Մինսկի արձանագրություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Մինսկի արձանագրություն
Արձանագրություն եռակողմ կոնտակտային խմբի խորհրդակցությունների արդյունքների վերաբերյալ
Պայմանագրի տիպ Հրադադարի մասին համաձայնագիր
Պատրաստվել է 2014 թվականի հուլիս-սեպտեմբեր
Ստորագրվել է
— վայր
2014 թվականի սեպտեմբերի 5
{{{Ստորագրման_վայր}}}
Ուժի մեջ է մտել Ստորագրման պահից
Լեզու Ռուսերեն

Մինսկի արձանագրություն (Մինսկի համաձայնագիր), փաստաթուղթ, որը ստորագրվել է 2014 թվականի սեպտեմբերի 5-ին Մինսկում «Պրեզիդենտ-Հյուրանոց» շենքում, որը, մասնավորապես, նախատեսում էր հրադադար Ուկրաինայի Դոնեցկի և Լուգանսկի մարզերի տարածքում։ Ամբողջական անվանումը՝ «արձանագրություն եռակողմ կոնտակտային խմբի խորհրդակցությունների արդյունքների վերաբերյալ, որոնք ուղղված են Ուկրաինայի նախագահ Պետրո Պորոշենկոյի խաղաղ ծրագրի և Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի նախաձեռնությունների իրականացմանը»։

Ռուսաստանի կողմից արձանագրությունը ստորագրել են Ուկրաինայում Ռուսաստանի Դաշնության արտակարգ և լիազոր դեսպան Միխայիլ Զուրաբովը, Ուկրաինայի կողմից՝ նախկին նախագահ Լեոնիդ Կուչման, որը մանդատ ուներ երկրի ղեկավարությունից[1][2], ԵԱՀԿ-ի կողմից՝ շվեյցարացի դիվանագետ Հայդի Տալյավինին, Լուգանսկի Ժողովրդական Հանրապետության և Դոնեցկի Ժողովրդական Հանրապետության կողմից՝ համապատասխանաբար նրանց ղեկավարներ Իգոր Պլոտնիցկին և Ալեքսանդր Զախարչենկոն։ Փաստաթղթի ստորագրումից հետո հրադադարի ռեժիմն ուժի մեջ է մտել նույն օրը, տեղական ժամանակով ժամը 18:00-ից[3]։

Չնայած արձանագրության ստորագրմանը՝ Ուկրաինայի արևելքում ռազմական գործողությունները շարունակվել են դրա գործողության ընթացքում։ 2015 թվականի հունվարի կեսերին հակամարտության կողմերը փաստացի դադարեցին կատարել արձանագրության կետերը։

Նախապատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2014 թվականի հունիսի 23-ին Դոնեցկում տեղի է ունեցել եռակողմ հանձնաժողովի առաջին հանդիպումը, որին մասնակցել են Լեոնիդ Կուչման, Միխայիլ Զուրաբովը, Տալյավինին, ինչպես նաև Վիկտոր Մեդվեդչուկը, Օլեգ Ցարևը և Ալեքսանդր Բորոդայը[4]։ Կողմերը կարողացել են հրադադարի շուրջ համաձայնության հասնել մինչև հունիսի 27-ը[5]։ Այդ ընթացքում նախագահ Պորոշենկոյի ներկայացրած «խաղաղ ծրագիրը» նախատեսում էր Ուկրաինայի տարածքից «վարձկանների» դուրսբերում, ապստամբների զինաթափում, մասնակի համաներում, իշխանության տեղական մարմինների աշխատանքի վերականգնում սահմանափակ ապակենտրոնացման և ռուսաց լեզվի իրավունքների պահպանում[6]։

Մինսկում եռակողմ հանդիպում (ԵԱՀԿ-Ռուսաստան-Ուկրաինա) անցկացնելու գաղափարը առաջացել էր դեռ հուլիսին, սակայն այն ժամանակ Ուկրաինայի նախագահ Պորոշենկոն առաջարկում էր քննարկել Boeing 777 ինքնաթիռի կործանման վայր միջազգային փորձագետների մուտքի և ապստամբների կողմից պատանդներ վերցնելու հարցերը[7]։

Օգոստոսին ապստամբները լայնածավալ հակահարձակման էին դիմել Դոնեցկի մարզի հարավում՝ բարդացնելով ուկրաինական ուժերի վիճակը։

Այս մասին հայտարարել է երկրի ռազմական գլխավոր դատախազը։ Ապստամբները վերահսկում էին 16,000 կմ² տարածք, որը բնակեցված էր 4,5 միլիոն մարդով։ Վերահսկիչ գոտում ներառված էին Դոնեցկի և Լուգանսկի մարզային կենտրոնները, ինչպես նաև այնպիսի հիմնական բնակավայրեր, ինչպիսիք են Նովոազովսկը, Գորլովկան, Մակեևկան[8]։

Պետրո Պորոշենկոն «Ուկրաինսկայա պրավդա»-ին տված հարցազրույցում (2019 թվականի օգոստոս) ասել է, որ Մինսկի համաձայնագիրը ստորագրելու հարցը որոշվել է ոչ թե Մինսկում, այլ Քարդիֆում, ՆԱՏՕ-ի Ուելսյան գագաթնաժողովում. «Դա հրաշք էր։ Երբ ես պատրաստվում էի ՆԱՏՕ-ի գագաթնաժողովին ոչ ոք չէր հավատում, որ մենք կկարողանանք ստորագրել և դադարեցնել ռուսական հարձակումը»[9]։

Մինսկում բանակցությունների մեկնարկին նախորդել Է Պուտինի և Պորոշենկոյի միջև սեպտեմբերի 3-ին կայացած հեռախոսազրույցը[10]։ Մինչ այդ պահը Պուտինը նախագիծ էր պատրաստել Դոնբասում իրավիճակը կայունացնելու համար․

  • «Ուկրաինայի հարավ-արևելքի աշխարհազորի կազմավորումների ակտիվ հարձակողական գործողությունների դադարեցումը Դոնեցկի և Լուգանսկի ուղղություններով»
  • «Ուկրաինայի ուժային կառույցների ստորաբաժանումների «հետքաշումը», որը բացառում է հրետանային բնակավայրերի և համազարկային կրակի բոլոր տեսակի համակարգերի գնդակոծման հնարավորությունը»
  • «հրադադարի պայմանների պահպանման նկատմամբ միջազգային լիարժեք և օբյեկտիվ վերահսկողության իրականացում և այդ կերպ ստեղծվող անվտանգության գոտում իրադրության դիտարկում»
  • «հակամարտության գոտում խաղաղ քաղաքացիների և բնակավայրերի դեմ մարտական ավիացիայի կիրառման բացառում»
  • «բռնությամբ պահված անձանց փոխանակումը «բոլորին բոլորի հետ» բանաձևով՝ առանց որևէ նախապայմանի»
  • «հումանիտար միջանցքների բացում՝ փախստականների տեղաշարժի և Ուկրաինայի արևելք հումանիտար բեռների առաքման համար»
  • վերանորոգման անձնակազմեր ուղարկել տուժած շրջաններ՝ վերականգնելու ոչնչացված սոցիալական և կյանքի աջակցող ենթակառուցվածքը Ուկրաինայի արևելքում[11]։

Եռակողմ կոնտակտային խմբի կազմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Խմբի աշխատանքներին մասնակցում էին․

Արձանագրության բովանդակություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սահմանագծման գծի և բուֆերային գոտու քարտեզն ըստ Մինսկի համաձայնագրի
  1. Ապահովել զենքի կիրառման երկկողմանի անհապաղ դադարեցում։
  2. Ապահովել ԵԱՀԿ կողմից զենքի չկիրառման ռեժիմի դիտարկումն ու ստուգումը։
  3. Անցկացնել իշխանության ապակենտրոնացում, այդ թվում՝ Ուկրաինայի «Դոնեցկի և Լուգանսկի մարզերի առանձին շրջաններում տեղական ինքնակառավարման ժամանակավոր կարգի մասին» օրենքի ընդունման միջոցով (հատուկ կարգավիճակի մասին օրենք)։ Ապահովել ուկրաինա-ռուսական պետական սահմանին մշտապես գործող մոնիտորինգը և ԵԱՀԿ կողմից ստուգումը՝ Ուկրաինայի և ՌԴ սահմանամերձ շրջաններում անվտանգության գոտու ստեղծմամբ։
  4. Անհապաղ ազատ արձակել բոլոր պատանդներին և ապօրինաբար պահվող անձանց։
  5. Օրենք ընդունել Ուկրաինայի Դոնեցկի և Լուգանսկի մարզերի առանձին շրջաններում տեղի ունեցած իրադարձությունների կապակցությամբ անձանց հետապնդումներ և պատիժ թույլ չտալու մասին։
  6. Շարունակել ներառական համազգային երկխոսությունը։
  7. Միջոցներ ձեռնարկել Դոնբասում հումանիտար իրավիճակի բարելավման ուղղությամբ։
  8. Ապահովել արտահերթ տեղական ընտրությունների անցկացումը՝ «Դոնեցկի և Լուգանսկի մարզերի առանձին շրջաններում տեղական ինքնակառավարման ժամանակավոր կարգի մասին» Ուկրաինայի օրենքին համապատասխան (հատուկ կարգավիճակի մասին օրենք)։
  9. Ուկրաինայի տարածքից դուրս բերել անօրինական զինված կազմավորումները, ռազմական տեխնիկան, ինչպես նաև գրոհայիններին և վարձկաններին։
  10. Ընդունել Դոնբասի տնտեսական վերածննդի և տարածաշրջանի կենսագործունեության վերականգնման ծրագիրը։
  11. Տրամադրել անձնական անվտանգության երաշխիքներ խորհրդակցությունների մասնակիցների համար[14]։

Արձանագրության մեկնաբանություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Ուկրաինայի նախագահ Պետրո Պորոշենկոյի խոսքով՝ Ռուսաստանի Դաշնության կանոնավոր բանակի ստորաբաժանումների կողմից ուկրաինական պետության տարածք ուղղակի ներխուժումից հետո նա հանդես է եկել կրակի անհապաղ դադարեցման նախաձեռնությամբ։ Այդ մասին նա պայմանավորվել է Վլադիմիր Պուտինի հետ, իսկ Մինսկում ստորագրվել է միայն համապատասխան արձանագրություն։ Պորոշենկոյի խոսքով՝ Մինսկի արձանագրությունը ենթադրում է ՌԴ-ի կանոնավոր զինված ուժերի հարձակման դադարեցում, ռազմագերիների փոխանակում, «Դոնբասի ամբողջ տարածքում Ուկրաինայի ինքնիշխանության վերականգնում և պահպանում, այդ թվում նաև այն, որն այժմ ժամանակավորապես վերահսկվում է զինյալների կողմից»։ Նախագահն ընդգծել է, որ Ուկրաինան զիջումների չի գնացել երկրի տարածքային ամբողջականության և ինքնիշխանության հարցում։ Արձանագրության երրորդ և իններորդ կետերում հիշատակված օրենքը ենթադրում է Ուկրաինայի կազմում Դոնեցկի և Լուգանսկի մարզերի պահպանում[15]։
  • Ինչ վերաբերում է երկրի հարավ-արևելքի կարգավիճակի շուրջ բանակցություններին, ապա Մինսկում ստորագրված արձանագրությունը նախապատրաստում է համապատասխան քայլեր... ես կարծում եմ, որ «Ռուսաստանը պետք է կատարի հրադադարի մասին համաձայնագրի իր մասը։ Դա նշանակում է, որ Ռուսաստանը պետք է կատարի իր պարտավորությունները։ Այս մասը կայանում է նրանում, որ բոլոր ռուս զինվորներն ու սպառազինությունները, որոնք մինչ օրս գտնվում են ուկրաինական տարածքում, պետք է հետ կանչվեն Ուկրաինայի հետ ձեռք բերված համաձայնությունից։ Իսկ միջազգային հանրությունը պետք է դա վերահսկի»[16]։
  • Ավստրիայի արտաքին գործերի նախարար Սեբաստիան Կուրցը կարծում է, որ Մինսկի պայմանագիրը ենթադրում է ռուսական զորքերի դուրսբերում Ղրիմի տարածքից․ «այժմ անհրաժեշտ է անել ամեն ինչ, որպեսզի իրագործվեն Մինսկի պայմանավորվածությունների մյուս կետերը», - ասել է Կուրցը։ Մասնավորապես, Ուկրաինայի տարածքից պետք է դուրս բերվեն բոլոր ռուս զինծառայողները՝ և ոչ միայն երկրի հարավ-արևելքից, այլ մեր տեսանկյունից, և Ղրիմից։ Ուկրաինայի տարածքային ամբողջականությունը պետք է պահպանվի[17]։
  • Դոնեցկի Ժողովրդական Հանրապետության ղեկավարությունն, իր հերթին, կարծում է, որ հրադադարի կնքումը միայն առաջին քայլն է դեպի Լուգանսկի և Դոնեցկի մարզերի հետագա անկախությունը Կիևից։ Բացի այդ, ԴԺՀ-ի ղեկավարությունը կասկածներ ունի Կուչմայի լիազորությունների հարցում, և նրանք իրենց իրավունք են վերապահում ուկրաինացի ուժայինների կողմից հրադադարի խախտման դեպքում անհապաղ շարունակել «Նովոռոսիայի հողերի ազատագրման գործողությունը Ուկրաինական օկուպացիայից»[18]։

Քննադատություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Նովոռոսիայի խորհրդարանի առաջին փոխխոսնակ Ալեքսանդր Կոֆմանը քննադատել է Մինսկի արձանագրության բովանդակությունը՝ հայտարարելով Ուկրաինայի կազմում ԴԺՀ-ի և ԼԺՀ-ի հետագա գտնվելու անընդունելիության մասին[19]։
  • 2014 թվականի սեպտեմբերի 9-ին ԴԺՀ-ում լսեցին Դոնեցկի Ժողովրդական Հանրապետության դաշտային հրամանատարների և հանրության քննադատությունը։ Սեպտեմբերի 9-ին ԴԺՀ-ի պատգամավորները Լիտվինովի գլխավորությամբ Զախարչենկոյին և այլ պաշտոնատար անձանց հիշեցրել են ինքնիշխանության մասին հռչակագրի դրույթների մասին, որոնք բավական էապես տարբերվում են Մինսկում ստորագրված մի շարք կետերի հետ։ 2014 թվականի սեպտեմբերի 9-ի № 32-1 որոշմամբ Դոնեցկի Ժողովրդական Հանրապետության Գերագույն Խորհուրդը որոշել է, որ օտարերկրյա պետությունների և միջազգային կազմակերպությունների հետ բանակցություններում ԴԺՀ-ի իշխանության մարմիններին անհրաժեշտ է «առաջնորդվել բացառապես Դոնեցկի Ժողովրդական Հանրապետության ինքնիշխանության մասին հռչակագրով» և միջազգային սկզբունքներով[20][21][22]։
  • «Բատկիվշչինա» կուսակցության առաջնորդ Յուլիա Տիմոշենկոն քննադատել Է Մինսկի արձանագրության բովանդակությունը և ուկրաինական կողմից պահանջել շարունակել ռազմական գործողությունները[23]։

Արձանագրության պահպանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չնայած Արձանագրության ստորագրմանը, դրա դրույթների մեծ մասը չի պահպանվել[24]։

  • Հրադադարի ռեժիմը, որն ուժի մեջ է մտել սեպտեմբերի 5-ին, ժամը 18:00-ին, բազմիցս խախտվել է դրա գործողության ողջ ժամանակահատվածը[25][26][27][28]։ ՄԱԿ-ի տվյալներով՝ 2014 թվականի նոյեմբերի սկզբին հրադադարի հայտարարումից հետո հակամարտության գոտում զոհվել է ավելի քան 1 000 մարդ[29]։ Դեկտեմբերին հրադադարի ռեժիմը սկսել է իրականացվել երկու կողմերի կողմից։ Երկու կողմերի հայտարարության համաձայն՝ սկսվել է շփման գծից ծանր սպառազինությունների հետքաշումը։ Մինսկում դեկտեմբերի 24-ին կայացած բանակցություններում կողմերը պայմանավորվել են գերիներին փոխանակել դեկտեմբերի 26-ի դրությամբ։ Դեկտեմբերի 26-ին ապստամբներն ու ուկրաինացի զինվորականները հակամարտության ընթացքում գերիների ամենամեծ փոխանակությունն են կատարել։ Հունվարի սկզբին իրավիճակը կտրուկ սրվեց։ Վոլնովախայի մոտ ավտոբուսի գնդակոծությունից հետո սկսվել են փոխադարձ գնդակոծություններ։ 2015 թվականի հունվարի կեսերին հատկապես կատաղի մարտեր են ծավալվել Դոնեցկի օդանավակայանի նկատմամբ վերահսկողության համար, որը պահվում է ուկրաինական զորքերի կողմից։ Հունվարի 23-ին ԴԺՀ-ի ներկայացուցիչները հայտարարություն են արել հրադադարի գործողությունը դադարեցնելու մասին՝ կառավարական զորքերի կողմից շարունակվող գնդակոծությունների պատճառով[30][31][32]։ ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղար Պան Գի Մունը դատապարտել է «հրադադարի ռեժիմից ապստամբների միակողմանի դուրս գալը»[33]։
  • Մինչև 500 մարդ ընդլայնվող ԵԱՀԿ առաքելությունն Ուկրաինայում չկարողացավ իրականացնել Ռուսաստանի և Ուկրաինայի սահմանների մոնիթորինգ, բացառություն են կազմում միայն հուլիսի վերջից Գուկովո և Դոնեցկ (Ռուսաստան) անցակետերում գտնվող կազմակերպության 22 ներկայացուցիչները[24]։
  • Ուկրաինայի գլխավոր շտաբի նախաձեռնությամբ ստեղծվել է հրադադարի ռեժիմի վերահսկման և համակարգման և հակամարտության կողմերի շփման գծի կայունացման համատեղ կենտրոն, որում ընդգրկվել են 75 ռուս և ավելի քան 280 ուկրաինացի սպաներ։ Կենտրոնը տեղակայված է Սոլեդարում (Դոնեցկի մարզ)։ PKK-ի խնդիրը հրադադարի ռեժիմի մոնիթորինգն է և Ուկրաինայի իշխանությունների վերահսկողության տակ գտնվող տարածքում ԴԺՀ-ի, ԼԺՀ-ի ստորաբաժանումների հրամանատարների հետ բանակցությունների միջոցով փոխհրաձգությունների դադարեցմանն աջակցելը։ Կենտրոնն աշխատել է մինչև 2017 թվականի դեկտեմբերը[34]։
  • Դոնբասի տնտեսական վերականգնման ծրագիրը չի մշակվել։ Նոյեմբերի կեսերին ընդունվել Է Ուկրաինայի նախագահի հրամանագիրը, որը Ազգային Բանկին հանձնարարել է մեկ ամսվա ընթացքում դադարեցնել հակաահաբեկչական գործողության գոտում ձեռնարկությունների և բնակչության բանկային հաշիվների սպասարկումը[24]։ 2015 թվականի հունվարին Ուկրաինայի իշխանությունները սահմանափակել էին տրանսպորտային հաղորդակցությունը ԴԺՀ-ի և ԼԺՀ-ի վերահսկողության տակ գտնվող տարածքներով՝ թողնելով միայն 7 միջանցք[35]։
  • Ուկրաինայի արտաքին գործերի նախարարության տվյալներով՝ համաձայնագրի գործողության սկզբից և հրադադարի ռեժիմի հայտարարումից մինչև 2015 թվականի հունվարի 20-ը ԴԺՀ-ն և ԼԺՀ-ն իրենց տարածքն ավելացրել են 500 քառակուսի կիլոմետրով[36]։

Արձագանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. «МИД Украины разъяснил статус Кучмы на переговорах в Минске». Росбалт. 2014 թ․ սեպտեմբերի 8.
  2. «Совместное заявление Донецкой Народной Республики и Луганской Народной Республик». Пресс-центр ДНР. 2014 թ․ սեպտեմբերի 8. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ սեպտեմբերի 8-ին. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 16-ին.
  3. В Минске договорились с 18:00 объявить перемирие на Донбассе
  4. Стартовали переговоры между Киевом, Москвой и ополченцами
  5. После переговоров Царёв взялся спасать Кучму и Шуфрича от разъяренной толпы
  6. Петр Порошенко представил свой мирный план по Донбассу
  7. Порошенко решил провести мирные переговоры в Минске
  8. «Опубликована карта АТО после перемирия. Под контролем ДНР и ЛНР находится 16 000 км2». ООО "Вести масс-медиа". 8 сентября 2014. Վերցված է 2014 թ․ նոյեմբերի 11-ին.
  9. Порошенко: Минские соглашения в сентябре 2014 года помогли остановить российское наступление // Интерфакс-Украина, 01.08.2019
  10. Порошенко по телефону договорился с Путиным о перемирии на Донбассе
  11. Путин предложил план по стабилизации ситуации на Украине
  12. 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 На встрече в Минске интересы ДНР и ЛНР представляют Захарченко и Плотницкий Արխիվացված 2014-09-07 Wayback Machine // БелТА-ИТАР-ТАСС, 05.09.2014
  13. Заседание контактной группы по Украине проходит в Минске Արխիվացված 2014-09-07 Wayback Machine // БелТА, 05.09.2014
  14. Оригинал протокола
  15. Выступление Президента Украины на заседании Кабинета Министров Արխիվացված 2014-09-16 Wayback Machine // Официальное интернет-представительство президента Украины, 10.09.2014
  16. The debris of war in Ukraine // Reuters, 09.09.2014
  17. «Евросоюз готов платить эту цену». Глава МИД Австрии о возможности снятия санкций ЕС против России // Коммерсантъ, 30.09.2014
  18. «Заявлении Новороссии». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ սեպտեմբերի 8-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 16-ին.
  19. Предлагаемый Москвой сценарий урегулирования неприемлем, — вице-спикер парламента Новороссии
  20. ««МИНСКОЕ СОГЛАШЕНИЕ» АННУЛИРОВАНО!». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հոկտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 28-ին.
  21. «Донецкие боевики аннулировали минское соглашение». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ նոյեմբերի 16-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 16-ին.
  22. ПОСТАНОВЛЕНИЕ № 32-1 от 09.09.2014г(չաշխատող հղում)
  23. Тимошенко критикует минское соглашение — не сказано о роли Москвы в войне
  24. 24,0 24,1 24,2 Полина Химшиашвили, Максим Гликин, Михаил Рубин, Александр Артемьев, Степан Опалев. Перезапуск мира: почему переговоры по Украине зашли в тупик «РБК», 20.11.2014
  25. «При обстреле поселка Счастье под Луганском есть погибшие и 13 раненых». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 16-ին.
  26. Илья Барабанов, Олег Гавриш, Ольга Мордюшенко, Наталья Скорлыгина. Режим прекращения света и тепла
  27. Не мир. Не война, Лента.ру, 12.11.2014
  28. Ukraine rebels vow to take back cities Արխիվացված 2014-10-23 Wayback Machine
  29. ООН: жертвами конфликта в Донбассе стали 4300 человек «Русская служба BBC», 20.11.2014
  30. Басурин: ДНР не будет рассматривать минский меморандум в нынешнем виде
  31. Захарченко: ДНР больше не будет пытаться говорить с Киевом о перемирии
  32. Захарченко пообещал продолжить наступление до границ Донецкой области
  33. Генсек ООН сравнил атаку на Мариуполь с нарушением международного права
  34. Донбасс остался без наблюдателей / «Красная звезда», 21.12.2017
  35. Турчинов: Созданы семь транспортных коридоров в зону АТО, остальные пути перекрыты
  36. В Киеве считают, что со дня подписания минских соглашений противник занял уже 500 км² территорий «Интерфакс-Россия», 21.01.2015
  37. Генсек ООН приветствует решение о прекращении огня на Украине
  38. Обама скептически отнёсся к протоколу о прекращении огня на Украине
  39. Песков: В Кремле приветствуют достигнутые в Минске договорённости
  40. Зюганов: Договорённости о прекращении огня достигнуты благодаря плану Путина