Մյուրիել Սփարք

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Jump to navigation Jump to search
Մյուրիել Սփարք
Ծնվել էփետրվարի 1, 1918(1918-02-01)[1][2][3][4][5][5][6][7][8][7][9]
ԾննդավայրԷդինբուրգ[10]
Վախճանվել էապրիլի 13, 2006(2006-04-13)[1][2][3][4][5][6][7][8][7][9] (88 տարեկանում)
Վախճանի վայրՖլորենցիա, Իտալիա
Մասնագիտությունգրող, բանաստեղծ, վիպասան, դրամատուրգ, խմբագիր, սցենարիստ, գրական քննադատ և կենսագիր
Լեզուանգլերեն[2]
ԱզգությունՇոտլանդացիներ
ՔաղաքացիությունFlag of the United Kingdom.svg Միացյալ Թագավորություն
ԿրթությունՀերիոթ-Ուատտի համալսարան[11] և James Gillespie's High School?[11]
Ուշագրավ աշխատանքներThe Prime of Miss Jean Brodie?, The Mandelbaum Gate?, The Driver's Seat?, Memento Mori?, The Comforters?, The Ballad of Peckham Rye?, The Bachelors?, The Girls of Slender Means?, The Public Image?, The Takeover?, Territorial Rights?, Loitering with Intent?, A Far Cry From Kensington?, Symposium?, Aiding and Abetting? և The Finishing School?
ԱնդամակցությունԷդինբուրգի թագավորական ընկերություն և Թագավորական գրական ընկերություն
ՊարգևներԲրիտանական կայսրության կին կոմանդոր շքանշան Ջեյմս Թայթ Բլեքի անվան գրական մրցանակ Աբերդինի համալսարանի պատվավոր դոկտոր Օքսֆորդի համալսարանի պատվավոր դոկտոր Թագավորական գրական միության անդամ Արվեստների և գրականության շքանշանի կոմանդոր[12] Golden PEN Award?[13] Lost Man Booker Prize?[14] Bram Stoker Award for Best Non-Fiction? Saltire Awards? և Դևիդ Կոենի մրցանակ
Կայքmurielspark.com
Muriel Spark Վիքիպահեստում

Մյուրիել Սառա Սփարք (անգլ.՝ Dame Muriel Sarah Spark) - փետրվարի 1, 1918(1918-02-01)[1][2][3][4][5][5][6][7][8][7][9], Էդինբուրգ[10] - ապրիլի 13, 2006(2006-04-13)[1][2][3][4][5][6][7][8][7][9], Ֆլորենցիա, Իտալիա), բրիտանացի բանաստեղծ, արձակագիր, գրականագետ, քննադատ

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մյուրիել Սփարքը ծնվել է 1918 թվականին շոտլանդական Էդինբուրգ քաղաքի Բրունթսֆիլդ թաղամասում: Նրա հայրը՝ ինժեներ Բերնարդ Քեմբերգը, հրեա էր[15], Մեծ Բրիտանիա էր գաղթել այն տարիներին ռուսական կայսրության մի մասը հանդիսացող Լիտվայից: Անգլուհի մայրը բողոքական էր, ինչպես և Մյուրիելը: Ապագա գրողը սովորել է ծննդավայրի Ջորջ Գիլեփսիի իգական դպրոցում: 1934-1935 թթ. կոմերցիոն թղթակցության և ճշգրիտ գրելու դասընթաց է անցել Հերիոթ-Ուաթ քոլեջում, որն ավարտելուց հետո մի կարճ ժամանակ աշխատել է որպես անգլերենի ուսուցչուհի, այնուհետև աշխատանքի անցել հանրախանութներից մեկում որպես քարտուղարուհի: 1937 թվականի սեպտեմբերի 3-ին ամուսնացել է Սիդնեյ Սփարք Օսվալդի հետ, ընդունել նրա ազգանունը:

Պսակադրությունից կարճ ժամանակ անց զույգը մեկնում է Աֆրիկա՝ Հարավային Ռոդեզիա (այժմյան Զիմբաբվե): 1938 թ.-ի հուլիսին ծնվում է նրանց որդին՝ Ռոբինը: Սակայն մի քանի ամսվա համատեղ կյանքն էլ բավական էր, որպեսզի Մյուրիելը համոզվեր, որ իր ամուսինը հոգեկան լուրջ խանգարում ունի, որը դրսևորվում էր բռնության կատաղի պոռթկումներով: Ամուսնուց բաժանվելով և որդուն վերջինիս մոտ թողնելով՝ Մյուրիելը 1944 թ.-ի սկզբներին վերադառնում է Բրիտանիա, Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի մնացյալ ժամանակաշրջանում աշխատում արտաքին գործերի նախարարության հետախուզական բաժնում: Ընդ որում՝ որդու նյութական կարիքները հոգալու նպատակով կանոնավոր կերպով գումարներ էր փոխանցում: Ի վերջո՝ երեխայի խնամքի ու դաստիարակության գործով զբաղվում են Մյուրիելի՝ Շոտլանդիայում բնակվող ծնողները:

Գրական աշխատանքով Մյուրիել Սփարքը (նա ամուսնական ազգանունը գերադասեց իր օրիորդական Քեմբերգ ազգանունից) լրջորեն սկսել է զբաղվել պատերազմի ավարտից հետո: Նրա առաջին ստեղծագործությունները բանաստեղծություններ էին և քննադատական ու գրականագիտական հոդվածներ:Երբ արդեն լավ բանաստեղծի ու գրականագետի համբավ էր ձեռք բերել, ձեռնամուխ եղավ իր առաջին գեղարվեստական արձակ գործի ստեղծմանը: Դա «Սերովբեն և Զամբեզին» պատմվածքն էր, որը 1951 թվականի Ծննդյան տոների կապակցությամբ լոնդոնյան «Observer» հանդեսի հայտարարած մրցույթում շահեց բարձրագույն պարգևը և միանգամից գրավեց գրական շրջանակների ուշադրությունը՝ թեմայի, նյութի յուրահատուկ մշակման շնորհիվ: Բայց այդ նույն ժամանակաշրջանում Սփարքը հավատքի, դավանանքի հետ կապված ճգնաժամ էր ապրում: Այդ դժվարին ամիսներին նրան ֆինանսապես և հոգեպես թև ու թիկունք դարձավ անվանի գրող Գրեհեմ Գրինը. վերջինս ժամանակին ինքն էլ էր ներքին ծանր պայքարի արդյունքում անցում կատարել կաթոլիկական դավանանքին: Վերջապես, 1954 թվականին Մյուրիելը նույնպես կաթոլիկություն ընդունեց: Այդ վճռորոշ քայլը ողջունեցին ու խրախուսեցին Գրեհեմ Գրինը, Իվլին Վոն... Այս դարձը ահռելի ազդեցություն գործեց Սփարքի ստեղծագործության վրա. այստեղ ի հայտ եկան կրոնական մոտիվներ, մարդկային կյանքի հետազոտություններ ու մեկնություններ քրիստոնեական պատվիրանների լույսի ներքո: Մասնավորապես՝ ,,Մխիթարողները»(«The Comforters», 1957) վեպում նա կերտել է տագնապալից հոգիներով մարդկանց անչափ բնական կերպարներ, որոնք բարոյական անորոշության անհանգիստ զգացողություն են առաջացնում:

1959 թվականին Մյուրիել Սփարքը ճաշակեց իր առաջին գրական մեծ հաջողության պարգևած բերկրանքը. լույս տեսավ նրա «Memento mori» վեպը, որը կարելի է անվանել ծերացող մտավորականների «մահվան պարի» չափազանց տպավորիչ արտացոլում, մտավորականներ, որոնք միմյանց հետ անխնա վիճում ու մրցակցում են նույնիսկ այն ժամանակ, երբ մեկը մյուսի հետևից մեռնում են: 1961 թվականին Սփարքը հրատարակեց ևս մեկ վեպ՝ «Միսս Ջին Բրոուդին ծաղկուն տարիքում» («The Prime of Miss Jean Brodie»), որը, համընդհանուր կարծիքի համաձայն, կարելի է համարել նրա գլուխգործոցը: 1966-1968 թվականներին մեծ հաջողությամբ բեմականացվեց դրա հիման վրա գրված թատերգությունը, հաջորդ տարում էկրան բարձրացավ փառաբանված կինոնկարը՝ Մեգի Սմիթի մասնակցությամբ, իսկ այնուհետև՝ նաև վեցմասանոց հեռուստաֆիլմը, որը նույնպես հսկայական միջազգային հաջողություն ունեցավ: 1975 թվականին 75-ամյա Սփարքը գրեց ինքնակենսագրական «Curriculum Vitae» գիրքը, որտեղ պատկերավոր ներկայացնում է իր կյանքի առաջին 39 տարիները՝ ընդհուպ մինչև առաջին վեպի՝ «Մխիթարողների» լույսընծայումը:

1993 թվականին Մյուրիել Սփարքը պարգևատրվել է Բրիտանական կայսրության շքանշանով, 1997 թ.-ին արժանացել Դևիդ Քոհենի մրցանակին:

Վախճանվել է 88 տարեկան հասակում, Իտալիայի Ֆլորենցիա քաղաքում:

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Person Profile // Internet Movie Database — 1990.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Encyclopædia Britannica
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 SNAC — 2010.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 Internet Broadway Database — 2000.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 7,7 7,8 7,9 NooSFere — 1999.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 Munzinger-Archiv — 1913.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 German National Library, Berlin State Library, Bavarian State Library et al. Record #118798197 // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
  11. ↑ 11,0 11,1 The International Who's Who of Women 2006 — Routledge, 2005. — ISBN 978-1-85743-325-8
  12. ↑ https://www.siv.archives-nationales.culture.gouv.fr/siv/rechercheconsultation/consultation/ir/pdfIR.action?irId=FRAN_IR_026438
  13. ↑ https://www.englishpen.org/events/prizes/golden-pen-award-for-a-lifetimes-distinguished-service-to-literature/
  14. ↑ https://www.theguardian.com/books/2010/mar/25/lost-booker-prize-shortlist
  15. ↑ «Muriel Spark, Novelist Who Wrote 'The Prime of Miss Jean Brodie,' Dies at 88»։ The New York Times։ 23 April 2010 

Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Պաշտոնական կայք
  • Мюриэл Спарк в библиотеке А. Белоусенко (ռուս.)
  • Apostolou F. Seduction and Death in Muriel Spark’s Fiction / F. Apostolou. - Connecticut, Lnd: Greenwood Press, 2001. - 121 p.
  • Spark M. Aiding and Abetting / M. Spark. - London: Penguin Books, [Б.г]. - 212 p.
  • Spark M. Symposium / M. Spark. - London: Penguin Books, [Б.г]. - 192 p.
  • Martin J. The Action Is Not at the Table // www.nytimes.com/books/97/05/11/ reviews/ 970511.11/fitzget.html, (20.09.2001)

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մյուրիել_Սփարք&oldid=6967238» էջից