Մվերու
| Մասն է | Rift Valley lakes  | |
|---|---|---|
| Inflows | Luapula River, Kalungwishi River | |
| Լճի արտահոսք | Luvua River | |
| Ջրահավաքի տարածք | Congo basin | |
| Ավազանի երկիր | Զամբիա | |
| Երկիր | Զամբիա, Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն | |
| Կոորդինատներ | 9°10′0″S 28°30′0″E | |
| Բարձրություն ծովի մակարդակից | 927 մետր | |
| Երկարություն | 96 կիլոմետր | |
| Լայնություն | 45 կիլոմետր | |
| Ուղղահայաց խորություն | 37 մետր | |
| Մակերես | 4650 կմ² | |
| Volume as quantity | 38 000 խորանարդ հեկտոմետր, 38 կմ³ | |
Մվերու (անգլ.՝ Mweru; ֆր.՝ Moero), կամ Մոերո-Մկատա[1], կամ Մոերո-Մկատո[2] (անգլ.՝ Moero-Mkata[3]), մեծ քաղցրահամ լիճ Կոնգո գետի ավազանում։ Գտնվում է Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետության և Զամբիայի սահմանին։
Լիճը սնուցող ամենամեծ գետը Լուապուլան է, որը ճանապարհ է անցնում Մվերուից հարավ ընկած ճահճային տարածքներով և հարավից հոսում լիճ։ Մեկ այլ նշանակալից վտակ Կալունգվիշի գետն է, որը հոսում է Մվերու արևելքից։ Հյուսիսում լճից դուրս է հոսում Լուվուա գետը, որը հոսում է հյուսիսարևմտյան ուղղությամբ և թափվում Լուալաբա (Կոնգոյի վերին հոսանք)։ Մվերուն Կոնգոյի ավազանի երկրորդ ամենամեծ լիճն է, որը գտնվում է Տանգանիկա լճի հարավային եզրից 150 կմ հեռավորության վրա, որը ավազանի ամենամեծ լիճն է։ Լուապուլա գետը լիճ թափվելով ձևավորում է ճահճային դելտա։
Ի տարբերություն տարածաշրջանի շատ այլ լճերի, Մվերուն իր մակարդակի և տարածքի էական փոփոխություններ չի ունենում՝ կախված չոր և անձրևային սեզոնների փոփոխությունից: Մակարդակի տարեկան տատանումները կազմում են ընդամենը մոտ 1,7 մ, առավելագույն արժեքը՝ մայիսին, իսկ նվազագույնը՝ հունվարին[4]։ Սա մասամբ պայմանավորված է նրանով, որ Լուապուլան, որը սկիզբ է առնում Բանվեուլուի ճահիճներից, հակված է կարգավորելու իր հոսքը, այնպես որ ներհոսքը դեպի Մվերու միշտ բավականին կայուն է: Լճի աճը փոխհատուցվում է Լուվուա գետի բավականին արագ արտահոսքով։
Մտնում է Արևելաաֆրիկյան Ռիֆտ հովտի լճերի շղթայի մեջ։ Լիճը ձգվում է հյուսիս-արևելքից հարավ-արևմուտք միջինը 118 կմ, միջին լայնությունը՝ 45 կմ։ Այն գտնվում է ծովի մակարդակից 917 մ բարձրության վրա[5], որը բարձր է Տանգանիկա լճից (763 մ)։ Հարավում Մվերուն ավելի ծանծաղ է, հյուսիսում՝ նրա խորությունը մեծանում է, իսկ հյուսիս-արևելքում կան երկու իջվածքներ։ Առավելագույն խորությունը 15 մ է[6][7]։ Մվերուից մոտ 50 կմ հեռավորության վրա և Կալունգվիշի գետից հյուսիս կա մի փոքր խիստ ճահճային Մվերու-Վանտիպա լիճը։
Եվրոպացիների համար լճի հայտնաբերումը վերագրվում է ճանապարհորդ Դավիթ Լիվինգսթոնին, ով այն նկարագրել է 1867-68 թվականների իր արշավախմբի ընթացքում[8]։ Մվերուի ափերին կան բազմաթիվ ձկնորսական գյուղեր։ Զամբիայի կողմից առավել նշանակալից բնակավայրերն են՝ Նչելենգե, Քաշկիշի և Չիենգի քաղաքները, ԿԴՀ-ի կողմից՝ Կիլվա, Պվետո և Լուկոնզոլվա։ Լճի հարավ-արևմտյան մասում գտնվում է 25 կմ² մակերեսով խոշոր Կիլվա կղզին։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ «Моеро-Мката». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) - ↑ Կաղապար:БСЭ1
- ↑ The New International Encyclopedia. T. 13. 1-st edition., N. Y. 1905 / p. 650
- ↑ A.R. Bos, C.K. Kapasa, P.A.M. van Zwieten Update on the bathymetry of Lake Mweru (Zambia), with notes on water level fluctuations // African Journal of Aquatic Science. — 2006. — № 31 (1). — С. 145—150. Архивировано из первоисточника 27 սեպտեմբերի 2007.
- ↑ Мверу // Ломбард — Мезитол. — М. : Советская энциклопедия, 1974. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров ; 1969—1978, т. 15).
- ↑ Կաղապար:ССГН
- ↑ Мверу // Маниковский — Меотида. — М. : Большая российская энциклопедия, 2012. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 19). — ISBN 978-5-85270-353-8.
- ↑ David Livingstone & Horace Waller (Ed): «The Last Journals of David Livingstone in Central Africa from 1865 to his Death». Two Volumes. John Murray, London, 1874.