Միացյալ Բելգիական Նահանգներ

Միացյալ Բելգիական Նահանգներ, (հոլ.՝ Verenigde Nederlandse Staten or Verenigde Belgische Staten, ֆր.՝ États-Belgiques-Unis, լատին․՝ Foederati belgii), որը նաև հայտնի է որպես Բելգիայի Միացյալ Նահանգներ, Հարավային Հոլանդիայում (ժամանակակից Բելգիա), կոնֆեդերացիոն հանրապետություն է, որը հիմնադրվել է Բրաբանտի հեղափոխությունից հետո։ Այն գոյություն է ունեցել 1790 թվականի հունվարից մինչև դեկտեմբեր որպես [[Հաբսբուրգներ]ի] կայսր Յոզեֆ II-ի դեմ անհաջող ապստամբության մաս։

Նախապատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լուսավորության ազդեցությամբ կայսր Յոզեֆ II-ը, որը 1780 թվականին Մարիա Թերեզայի մահից հետո դարձավ Հաբսբուրգյան շրջանի միապետը, Ավստրիական Նիդեռլանդներում մի շարք լայնածավալ բարեփոխումներ անցկացրեց, որոնք ուղղված էին քաղաքական, դատական և վարչական համակարգերի արմատական արդիականացմանը և կենտրոնացմանը։

Հատկանշական է, որ լավ մտադրություն ունեցող, բայց ինքնիշխան կայսրը կտրուկ կերպով պարտադրեց իր բարեփոխումները, առանց նույնիսկ բնակչության հետ ձևական խորհրդակցելու, որը, փաստորեն, ընդգրկում է ազդեցիկ քաղաքային մտավորականությունը և իշխող դասակարգի այլ հատվածներ, որոնք խիստ ընկալունակ էին նման նորարարություններին։ 1781 թվականի Կայսեր Հանդուրժողականության հրամանագիրը կրոնական ազատություն հաստատեց։ 1784 թվականի մեկ այլ հրամանագրով հանվեց քաղաքացիական գրանցամատյանի համար կաթոլիկ հոգևորականության պատասխանատվությունը և մտցվեց քաղաքացիական ամուսնությունը։ Անօգուտ հիմնարկների մասին հրամանագրով (1780 թվական) անօգուտ համարվող կրոնական հայեցողական աստիճանները չեղյալ համարվեցին, եպիսկոպոսական սեմինարիաները վերացվեցինև փոխարինվեցին Լյովենի և Լյուքսեմբուրգի գլխավոր սեմինարիաներով։ Ֆեոդալական և առևտրային կորպորացիայի կանոնակարգերը և իրավասությունները փոփոխվեցին կամ վերացվեցին, իսկ բնակչության բոլոր հատվածների անխախտելիության պատճառով իշխանությունները վերացրին Ֆլանդրիայի, Բրաբանտի, Էնոի, Նամուրի և Լյուքսեմբուրգի հինավուրց գավառները, դրանք փոխարինելով 64 մարզերի բաժանված 9 շրջանով (գերմ.՝ Kreis): Գոյություն ունեցող պարտադրված իրավական վիճակները, ներառյալ կոռը, վերացվեցին^[1]։ Ինչպես Հունգարիայի թագավորությունում, Յոզեֆ II-ը փորձում էր գերմաներենը ներկայացնել որպես վարչարարության լեզու՝ արդյունավետության նպատակով։

Քաղաքականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Միացյալ Բելգիական Նահանգները ութ նահանգների կոնֆեդերացիոն հանրապետություն էին, որոնք ունեին իրենց սեփական կառավարությունները, որոնք ինքնիշխան, անկախ էին, և ղեկավարվում էին անմիջականորեն կոնֆեդերալ կառավարության անկախ կոնգրեսի կողմից (ֆր.՝ Congrès souverain, հոլ.՝ Soevereine Congres): Անկախ Կոնգրեսի նստավայրը Բրյուսելում էր և բաղկացած էր ութ նահանգներից յուրաքանչյուրի ներկայացուցիչներից։ Հանրապետության նահանգները բաժանվել էին 11 փոքր առանձին տարածաշրջանների, յուրաքանչյուրն իր սեփական տարածաշրջանային ինքնությամբ^[2].

Բրաբանտի հեղափոխություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1789 թվականին եկեղեցին՝ ոգեշնչված բնակչության ապստամբությամբ, հանդես եկավ կայսրության կենտրոնացման և հակակղերական քաղաքականության նկատմամբ հակազդեցությամբ։ Երկու խմբակցություններ ի հայտ եկան. բարեփոխումներին հակառակ պահպանողականները և Ժան Ֆրանս Վոնկի անունով վոնկիստները, որոնք սկզբում սատարեցին բարեփոխումներին, բայց հետո միացան ընդդիմությանը, տուրք տալով անտակտ շարժմանը, որում բարեփոխումները տեղ չունեին։

Ապստամբության ճնշում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1790 թվականի փետրվարի 27-ին Յոզեֆ II-ը մահացավ, և նրա եղբայր Լեոպոլդ II-ը հաջորդեց նրան որպես կայսր։ Լեոպոլդ II-ն արագ տեղափոխվեց Ավստրիական Նիդերլանդներ։ 1790 թվականի հոկտեմբերի 24-ին կայսերական զորքերը գրավեցին Նամյուր քաղաքը, ստիպելով Նամյուրի նահանգին ճանաչել կայսրի իշխանությունը։ Երկու օր անց հետևեց Արևմտյան Ֆլանդրիայի նահանգի խնդրագիրը, իսկ դեկտեմբերին ամբողջ տարածքը կրկին կայսեր ձեռքերում էր։

Ավստրիայի վերականգնումը և գերիշխանությունը կարճատև էր, այնուամենայնիվ, որպես տարածաշրջան 1794 թվականին ֆրանսիական հեղափոխական պատերազմների ժամանակ ասպատակվեց Ֆրանսիական բանակների կողմից, իսկ 1795 թվականին կցվեց Ֆրանսիային։

Ժառանգություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չնայած կարճատև գոյությանը, Միացյալ Բելգիական Նահանգները տևական հետևանքներ ունեցան։ Այն Հարավային Նիդերլանդներին տվեց անկախության առաջին ճաշակումը և նոր քաղաքական գաղափար առաջ բերեց՝ Բելգիայի պետություն։ 1830 թվականին Հյուսիսային Նիդերլանդների բնակիչները Բելգիայի հեղափոխության ընթացքում հաջողությամբ ապստամբեցին Նիդերլանդների դեմ՝ ստեղծելով Բելգիայի ժամանակակից պետությունը։