Մորիս Շապա
Մորիս Շապա | |
|---|---|
_by_Erling_Mandelmann.jpg) | |
| Ծնվել է | դեկտեմբերի 21, 1916[1][2] |
| Ծննդավայր | Լոզան, Շվեյցարիա |
| Վախճանվել է | հունվարի 15, 2009[3][1][2] (92 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Martigny |
| Մասնագիտություն | բանաստեղծ և գրող |
| Լեզու | ֆրանսերեն |
| Քաղաքացիություն |  Շվեյցարիա |
| Պարգևներ | Արվեստների և գրականության շքանշանի կոմանդոր Գոնկուրյան մրցանակ պոեզիայի համար Մեծ Շիլլերի մրցանակ և Ռամբերի մրցանակ |
| Maurice Chappaz Վիքիպահեստում | |
Մորիս Շապա (ֆր.՝ Maurice Chappaz, դեկտեմբերի 21, 1916[1][2], Լոզան, Շվեյցարիա - հունվարի 15, 2009[3][1][2], Martigny), շվեյցարացի բանաստեղծ, արձակագիր, թարգմանիչ: Գրել է ֆրանսերեն:
Մեծացել է Մարտինյիում և Շաբլի աբբայությունում: Սեն-Մորիս քոլեջում ուսանելու տարիներին Լոզանում հաճախել է իրավունքի, իսկ Ժնևում՝ բանասիրության դասընթացներին: Նրան գուշակում էին մագիստրոսի կարիերա: Արձակագրի իր տաղանդի մասին առաջին անգամ իմացել է 1939 թվականին, երբ նովելների մրցութի ժամանակ իր ստեղծագործություններն արժանացել են Շառլ Ֆերդինանդ Ռամյուի և Գյուստավ Ռուի ուշադրությանը:
1947 թվականին ամուսնացել է Կորինա Բիյի հետ. ունեցել են երեք երեխա: Սկզբում Ֆուլիում զբաղվել է իրենց ընտանիքին պատկանող խաղողի որթատունկերի այգիների մշակմամբ, այնուհետև Գրանդ Դիքսանսի ջրամբարտակի կառուցման ժամանակ՝ 1955-1958 թթ. աշխատել է որպես երկրագետի օգնական: «Վալեզցիների կերպար»-ի (1965) հատուկ համն ու հոտը, հումորը և ուժն են, որ նրան ճանաչում են բերել: Արդեն ճանաչված լինելով որպես ռոմանական պոեզիայի հզոր ձայներից մեկը՝ նա գովերգում է կնոջը, սառույցների և կիրճերի երկրի գաղտնիքը, խորանի գինին և Ռոնի խաղողի որթատունկերը: Եթե նա սիրում է քնքշորեն ու կարոտով նկարագրել Վալեի բնակիչներին, ապա գիտի նաև երբեմն նախատել ու մերժել, բարոկկոյական ոճի պաճուճազարդ հումորով և իրոնիայով «Վալե-Ժյուդե մրցամարտը» (1968):
Այդ ժամանակ նա ձեռնարկում է մի ճանապարհորդություն աշխարհի շուրջը՝ Լապոնի, Նեպալ, Մոնթ-Աթոս, Տրանսսիբիր, Պեկին, Բեյրութ: Ճանապարհորդություններ, որոնք նա հանկարծակի ընդհատում է 1979 թվականին, Կորինա Բիյի մահից հետո: Դա «Կ-ի գիրքը» (1986), «79-ի Հոկտեմբերը» (1986) գործերին նախորդող տանջալի շրջանն էր: Բնության և հեռուների կանչը նորից գլուխ է բարձրացնում և 1986 թվականին նա նավ է բարձրանում Սպիտսբերգ գնալու համար: 1990 թվականին մեկ ուրիշ նավ նրան տանում է Կանադա և Նյու Յորք:
1981-1988 թթ. իր կյանքի և մտորումների մասին շուրջ 7000 էջ է տպագրել մի օրաթերթում:
Մորիս Շապան կրկին ամուսնացել է 1992 թվականին և տեղափոխվել որոշ ժամանակով ապրելու Աբեյ դյու Շաբլում (Վալե), երբեմն էլ Վալոն դը Ռեչիում (Վալե): 1997 թվականին նա իր ստեղծագործությունների ժողովածուի, ինչպես նաև բանաստեղծությունների համար արժանացել է Շիլլերի մեծ մրցանակի[4]:
Մորիս Շապան հայերեն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Շարունակում եմ թափառել (հատված «Գարնան մեծ օրերը» վիպակից): Մեծության կարիքը (XX դարի Շվեյցարիայի ռոմանական արձակ), Ե., «Գարուն», 2002, էջ 35-39: Թարգմ.՝ Իրինա Հովսեփյան:
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 3,0 3,1 3,2 http://www.swissinfo.ch/eng/news_digest/Leading_writer_dies.html?siteSect=104&sid=10203263&cKey=1232047502000&ty=nd
- ↑ Մեծության կարիքը (XX դարի Շվեյցարիայի ռոմանական արձակ), Ե., «Գարուն», 2002, էջ 33-34:
| ||||||||||||
