Մոլյարներ
Մոլյարներ, ատամնաշարի դիստալ մասում տեղակայված ատամներ, որոնց հիմնական գործառույթը սննդի մեխանիկական մշակումն է։
Մարդու մոլյարներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Մոլյարները (մեծ աղորիքներ) թվով ատամնաշարի վեցերորդ, յոթերորդ և ութերորդ ատամներն են։ Տեղակայված են պրեմոլյարներից (փոքր աղորիքներ) հետ։[1]
Մեծ աղորիքները հիմնականում ունենում են երեք արմատ, կախված տեղակայումից արմատների թիվը կարող է փոփոխվել։ Վերին վեցերորդ և յոթերորդ մոլյարները ունեն երեք արմատ՝ երկու թշային մեկ քմային, իսկ ութերորդը մեկ, երկու հազվադեպ կարող է ունենալ չորս և ավելի արմատներ։ Ստորին ծնոտի վեցերորդ և յոթերորդ մոլյարները ունեն երկու արմատ՝ դիստալ և մեդիալ[2]։
Արմատախողովակները նույնպես կախված տեղակայումից կարող են լինել տարբեր քանակի։ Հիմնականում յուրաքանչյուր արմատում լինում է մեկ արմատախողովակ։
Ստորին վեցերորդ մոլյարը չափերով մեծ է յոթերորդից և ութերորդից։ Այն ունի հինգ թմբիկներ՝ երեք թշային և երկու լեզվային։
Ստորին յոթերորդ մոլյարը ունի չորս թմբիկ՝ երկու թշային և երկու լեզվային։
Ստորին ութերորդ մոլյարը չունի հստակ թմբիկների քանակ։
Տրիբոսֆենիկ մոլյարներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Գիշատիչ կենդանիների մեծամասնության մեծ աղորիքների ծամող մակերեսին առկա են սուր թմբիկներ, որոնք դասավորված են եռանկյունաձև[3][4]։
- Տրիգոն, վերին եռանկյուն (վերին ծնոտի մոլյար), թեքված է դեպի լեզվային շրջան։
- Տրիգոնիդ, ստորին եռանկյուն (ստորին ծնոտի մոլյար), թեքված է դեպի թշային շրջան։
Բերանը փակելու ժամանակ, ծնոտներից յուրաքանչյուրի մոլյարները մխրճվում են հակառակ ծնոտի անտագոնիստ մոլյարների մեջ, և տրիգոնի ու տրիգոնիդի գագաթները գործում են որպես կտրող սարք:
- Պրոտոկոն և պրոտոկոնիդ, համապատասխանաբար վերին և ստորին ծնոտիների մոլյարների գագաթային թմբիկներ,
- Պարակոն և պարակոնիդ, առաջային թմբիկներ,
- Մետակոն և մետակոնիդ, հետին թմբիկներ։
Հիմնականում ստորին ծնոտի մոլյարները տրիգոնիդի հետին մասում ունեն լավ արտահայտված թմբություն՝ թալոնիդ (կրունկ)։ Մոլյարը միջին հատվածում ունի փոսություն և եզրային ոչ բարձր թմբիկներ։ Երբ ծնոտները փակվում են, վերին ծնոտի անտագոնիստ ատամի գագաթը հպվում է տալոնիդային փոսությանը: Այսպիսով, տրիգոնի և տրիգոնիդի կողմերի կտրող գործողությանը ավելացվում է նաև տալոնիդի տարածքում սեղմող գործողություն: Նկարագրված ատամի տեսակը կոչվում է տրիբոսֆենիկ։
Մոլերի կառուցվածքը կաթնասունների բրածո մնացորդները նկարագրելու և դրանց տաքսոնոմիական դիրքը որոշելու ամենակարևոր հատկանիշներից մեկն է։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Дробышевский С. В. «Особенности тасманийцев». Антропогенез.РУ. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-12-21-ին. Վերցված է 2014-09-17-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «Полость моляров верхней челюсти». Արխիվացված է օրիգինալից 2015-04-11-ին. Վերցված է 2009-08-12-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ John I. Ingle, Leif K. Bakland, Endodontics, Williams & Wilkins, Philadelphia, 4. Sub edition (1994), ISBN 0-683-04310-2.
- ↑ J. R. Strube, M. Stern, Curriculum Prothetik, Band I, Quintessenz Verlag, 2011, S. 32–33. ISBN 3-86867-026-2.
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]«Зубы». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը] | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մոլյարներ» հոդվածին։ |
| ||||||||||
