Միխայիլ Ֆրիդման

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Միխայիլ Ֆրիդման
ռուս.՝ Михаил Маратович Фридман
Դիմանկար
Ծնվել էապրիլի 21, 1964(1964-04-21)[1] (58 տարեկան)
ԾննդավայրԼվով, Ուկրաինական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
ՔաղաքացիությունFlag of Russia.svg Ռուսաստան և Flag of Israel.svg Իսրայել
ԿրթությունԳիտության և տեխնոլոգիայի ազգային համալսարան (1986)
Մասնագիտությունձեռնարկատեր, բանկիր, ճարտարագետ և ռուսաստանցի օլիգարխ
Անդամությունfirst Civic Chamber of the Russian Federation?
Commons-logo.svg Mikhail Maratovich Fridman Վիքիպահեստում

Միխայիլ Մարատովիչ Ֆրիդման (անգլ.՝ Михаи́л Мара́тович Фри́дман, ապրիլի 21, 1964(1964-04-21)[1], Լվով, Ուկրաինական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), ռուս ձեռնարկատեր, միլիարդատեր, խորհրդային մետաղագործական արտադրության ինժեներ։ «Alfa Group» կոնսորցիումի համասեփականատեր և դիտորդ խորհրդի նախագահ էր, «VimpelCom Ltd»-ի դիտորդ խորհրդի անդամ[2], Ռուսաստանի արդյունաբերողների և ձեռներեցների միության խորհրդի անդամ, Ռուսաստանի հրեական վեհաժողովի բյուրոյի նախագահության անդամ, Ռուսաստանի հանրային պալատի և արտաքին հարաբերությունների անդամ[3]։

Համարվում է Ռուսաստանի և Մեծ Բրիտանիայի ամենահարուստ գործարարներից մեկ։ 2020 թվականին «Ֆորբս» ամսագիրը Միխայիլ Ֆրիդմանին 13 միլիարդ դոլար կարողությամբ դասել է Ռուսաստանի ամենահարուստ ձեռնարկատերերի ցուցակի 8-րդ հորիզոնականում[4]։ 2019 թվականին «Թայմս» անգլիական օրաթերթը Ֆրիդմանին հայտարարել է ամենահարուստ լոնդոնցին՝ 15 միլիարդ դոլար կարողությամբ[5]։

Ըստ «Կոմերսանտ» թերթի վարկածի՝ 2020 թվականի արդյունքներով Ֆրիդմանն ընդգրկվել է արտասահմանյան լրատվամիջոցներում հիշատակումների գծով ռուսաստանցի գործարարների և թոփ-մենեջերների լավագույն տասնյակում[5]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է ինժեներների ընտանիքում։ Հայրը ԽՍՀՄ պետական մրցանակի դափնեկիր էր՝ օդագնացության ոլորտում։

1986 թվականին Ֆրիդմանը գերազանցությամբ ավարտել է Մոսկվայի պողպատի և համաձուլվածքների ինստիտուտը[6]։ Ըստ «Profile» ամսագրի՝ ուսանողական տարիներին՝ երրորդ կուրսում, Ֆրիդմանը կազմակերպել է ոչ պաշտոնական երիտասարդական ակումբ, որտեղ անցկացվել են դիսկոտեկներ[7]։ Լրատվամիջոցները հրապարակել են Ֆրիդմանի մրցակիցների հայտարարությունները, որ այդ ժամանակ նա շանտաժով է զբաղվել, չնայած Ֆրիդմանն ինքը հերքել է դա[8]։

1986-1988 թվականներին՝ ինստիտուտն ավարտելուց հետո, որպես մետալուրգիական ինժեներ աշխատել է «Էլեկտրոստալ» գործարանում։ Այդ ընթացքում նա սկսել է զբաղվել ձեռնարկատիրական գործունեությամբ։

1988 թվականին նա հիմնադրել է «Կուրյեր» կոոպերատիվը, որը մասնագիտացել էր պատուհանների լվացման մեջ։ Հետագայում ստեղծել և ղեկավարել է «Ալֆա-Ֆոտո» ընկերությունը, որը զբաղվել է լուսանկարչական նյութերի, համակարգիչների և պատճենահանման սարքավորումների վաճառքով[9]։

1989 թվականին հիմնադրել է «Ալֆա-Էկո» խորհրդաշվեյցարական համատեղ ձեռնարկությունը, որը զբաղվել է նավթի և մետաղագործական արտադրանքի արտահանմամբ։ Այդ ձեռնարկության հիման վրա հետագայում ստեղծվել է «Ալֆա գրուպ» ընկերությունը։ 1991 թվականին նա գլխավորել է «Ալֆա բանկի» տնօրենների խորհուրդը[10]։

1997 թվականին դարձել է Տյումենի նավթային ընկերության 40% բաժնեմասի համասեփականատեր։ 2003 թվականին Տյումենի նավթային ընկերության բաժնետերերը ընկերությունը միավորել են բրիտանական «BP»-ի հետ և ստեղծել «TNK-BP» ընկերությունը[10]։

Ֆրիդմանը «Ռուսական առաջին ալիք»-ի տնօրենների խորհրդի անդամ էր։

2013 թվականին Ֆրիդմանը գործընկերների հետ վաճառել է իր բաժնեմասի 25%-ը, ինչը նրան դարձրել է Ռուսաստանի և ԱՊՀ ամենահարուստ գործարարներից մեկ[11]։

2016 թվականի մայիսին նա հայտարարել է, որ մտադիր է իր ողջ կարողությունը ծախսել՝ բարեգործություններ անելով։ Ֆրիդմանը մտադիր չէ իր երեխաներին ներգրավել «Alfa Group»-ի կառավարման մեջ, հույս ունենալով, որ նրանք իրենց կարիերայի միջոցով ինքնուրույն կհասնեն հաջողությունների։ Ըստ «Բլումբերգ» լրատվական ընկերության՝ Միխայիլ Ֆրիդմանի 19-ամյա որդին՝ Ալեքսանդրը, բնակարան է վարձակալել Մոսկվայի ծայրամասում և մետրոյով աշխատանքի գնացել[12]։

2016 թվականի ամռանը «ZED» կորպորացիայի ղեկավար, կ իսպանացի ձեռնարկատեր Խավիեր Պերես Դոլսետը, որը մասնագիտացել է բջջային հավելվածների մշակման գործում, դիմել է իսպանական դատարան և պահանջել՝ քրեական գործ հարուցել ռուս գործընկերների նկատմամբ, որոնք կապված են «VimpelCom Ltd» ընկերության հետ։ Ըստ Պերես Դոլսետի՝ նրանք յուրացրել են համատեղ ընկերության կապիտալը և սնանկացրել նրա գլխամասային ձեռնարկությունը։ Ինչպես պնդել է Ֆրիդմանի փաստաբանը՝ հետաքննության արդյունքում պարզվել է, որ Դոլսետն ինքն է ապօրինաբար ընկերությունից գումար հանել օֆշոր։ «El Confidencial» թերթը մի շարք հոդվածներ է հրատարակել «ZED» կորպորացիայի սնանկանալու պատմությանան մասին, որում Միխայիլ Ֆրիդմանը մեղադրվել է իսպանացի գործընկերոջը սնանկացնելու և ընկերությանն ապօրինի տիրանալուն մասին[13][14][15]։

2016 թվականին Միխայիլ Ֆրիդմանը, Հերման Խանը և Պյոտր Ավենը Լոնդոնի դատարանում շահել են մի գործ՝ Դոնալդ Թրամփի դոսյեի հրապարակման կապակցությամբ[16][17][18]։ Դրանում ասվում է, որ «Ալֆա բանկ»-ի բաժնետերերը ոչ պաշտոնապես կերպով խորհուրդ են տվել Վլադիմիր Պուտինին։ Ինչպես հետևում է թիվ QB-2018-006349 գործից՝ 2020 թվականի օգոստոսի 7-ի համար դատավորը հանձնարարել է շտկել զեկույցի բովանդակությունը, ինչպես նաև Ֆրիդմանին և Ավենին վճարել է 18.000 ֆունտ ստեռլինգ փոխհատուցում[19][20]։

2018 թվականի հունվարին Միխայիլ Ֆրիդմանը ներառվել Է ԱՄՆ ֆինանսների նախարարության «Կրեմլյան ցուցակ»-ում[21]։

Միխայիլ Ֆրիդմանն ունի Իսրայելի և Ռուսաստանի քաղաքացիություն[22][23]։

Հասարակական գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Միխայիլ Ֆրիդմանը (ձախից երկրորդ) և Հերման Խանը (կենտրոնում) Բաբի Յառ բնավայրի Հոլոքոստին նվիրված հուշահամալիրի բացման արարողության ժամանակ[24].

1996 թվականի հունվարին հիմնադրել է Ռուսաստանի հրեական կոնգրեսը և դարձել դրա փոխնախագահն ու մշակույթի հանձնաժողովի ղեկավարը[25]։ Նշանակալի աջակցություն է ցուցաբերել Ռուսաստանում և Եվրոպայում հրեական կազմակերպություններին, մեծ ներդրում ունի եվրոպահրեական հիմնադրամի, ոչ կառավարական կազմակերպության գործունեության մեջ, որը նպաստում է եվրոպահրեականության զարգացմանը և Եվրոպայում հանդուրժողականության և փոխադարձ հարգանքի գաղափարների առաջխաղացմանը։

1995-1998 թվականներին Ռուսաստանի հանրային հեռուստատեսության տնօրենների խորհրդի անդամ էր։

Աջակցել է «Կյանքի ուղի» բարեգործական հիմնադրամին, որն օգնություն է ցուցաբերում ծանր հիվանդ երեխաներին։

2007 թվականին Հերման Խանի, Սթեն Պոլովեցի, Ալեքսանդր Նաստերի և Փիթեր Ավենի հետ հիմնադրել է «Genesis Philanthropy Group» բարեգործական ընկերությունը, որի նպատակն է զարգացնել և ամրապնդել կապերը ամբողջ աշխարհի ռուսախոս հրեաների միջև[26][27]։

2016 թվականի սեպտեմբերին Հերման Խանի հետ աջակցել է Բաբի Յառ բնավայրի Հոլոքոստին նվիրված հուշահամալիրի ստեղծման նախաձեռնությանը[24]։

2011 թվականին հիմնադրել է «Alfa Jazz Fest» ամենամյա միջազգային ջազ փառատոնը, որը ֆինանսավորվում է «Alfa Bank»-ի կողմից, իր հայրենի Լվով քաղաքում։ 2014 թվականին նա սկսել է էլեկտրոնային երաժշտության փառատոն, որն անցկացվել է Նիժնի Նովգորոդ քաղաքի մոտակայքում՝ Վոլգա գետի ափին[28]։

Կարողություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2007 թվականին Ֆրիդմանի կարողությունը գնահատվել է 13,5 միլիարդ դոլար (2007 թվականի սկզբին ռուս գործարարների շրջանում կարողության չափով 6-րդ տեղը)[29]։

2012 թվականին նա աշխարհի միլիարդատերերի ցուցակում զբաղեցրել է 57-րդ տեղը՝ 13,4 միլիարդ դոլար կարողությամբ[30]։

2015 թվականին «Ֆորբս» ամսագրի ամերիկյան տարբերակը Ֆրիդմանի կարողությունը գնահատել 14,6 միլիարդ դոլար (աշխարհում 68-րդը)<[31]։

Նույն թվականին «Ֆորբս» ամսագրի ռուսական տարբերակը կազմել է Ռուսաստանի 200 ամենահարուստ գործարարների ցուցակ, որտեղ Ֆրիդմանը զբաղեցրել է 2-րդ տեղը[32]։

2016 թվականին «Ֆորբս» ամսագրի ամենահարուստ ռուս գործարարների վարկանիշում զբաղեցրել է 2-րդ տեղը։

2012 և 2017 թվականներին նույն ամսագրի կողմից նա ընտրվել է «Ռուսաստանի տարվա գործարար»[33][34]։

«Ֆորբս» ամսագրի ռուսական տարբերակը Ռուսաստանի ամենահարուստ գործարարների վարկանիշում Միխայիլ Ֆրիդմանին 15,5 միլիարդ դոլար կարողությամբ դասել է 11-րդ տեղը[35]։

Ցուցանիշ 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021
Կարողություն ($ միլիարդ) 10,4 12,6 20,8 6,3 12,7 15,1 13,4 16,5 17,6 14,6 13,3 14,4 15,1 15,0 13,0 15,5[35]
Տեղ (աշխարհում) 45 20 71 42 43 57 41 47 68 63 75 93 79 128[36]
Տեղ (Ռուսաստանում) 6 6 7 4 3 7 6 2 2 2 2 7 8 7 8 11[35]

Անձնական կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամուսնալուծվել է[37]։ Ունի 3 դուստր և 1 որդի։ Նախկին կինը՝ Օլգա Ֆրիդմանը, Իրկուտսկից է, սովորել է Մոսկվայի պողպատի և համաձուլվածքների ինստիտուտում՝ Ֆրիդմանի կուրսում, 2000 թվականին ավարտել է Փարիզի դիզայնի դասընթացները։

2000 թվականի առաջին կեսին Ֆրիդմանի ծնողները մշտապես տեղափոխվել են Քյոլն։

Պարգևներ և մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Ռուսաստանի Դաշնության նախագահի շնորհակալագիր՝ 1996 թվականին Ռուսաստանի Դաշնության նախագահի նախընտրական արշավը ակտիվ կազմակերպելու և իրականացնելու համար[38]
  • 5-րդ ազգային մրցանակաբախշության (2010) հաղթող՝ «Տարվա տնօրեն» անվանակարգում[39]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 Munzinger Personen (գերմ.)
  2. ↑ Состав Бюро Правления Российского Союза Промышленников и Предпринимателей
  3. ↑ «Mikhail Fridman | MT Profile | The Moscow Times»։ web.archive.org։ 2016-05-30։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-05-30-ին։ Վերցված է 2021-07-16 
  4. ↑ Mikhail Fridman profile on forbes
  5. ↑ 5,0 5,1 Лига выдающихся бизнесменов-2021 // Коммерсантъ.
  6. ↑ «Выпускник МИСиС стал «Бизнесменом года» по версии журнала Forbes»։ misis.ru (ռուսերեն)։ Վերցված է 2020-12-06 
  7. ↑ «Михаил Фридман: «К окончанию вуза у меня были хорошие связи в Москве»»։ Forbes.ru (ռուսերեն)։ Վերցված է 2020-12-06 
  8. ↑ «Бизнесмен года 2006: Михаил Фридман»։ GQ Россия (ru-RU)։ Վերցված է 2020-12-06 
  9. ↑ Ю.Апель. Алексей Кузьмичев и сырьевая «Альфа»
  10. ↑ 10,0 10,1 «Топ-10 богачей мира, имеющих бизнес в Беларуси»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2009-04-19-ին։ Վերցված է 2009-04-17 
  11. ↑ «Фридман Михаил Маратович»։ Forbes.ru (en-US)։ 2011-04-15։ Վերցված է 2020-12-06 
  12. ↑ «Son of Russian Billionaire Is Renting a $500-a-Month Apartment»։ Bloomberg.com։ 2020-01-29։ Վերցված է 2020-12-06 
  13. ↑ «Quién es Fridman, el magnate 'ruso' con socios españoles investigado por el FBI» (իսպաներեն)։ El Confidencial։ 2017-06-29։ Վերցված է 2019-10-06 
  14. ↑ «La Policía detiene a la mano derecha del millonario ruso vinculado a Putin y Trump» (իսպաներեն)։ El Confidencial։ 2017-06-29։ Վերցված է 2019-10-06 
  15. ↑ «ING está siendo investigado por un caso de blanqueo relacionado con Fridman» (իսպաներեն)։ El Confidencial։ 2017-03-22։ Վերցված է 2019-10-06 
  16. ↑ Porter Tom (27 May 2017)։ «Russian Bankers Sue BuzzFeed Over Publication of Unverified Trump Dossier»։ Newsweek։ Վերցված է 28 May 2017 
  17. ↑ Gerstein Josh (26 May 2017)։ «Russian bank owners sue BuzzFeed over Trump dossier publication»։ Politico։ Վերցված է 28 May 2017 
  18. ↑ «Mikhail Fridman, Petr Aven, and German Khan v. Buzzfeed, Inc. - Summons and Complaint» (PDF)։ 26 May 2018։ Վերցված է 20 August 2018 – via Politico 
  19. ↑ Smith Geoffrey (11 January 2017)։ «Here's Why Russian Intelligence Bombshell on Donald Trump Might Be Believable»։ Fortune։ Վերցված է 5 April 2018 
  20. ↑ Sommer Allison Kaplan (11 January 2017)։ «Controversial Dossier on Trump Alleges That Russia Targets Jewish-American Businessmen»։ Haaretz։ Վերցված է 5 April 2018 
  21. ↑ «Пять неожиданных лиц в "кремлевском досье"»։ BBC Русская служба (անգլերեն)։ 2018։ Վերցված է 2018-02-07 
  22. ↑ «Альфа-банк назвал провокацией билборды с Гиви и Моторолой в Киеве»։ РБК։ Վերցված է 2018-05-31 
  23. ↑ Альфа-Банк (2018-04-27)։ «Список лиц под контролем либо значительным влиянием которых находится кредитная организация Альфа-Банк» 
  24. ↑ 24,0 24,1 «Babyn Yar»։ babynyar.org։ Վերցված է 2020-12-06 
  25. ↑ Структура Российского еврейского конгресса Archived 2017-02-24 at the Wayback Machine..
  26. ↑ «Ceremony Marking the Cooperation between Yad Vashem and the Genesis Philanthrophy Group | www.yadvashem.org»։ 12-june-2009.html (անգլերեն)։ Վերցված է 2020-12-06 (չաշխատող հղում)
  27. ↑ Herszenhorn David M. (2012-06-26)։ «Russians Join Israel to Start Jewish Prize of $1 Million (Published 2012)»։ The New York Times։ 0362-4331։ Վերցված է 2020-12-06 
  28. ↑ «Alfa-Bank to continue organizing Alfa Jazz Fest in Lviv»։ Interfax-Ukraine (անգլերեն)։ Վերցված է 2020-12-06 
  29. ↑ Михаил Фридман : Член совета директоров LetterOne Holdings, председатель наблюдательного совета «Альфа-Групп» // Forbes. — Дата обращения: 06.02.2021.
  30. ↑ Российские миллиардеры в мировом рейтинге Forbes — 2012 // Forbes, 7 марта 2012.
  31. ↑ «Mikhail Fridman» (անգլերեն)։ Forbes — США։ 2015-11-28։ Վերցված է 2015-11-28 
  32. ↑ «Михаил Фридман»։ Forbes — Россия։ 2015։ Վերցված է 2015-11-28 
  33. ↑ «Бизнесмен года: по каким правилам Михаил Фридман строит бизнес | Миллиардеры»։ Forbes.ru (en-US)։ 2013-01-14։ Վերցված է 2021-02-23 
  34. ↑ «Новая территория. Михаил Фридман — бизнесмен года по версии Forbes»։ Forbes.ru (ռուսերեն)։ Վերցված է 2021-02-23 
  35. ↑ 35,0 35,1 35,2 «200 богатейших российских бизнесменов. Рейтинг Forbes»։ Forbes Россия։ 2021-04-22։ Վերցված է 2021-06-30 
  36. ↑ «Mikhail Fridman. REAL TIME NET WORTH»։ Forbes։ Վերցված է 2021-06-30 
  37. ↑ Справка Михаил Фридман Archived 2021-07-18 at the Wayback Machine. в рейтинге Forbes за 2010 год.
  38. ↑ Распоряжение Президента Российской Федерации от 25 июля 1996 года № 396-рп «О поощрении активных участников организации и проведения выборной кампании президента Российской Федерации в 1996 году»
  39. ↑ Объявлены имена победителей Национальной премии «Директор года» 2010 Archived 2015-07-31 at the Wayback Machine. // 01.12.2010

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիիքպահեստ
 ⛭ 
  Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Չափորոշչային վերահսկողություն
ISNI: 0000 0000 6702 6388 · LCCN: n99008560 · VIAF: 65797122 · WorldCat VIAF: 65797122
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Միխայիլ_Ֆրիդման&oldid=8632109» էջից