. ↑ 2,0 2,1 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 Babelio (ֆր.) — 2007.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 https://www.theguardian.com/books/2016/oct/02/jan-morris-life-in-motion
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Travel writer and journalist Jan Morris dies at 94 // BBC News Online — 2020.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 https://www.bbc.co.uk/news/entertainment-arts-55021555
  8. ↑ 8,0 8,1 https://www.learnedsociety.wales/fellow/jan-morris/
  9. ↑ https://www.learnedsociety.wales/fellowship/past-fellows/
  10. ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  11. ↑ CONOR.Sl
  12. ↑ 12,0 12,1 Who's who (բրիտ․ անգլ.) — (untranslated), 1849. — ISSN 0083-937X
  13. ↑ Venables, Stephen, 1954- To the top: the story of Everest. — London: Walker, 2003. — 96 pages с. — ISBN 0744586623, 9780744586626
  14. ↑ Rusbridger, Alan (2006-07-10). «Alan Rusbridger on the Suez crisis». The Guardian (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2013-08-30-ին. Վերցված է 2019-04-07-ին.
  15. ↑ «Authors Take Sides on the Falklands (Review)», W. L. Webb, The Guardian Weekly, August 29th, (p.21).
  16. ↑ Johns, Derek (2016-10-02). «Jan Morris at 90: she has shown us the world». The Guardian (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2019-04-07-ին. Վերցված է 2019-04-07-ին.
  17. ↑ 17,0 17,1 Morris, Jan (2006). Conundrum. New York Review of Books. p. 174. ISBN 978-1-59017-189-9.
  18. ↑ 18,0 18,1 «Love story: Jan Morris - Divorce, the death of a child and a sex» (անգլերեն). The Independent. 2008-06-04. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-04-07-ին. Վերցված է 2019-04-07-ին.
  19. ↑ Shopland, Norena 'A tangle in my life' from Forbidden Lives: LGBT stories from Wales, Seren Books, 2017 The opening lines of Conundrum: «I was three or perhaps four years old when I realized that I had been born into the wrong body, and should really be a girl. I remember the moment well, and it is the earliest memory of my life.»
  20. ↑ «BBC Wales - Arts - Jan Morris». www.bbc.co.uk. Արխիվացված է օրիգինալից 2012-01-21-ին. Վերցված է 2019-04-07-ին.
  21. ↑ Frost, Caroline. «Jan Morris:A Profile». BBC Fourwebsite.
  22. ↑ «Golden Pen Award» (անգլերեն). English PEN. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-03-28-ին. Վերցված է 2019-04-07-ին.
  23. ↑ Gillian Fenwick (2008). «Chronology». Traveling Genius: The Writing Life of Jan Morris. Univ of South Carolina Press. p. XX. Retrieved 3 December2012.
  24. ↑ «Edward Stanford Travel Writing Awards 2018 winners» (անգլերեն). Edward Stanford Travel Writing Awards. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-08-12-ին. Վերցված է 2019-04-07-ին.
  25. ↑ «BBC Two - Artsnight, Series 4, Michael Palin Meets Jan Morris» (անգլերեն). BBC. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-04-17-ին. Վերցված է 2019-04-07-ին.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Յան Մորիս» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Յան_Մորիս&oldid=10203945» էջից