Մոհամմադ Ալի Շահ Ղաջար
| Մոհամմադ Ալի Շահ Ղաջար պարս.՝ محمدعلی شاه قاجار | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հունիսի 21, 1872 |
| Ծննդավայր | Թավրիզ, Ղաջարական Պարսկաստան |
| Մահացել է | ապրիլի 5, 1925 (52 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Սան Ռեմո, Իտալիայի թագավորություն |
| Գերեզման | Imam Husayn Mausoleum |
| Քաղաքացիություն | Իրան |
| Կրոն | շիա իսլամ |
| Մասնագիտություն | քաղաքական գործիչ |
| Ամուսին | Մալեքեհ Ջահան |
| Ծնողներ | հայր՝ Mozaffar ad-Din Shah Qajar? |
| Զբաղեցրած պաշտոններ | Շահ |
| Պարգևներ և մրցանակներ |         և  |
| Երեխաներ | Մոհամմադ Հասան Միրզա, Ահմադ Ղաջար և Mahmoud Mirza? |
Ստորագրություն | |
 Mohammad Ali Shah Qajar Վիքիպահեստում | |
Մոհամմադ Ալի Շահ Ղաջար (հունիսի 21, 1872, Թավրիզ, Ղաջարական Պարսկաստան - ապրիլի 5, 1925, Սան Ռեմո, Իտալիայի թագավորություն), Ղազարների դինաստիայի վեցերորդ շահը և եղել է Իրանի շահը 1907 թվականի հունվարի 8-ից մինչև 1909 թվականի հուլիսի 16-ը։ Բացի այդ, նա մայրական կողմից եղել է Ամիր Քաբիրի թոռը[1]։
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Մոհամմադ Ալի Շահ Ղաջարը դեմ է եղել 1906 թվականի պարսկական սահմանադրությանը, որը վավերացվել էր նրա հոր՝ Մոզաֆար ադ-Դին Շահ Ղազարի օրոք։ Այդ պատճառով հաճախակի քննադատության է ենթարկվել այդ ժամանակաշրջանի հրապարակումների, այդ թվում՝ «Մուսավաթ» շաբաթաթերթի կողմից[2]։ 1907 թվականին Մոհամմադ Ալին ցրել է Ազգային Խորհրդատվական Ժողովը և Սահմանադրությունը չեղյալ հայտարարեց, քանի որ այն հակասել է իսլամական օրենքին[3]։ Ռուսաստանի և Բրիտանիայի ռազմաքաղաքական աջակցությամբ ռմբակոծել է Մեջլեսը (պարսկական խորհրդարանը)[4]։
1909 թվականի հուլիսին սահմանադրամետ ուժերը Պարսկաստանի գավառներից Սարդար Ասադի, Սեպեհդար Ազամի, Սաթթար Խանի, Բաղեր խանի և Եփրեմ խանի գլխավորությամբ արշավեցին Պարսկաստանի նահանգներից Թեհրան, գահընկեց արեցին շահին և վերահաստատեցին սահմանադրությունը: 1909 թվականի հուլիսի 16-ին խորհրդարանը քվեարկել է Մոհամմադ Ալի Շահի 11-ամյա որդուն՝ Ահմադ Շահին գահին դնելու օգտին։ Մոհամմադ Ալի Շահը հրաժարվել է գահից նոր Սահմանադրական հեղափոխությունից հետո և այդ ժամանակվանից նա հիշվում է որպես բռնապետության խորհրդանիշ:
Փախչելով Օդեսա, Ռուսաստան (ներկայումս Ուկրաինա ), Մոհամմադ Ալին պլանավորել է իր վերադարձը իշխանության: 1911 թվականին եկել է Պարսկաստանի Աստարաբադ քաղաք, բայց նրա ուժերը ջախջախվել են[5]։ Մոհամմադ Ալի Շահը վերադարձել է Ռուսաստան, ապա 1920 թվականին Կոստանդնուպոլիս (ներկայիս Ստամբուլ ) և ավելի ուշ՝ Սան Ռեմո, Իտալիա, որտեղ մահացավ 1925 թվականի ապրիլի 5-ին։ Նրան թաղել են Իրաքի Քերբալա քաղաքում գտնվող Իմամ Հուսեյնի սրբավայրում: Մոհամմադ Ալիից ի վեր Պարսկաստանի յուրաքանչյուր շահ մահացել է աքսորում:
Նրա որդին և իրավահաջորդը՝ Ահմադ Շահ Ղազարը, եղել է Ղազարների դինաստիայի վերջին տիրակալը[6]։
Պարգևներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Ավստրո-Հունգարիա, Լեոպոլդի շքանշանի մեծ խաչ (1900 թվական)
- Ֆրանսիայի Երրորդ Հանրապետություն՝ Պատվո լեգեոնի մեծ խաչ (1907 թվական)
- Օսմանյան կայսրություն, Օսմանի տան բարձրագույն շքանշան (1905 թվական)
- Ռուսական կայսրություն
- Անդրեասի շքանշանի ասպետ (1905 թվական)
- Սուրբ Ալեքսանդր Նևսկու շքանշանի ասպետ (1905 թվական)
- Սպիտակ արծվի շքանշանի ասպետ (1905 թվական)
- Սուրբ Ստանիսլավի շքանշանի ասպետ, 1-ին աստիճան (1905 թվական)
- Սուրբ Աննայի 1-ին աստիճանի շքանշանի ասպետ (1905 թվական)
Մոհամմադ Ալի Շահ Ղազարը Միրզա Մոհամմադ Էբրահիմ խանի, Մոավին ալ-Դոուլեի և ընկերության, 1907 թվական։
.jpg)
Ամուսնություններ և երեխաներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Կանայք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Մոհամմադ Ալի Շահն ունեցել է երկու կին՝
- Ռոբաբեհ Խանում «Մալիհ-ՕՍ-Սալթանե»
- Արքայադուստր Զահրա Ղազար «Մալեկե Ջահան», Կամրան Միրզայի դուստրը
Մոհամմադ Ալի Շահն ունեցել է վեց որդի և երկու դուստր
Որդիներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Հոսեյն Ալի Միրզա «Էթեզադ Սալթանեհ»
- Ղոլամ Հոսեյն Միրզա (մահացել է մանկության տարիներին)
- Սուլթան Ահմադ Միրզա (հետագայում ՝ Ահմադ Շահ Ղաջար)
- Մոհամմադ Հասան Միրզա
- Սուլթան Մահմուդ Միրզա
- Սուլթան Մաջիդ Միրզա
Դուստրեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Խադիջե Խանում «Հազրաթ-է Ղոդսիեհ»
- Ասիեհ Խանում
Տես նաև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Cleveland, William L.; Bunton, Martin (2012-11-01), «America's Troubled Moment in the Middle East», The Contemporary Middle East, Routledge, էջեր 218–233, ISBN 978-0-429-49290-7, Վերցված է 2024-10-27-ին
- ↑ Iago Gocheleishvili (February 2007). «Georgian Sources on the Iranian Constitutional Revolution (1905-1911): Sergo Gamdlishvili's Memoirs of the Gilan Resistance». Iranian Studies. 40 (1): 60. doi:10.1080/00210860601138632. JSTOR 4311875. S2CID 153631653.
- ↑ Donzel, Emeri "van" (1994). Islamic Desk Reference. BRILL. ISBN 90-04-09738-4. p. 285-286
- ↑ «گزارشی از سمینار 'سده انقلاب مشروطیت ایران' در لندن». BBC Persian. 24 July 2006. Վերցված է 23 May 2020-ին.
- ↑ Donzel, Emeri "van" (1994). Islamic Desk Reference. BRILL. ISBN 90-04-09738-4. p. 285-286
- ↑ Soltan Ali Mirza Kadjar, 'Mohammad Ali Shah: The Man and the King', in: Qajar Studies. Travellers and Diplomats in the Qajar Era. Journal of the International Qajar Studies Association, volume VII, 2007.
Հետագա ընթերցում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Shablovskaia, Alisa (2019). «Treacherous friends or disenchanted masters? Russian diplomacy and Muhammad 'Ali (Shah) Qajar, 1911-1912». British Journal of Middle Eastern Studies. 48 (4): 1–18. doi:10.1080/13530194.2019.1683717. S2CID 210459869.