Jump to content

Միյամոտո Մուսաշի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Միյամոտո Մուսաշի
ճապ.՝ 宮本武蔵
Դիմանկար
Ծնվել է1584[1]
ԾննդավայրHarima Province, San'yōdō, Ճապոնիա
Մահացել էհունիսի 5, 1645(1645-06-05)
Մահվան վայրReigandō, Nishi-ku կամ Chiba Castle, Chūō-ku, Կումամոտո, Ճապոնիա
ԳերեզմանKita-ku
ՔաղաքացիությունՃապոնիա
Մայրենի լեզուճապոներեն
ԵրկերThe Book of Five Rings?
Մասնագիտությունգրող, նկարիչ, գեղագիր, Ռոնին, փիլիսոփա, strategist, ռազմական գործիչ, bushi, թրավոր և Սամուրայ
Ծնողներհայր՝ Shinmen Munisai?
ԵրեխաներMiyamoto Mikinosuke?, Miyamoto Kurotaro?, Միյամոտո Իորի, Takemura Yoemon? և Miyamoto Musashi's daughter?
 Miyamoto Musashi Վիքիպահեստում

Միյամոտո Մուսաշի (ճապ.՝ 宮本 武蔵), ծնված Շինմեն Տակեզո (ճապ.՝ 新免 武蔵, 1584 – Հունիսի 13 1645)[2], հայտնի որպես Միյամոտո Բեննոսուկե և Նիտեն Դորակու, ճապոնացի ռոնին, սուսերամարտիկ, ռազմավար, նկարիչ և գրող։ Հայտնի է մենամարտերում անպարտելի ռեկորդով՝ 62 հաղթանակ[3]։ Մուսաշին համարվում է Ճապոնիայի կենսեյ (սրի սուրբ)։ Նա Նիտեն Իչի-րյու ոճի հիմնադիրն է, և իր կյանքի վերջին տարիներին հրապարակել է Հինգ Օղակների Գիրքը (ճապ.՝ 五輪の書 Go Rin No Sho) և Դոկկոդո (獨行道, Միայնության Ուղի) գրքերը։

Երկու աշխատություններն էլ Մուսաշիի մահից յոթ օր առաջ տրվել են Մուսաշիի ամենակարևոր ուսանողին՝ Թերաո Մագոնոջոյին: «Հինգ օղակների գիրքը» հիմնականում նկարագրում է Նիտեն Իչի-րյուն։ «Միայնության ուղին» մի քանի կարճ նախադասություններով անդրադառնում է դրա հետևում թաքնված գաղափարներին, ինչպես նաև Մուսաշիի կյանքի փիլիսոփայությանը:

Մուսաշին եղել է Տոկուգավայի շոգունատի գեներալ Միզունո Կացունարիի մոտ ընկերը և նրա հետ միասին մասնակցել է Սեկիգահարայի ճակատամարտին, Օսակայի պաշարմանը և Շիմաբարայի ապստամբությանը՝ որպես Տոկուգավայի բանակի մի մաս։

Իր պատվին կառուցած Միյամոտո Մուսաշի Բուդոկան ուսումնական կենտրոնը գտնվում է Օկայամա պրեֆեկտուրայի Ուհարա-չո քաղաքում:

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մուսաշին «Հինգ օղակների գրքում » նշում է, որ ծնվել է Հարիմա նահանգում: Նիտեն Կին ( Մուսաշիի վաղ կենսագրությունը) հաստատում է այն, որ Մուսաշին ծնվել է 1584 թվականին։ Պատմաբան Կամիկո Թադաշին նշում է. «Մունիսայը Մուսաշիի հայրն էր։ Նա ապրում էր Միամոտո գյուղում, Յոշինո շրջանում: Մուսաշին, ամենայն հավանականությամբ, այստեղ է ծնվել»։

Մուսաշին «Հինգ օղակների գրքում» իր ամբողջական անունը նշում է Շինմեն Մուսաշի-նո-Կամի Ֆուջիվարա նո Հարունոբու (新免武蔵守藤原玄信): Իր հայրը՝ Շինմեն Մունիսայը (新免無二斎) մարտարվեստի վարպետ էր: Մունիսայըն Հիրատա Շոգենի (平田将監) որդին էր, ով Տակայամա ամրոցի տիրակալ Սինմեն Իգա նո Կամիի ընկերն էր։ Լորդ Շինմենը հավանում էր Հիրատային և այդ պատճառով նրան թույլ էր տալիս օգտագործել Շինմեն անունը: Մուսաշի նո Կամին Մուսաշի նահանգի դատական տիտղոսն էր: Ֆուջիվարան Մուսաշիի տոհմի անվանումն էր[4]։

Մուսաշիի մոտ մանկության տարիներին մաշկաբորբ է զարգացել, և դա բացասաբար է ազդել իր արտաքինի վրա[5]։ Մեկ այլ պատմություն պնդում է, որ նա չէր լողանում, քանի որ չի ցանկանում անզեն ժամանակ հարձակման ենթարկվել։

Ըստ «Հինգ օղակների գրքի»՝ Մուսաշիի առաջին մենամարտը տեղի է ունեցել, երբ նա դեռ 13 տարեկան էր՝ Արիմա Կիհեյ անունով սուսերամարտիկի դեմ, ով զբաղվում էր Կաշիմա Շինտո-րիու մարտարվեստով։ Մուսաշին հաղթեց մենամարտում։ Երկրորդ մենամարտը տեղի ունեցավ, երբ Մուսաշին 16 տարեկան էր, երբ նա հաղթեց ծագումով Տաջիմա նահանգից Թադաշիմա Ակիամային: Նրա երրորդ մենամարտը տեղի ունեցավ 21 տարեկանում, Կիոտոյում, որտեղ նա հաղթեց հայտնի սուսերամարտի դպրոցի մի քանի ուսանողների: 

Միյամոտո Մուսաշիի գերեզմանը Միմասակա նահանգի Ուհարա-չո քաղաքում[6]

Միյամոտո Մուսաշին մահացել է 1645 թվականին թոքերի քաղցկեղից[7]։

Անձնական կյանք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մուսաշիի կյանքի մասին գրություններում հազվադեպ է խոսվում կանանց հետ նրա հարաբերությունների մասին[8][9][10]։ Որոշ մեկնաբանություններ դա դիտարկվում է որպես համասեռամոլության նշան[11]։ Շատ առասպելներ պատմում են կանանց հետ Մուսաշիի սիրավեպերի մասին, որոնցից մի քանիսում նաև արտահայտում է այն կարծիքը, որ նա վերջում ընտրեց հրաժարվել ֆիզիկական և էմոցիոնալ հաճույքներից՝ իր աշխատանքի մեջ խորանալու համար[12]։

Դոբո Գոենում (1720թ.) պատմվում է կուրտիզանուհի Կումոյի հետ իր մտերմության մասին[13]։ Այն մանրամասնում է, որ Մուսաշին մի կուրտիզանուհուց դուստր է ունեցել: Հայտնի չէ, թե արդյոք այս կուրտիզանուհին և Կումոյը նույն անձնավորությունն են: Հաճախ խոսվում էր նաև օիրան Յոշինո Տայուի հետ կապի մասին[14]։

ԳեղագրությունՄուսաշիի կողմից

Կրոն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դեռ փոքր տարիքից Մուսաշին կրոնը տարանջատել է սուսերամարտից:«Հինգ օղակների գրքում» նա նկարագրում է մի փիլիսոփայություն, որով նա ապրել է իր ողջ կյանքի ընթացքում. «Կան բազմաթիվ ուղիներ. Կոնֆուցիոսություն, Բուդդիզմ, գեղագիտության ուղիներ, բրնձի աճեցում կամ պար; այս բաները չկան մարտիկի ուղում»։

Այն համոզմունքը, որ Մուսաշին չէր սիրում սինտո կրոնը, ճշգրիտ չէ, քանի որ նա քննադատում է սինտո-ռյու ոճը, այլ ոչ թե սինտոյական կրոնը: Մուսաշիի Դոկկոդոյում նրա դիրքորոշումը կրոնի նկատմամբ ավելի է պարզաբանվում. «Հարգե՛ք Բուդդային և աստվածներին՝ առանց նրանցից օգնություն խնդրելու»[15]։

Ճապոնական և համաշխարհային մշակույթում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հուշարձաններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Memorial Lyon-Japan Japan-France Heiho Niten Ichi Ryu (Gleizé).
    Լիոն – Ճապոնիա – Ֆրանսիա Հեյհո Նիտեն Իչի Ռյու հուշահամալիր։
  • Memorial Lyon-Japan Japan-France Heiho Niten Ichi Ryu (Jarnioux).
    Լիոն – Ճապոնիա – Ֆրանսիա Հեյհո Նիտեն Իչի Ռյու հուշահամալիր.

Տեսախաղեր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մուսաշին հայտնվում է Capcom-ի Onimusha Blade Warriors տեսախաղում որպես գաղտնի խաղային կերպար:

Մուսաշին հայտնվում է 1994 թվականին թողարկված Live A Live տեսախաղում և դրա 2022 թվականի տարբերակում։

2008 թվականի Ryū ga Gotoku Kenzan տեսախաղը հիմնված էր նրա կյանքի վրա:

2017 թվականի «Պատվի համար» տեսախաղում «Արամուշա» կերպարը ոգեշնչված է Մուսաշիից: Կերպարը ռոնին է, ով երկու սուր է կրում:

Պատկերասրահ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • "Miyamoto Musashi on the banks of the Isagawa in Kawachi Province meets a remarkable man who shows him a magnifying glass", from a series Thirty-six Famous Battles by Utagawa Kuniyoshi, 1847
    «Միյամոտո Մուսաշին Իսագավայի ափին Կավաչի նահանգում հանդիպում է մի նշանավոր մարդու, ով նրան խոշորացույց է ցույց տալիս», 1847 թ.
  • "The swordsman Miyamoto Musashi, armed with two wooden swords, sparring with the old master Tsukahara Bokuden, who defends himself using two wooden pot-lids" by Utagawa Kuniyoshi, c. 1845-46
    «Սուսերամարտիկ Միյամոտո Մուսաշին, զինված երկու փայտե սրերով, պարապում է Ցուկահարա Բոկուդենի հետ, ով պաշտպանվում է երկու փայտե կաթսայի կափարիչներով» 1845-46 թթ
  • A statue of Hosokawa Tadatoshi within Suizen-ji Jōju-en
    Հոսոկավա Տադատոշիի արձանը
  • Mon of Miyamoto Musashi born in Ōhara-chō province of Mimasaka
    Միամոտո Մուսաշիի Մոնը
  • Statue of Musashi & Kojiro Battle
    Մուսաշիի և Կոջիրոյի ճակատամարտի արձանը
  • Miyamoto Musashi kills a shark fish (Yamazame) in the mountains across the border of Echizen Province, by Utagawa Kuniyoshi
    Միյամոտո Մուսաշին սպանում է շնաձկանը (Յամազամե) Էչիզեն նահանգի սահմանին գտնվող լեռներում

Տես նաև

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ WorldCat(բազմ․) — 1971.
  2. ↑ Tokitsu, Kenji (1998). Miyamoto Musashi: 17th century Japanese saber master: man and work, myth and reality; Miyamoto Musashi: maître de sabre japonais du XVIIe siècle: l'homme et l'œuvre, mythe et réalité. Editions désiris. էջեր 19, 20. ISBN 978-2907653541. OCLC 41259596.,
  3. ↑ «Miyamoto Mushashi: Samurai Legend». Warfare History Network (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025-01-08-ին.
  4. ↑ Musashi, Miyamoto (2018). Complete Musashi: the Definitive Translations of the Complete Writings of Miyamoto Musashi – JapanÆs Greatest Samurai. Alexander Bennett. La Vergne: Tuttle Publishing. ISBN 978-1-4629-2027-3. OCLC 1076236783.
  5. ↑ Musashi, Miyamoto (2006). Rosemary Brant (ed.). The Book of Five Rings: the classic text of Samurai sword strategy. New York: Barnes & Noble. ISBN 978-0-7607-8457-0. Translated by Ashikaga Yoshiharu.
  6. ↑ «宮本武蔵 – Musashi». Miyamoto Musashi dojo. 2009. Վերցված է August 13, 2020-ին.
  7. ↑ Almo, Leif. «Musashi Miyamoto – the Legend». Kendo.com. Scandnet AB. Արխիվացված է օրիգինալից 26 December 2017-ին. Վերցված է 4 March 2017-ին.
  8. ↑ K. Groff, David (2016). The Five Rings: Miyamoto Musashi's Art of Strategy. Book Sales. էջեր 21. ISBN 978-0785834007.
  9. ↑ Thomas F., Cleary (2000). Classics of Strategy and Counsel: Thunder in the sky. Shambhala. էջ 269. ISBN 978-1570627286.
  10. ↑ William Scott, Wilson (2013). The Lone Samurai: The Life of Miyamoto Musashi. Shambhala Publications. էջ 78. ISBN 978-1590309872.
  11. ↑ Tokitsu, Kenji (2004). Miyamoto Musashi: His Life and Writings. Shambhala. էջեր 222. ISBN 978-1590300459.
  12. ↑ «Miyamoto Musashi». Nakasendoway.
  13. ↑ William Scott, Wilson (2013). The Lone Samurai: The Life of Miyamoto Musashi. Shambhala Publications. էջ 79. ISBN 978-1590309872.
  14. ↑ Downer, Lesley (2002). Women of the Pleasure Quarters: The Secret History of the Geisha. Broadway Books. ISBN 978-0767904902.
  15. ↑ «獨行道». Արխիվացված է օրիգինալից 18 December 2008-ին.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Միյամոտո Մուսաշի» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Միյամոտո_Մուսաշի&oldid=10254579» էջից