Տուղտավարդ

Տուղտավարդ
Դասակարգում
Թագավորություն	Բույսեր (Plantae)
Տիպ/Բաժին	Անոթավոր բույսեր (Tracheophyta)
Ենթատիպ	Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes)
Կարգ	Փիփերթածաղկավորներ (Malvales)
Ընտանիք	Փիփերթազգիներ (Malvaceae)
Ենթաընտանիք	Փիփերթայիններ (Malvoideae)
Տրիբա	Malveae
Ցեղ	Տուղտավարդ (Alcea) L., 1753

Տուղտավարդ (լատին․՝ Alcea), մոլոշավարդ, սուլթան վարդ, տուղտազգիների ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։

Կենսաբանական նկարագիր

Ցողունը մերկ է կամ մազմզոտ, կանգուն, բարձրությունը՝ 50-250 սմ։ Տերևներն ամբողջական են կամ բլթակավոր։ Ծաղկաբույլը ողկուզանման է, ծաղիկները՝ երկսեռ, խոշոր, սպիտակ, բաց դեղնավուն, մուգ կարմրավունից մինչև բաց վարդագույն։ Ծաղկում է հունիս-սեպտեմբերին։ Պտուղը տրոհվող է՝ կազմված բազմաթիվ (18-40) միասերմ պագիկներից։ Սերմերը երիկամաձև են։

Տեսակներ

Հայտնի է մոտ 60, ՀՀ-ում՝ 8 տեսակ՝

• Տուղտավարդ դեղնականաչ (լատին․՝ A. flavovirens),
• Տուղտավարդ կնճռոտ (լատին․՝ A. rugosa),
• Տուղտավարդ Սոսնովսկու (լատին․՝ A. sosnovskyi),
• Տուղտավարդ Ղարսի (լատին․՝ A. karsiana) և այլն։

Մշակվում է՝

• Տուղտավարդ վարդագույնը (լատին․՝ A. rosea)։

Տարածում

Տարածված է Արագածոտնի, Շիրակի, Գեղարքունիքի, Վայոց ձորի, Սյունիքի և այլ մարզերում, Երևանի շրջակայքում։ Աճում է քարքարոտ լանջերին, լեռնատափաստաններում, ժայռաճեղքերում, ընկուզենու, գիհու նոսրանտառներում, թփուտներում և այլն։

Կիրառում և նշանակություն

Բույսի վերգետնյա մասը պարունակում է բազմաշաքարներ (գլյուկոզ, ռամևոզ, արաբինոզ ), ածխաջրեր, վիտամիններ և այլն։ Արմատներից պատրաստված խյուսով բուժում են թարախապալարները (արագ հասունացնում է) և վերքերը։ Ծաղիկների Եփուկն օգտագործում են տիֆի և այլ տենդային հիվանդությունների ժամանակ։ Կիրառվում է գեղազարդիչ ծաղկաբուծության մեջ։

Պատկերասրահ

• 
  Տուղտավարդ
• 
• 
• 
• 

Արտաքին հղումներ

• Штокроза на сайте USDA NRCS(անգլ.) Проверено 18 октября 2008 г.
• Штокроза на сайте Энциклопедия декоративных садовых растений Проверено 18 октября 2008 г.

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։

Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Տուղտավարդ» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Տուղտավարդ» հոդվածին։