Մերձավոր Արևելքի հայ ավետարանական եկեղեցիների միություն
Մերձավոր Արևելքի հայ ավետարանական եկեղեցիների միություն[1], հայ ավետարանական եկեղեցու ինքնավար մարմին է, որը բաղկացած է 25 հայկական եկեղեցական խորհուրդներից՝ Լիբանանում, Սիրիայում, Թուրքիայում, Հունաստանում, Եգիպտոսում, Իրանում, Իրաքում և Ավստրալիայում:
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծագում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը].JPG)
Սկսած 19-րդ դարի երկրորդ տասնամյակից, որպես Հայ Եկեղեցու բարեփոխումների շարժում՝ հայ ավետարանական եկեղեցին 1846 թվականին Ստամբուլում վերածվեց անկախ համայնքի։ Այն հետագա տասնամյակներում գրանցեց 60,000 անդամ ամբողջ Օսմանյան կայսրությունում։ Առաջին համաշխարհային պատերազմից հետո, երբ հայ բնակչությունը ենթարկվեց ցեղասպանության, իսկ կենդանի մնացած անձինք տեղահանվեցին պատմական հայրենիքից, Միությունը վերակազմավորվեց Սիրիայում և Լիբանանում: Միությունը կազմված է ինքնավար ժողովներից։ Նրա կազմակերպչական օրինաչափությունը մի տեսակ ձևափոխված ժողովականություն է: Միութեան տարեկան համագումարը բարձրագոյն մարմինն է, նախագահութեամբ վերապատուելի Մկրտիչ Կարագյոզյանի։ Համագումարում ընտրված 12 անդամներից բաղկացած կենտրոնական կոմիտեն հանդես է գալիս որպես անդամ եկեղեցիների և եկեղեցական հարակից հաստատությունների գործունեությունը վերահսկող և համակարգող վարչական մարմին:
Հայ Ավետարանական եկեղեցին իր ստեղծման օրվանից շեշտել է կրթության կարևորությունը։ Այժմ այն գործում է ավելի քան 20 դպրոց, որոնցից չորսը ավագ դպրոցներ են, ինչպես նաև սփյուռքի միակ բարձրագույն ուսումնական հաստատություն Հայկազյան համալսարանը, Միջազգային քոլեջների և համալսարանների ասոցիացիայի անդամ-Եվրոպան՝ 650 ուսանողով: Գործում է չորս համաժողով՝ Սիրիայում, Լիբանանում, Իրանում և Թուրքիայում: Արաբալեզու Ավետարանական եկեղեցիների հետ միասին Միությունը ունի և գործող միջնակարգ դպրոց Հալեպում և Մերձավոր Արևելքի աստվածաբանական դպրոցը Բեյրութում (վերջինս աջակցվում է նաև արտասահմանյան միսիոներական գործակալությունների կողմից): Հայ Առաքելական և Հայ Կաթողիկե կաթողիկոսությունների հետ հովանավորում է Հալեպի և Բեյրութի ծերանոցները և Ազունիեի առողջարանը:
Այն զարգացրել է էկումենիկ կապեր մի քանի եկեղեցիների հետ և եղբայրական հարաբերություններ Հյուսիսային Ամերիկայի հայ ավետարանական եկեղեցիների միության, Ֆրանսիայի հայ ավետարանական եկեղեցիների միության և Հայաստանի Հայ Ավետարանական միության հետ։ Չնայած արտագաղթի և հալածանքների լուրջ խնդիրներին, Միությունը շարունակում է գործել իր տարածքներում իր առաքելության աճող գիտակցությամբ: Եկեղեցին բարեփոխված եկեղեցիների համաշխարհային միության անդամ է[2]:
Հիմնադրում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Լիբանանում գործող Մերձավոր Արևելքի Հայ Ավետարանական Միությունը, որը հիմնադրվել է 1924 թվականին, ամենահիններից է Հայ Ավետարանական Եկեղեցին կազմող հինգ Միություններից: Այն երկու տասնյակից ավելի եկեղեցիների և ժողովների միություն է Մերձավոր Արևելքի յոթ երկրներում և մեկ եկեղեցի Ավստրալիայում, քանի որ Սիդնեյի եկեղեցու ծագումը գալիս է Լիբանանից և Սիրիայում: Միության անդամ յուրաքանչյուր եկեղեցի անկախ է իր ներքին գործերում: Ի տարբերություն աշխարհի այլ մասերում ապրողների, Լիբանանի Հայ Ավետարանականները, որպես Լիբանանի Ավետարանական Դավանանքի մաս, հանդիսանում են երկրի աղանդավորական քաղաքական համակարգի պաշտոնապես ճանաչված համայնքներից մեկը: «Միաբանությունը լայն համագործակցություն ունի հայ ավետարանական համայնքի հետ և շատ ավելի մոտ է հայկական միջավայրին,- ասում է Մերձավոր Արևելքի միության նախագահ վերապատվելի Մեգերդիչ Կարագեոզյանը,- բայց իրավական և ֆորմալ առումով մենք Լիբանանի Ավետարանական Միաբանության մաս ենք կազմում»:
Դավանանքով երաշխավորված է մեկ տեղ Լիբանանի խորհրդարանում: 1972-2000-ական թվականներին «բողոքական պատգամավորը» հայ է եղել։ Նախկինում պատգամավորներ են եղել Անդրանիկ Մանուկյանը, Նուրջան Դեմիրճյանը և Աբրահամ Դեդեյանը. ներկայումս Էդգարդ Տրաբուլսին ներկայացնում է Լիբանանի բոլոր Ավետարանականների շահերը[3]։
«Լիբանանի հայերի մոտ հինգ տոկոսը ավետարանականներ են»,- ասում է վերապատվելի Կարագյոզյանը: «Ներկայումս դա հավանաբար մոտ 5-6 հազար անդամ է»: Վերջին երկու տասնամյակների ընթացքում հազարավոր մարդիկ լքել են Լիբանանը՝ սպառելով եկեղեցու մարդկային և ֆինանսական ռեսուրսները: Հատկապես Լիբանանի քաղաքացիական պատերազմի ժամանակ «մեր միաբանության 50 տոկոսը գաղթեց», ասում է վերապատվելի Կարագեոզյանը:
Միությունը փակեց երկու դպրոց Զահլեում և Տրիպոլիում աշակերտների պակասի և ֆինանսական ծանր պայմանների պատճառով, և երկու այլ դպրոցներ Բեյրութում՝ ներառյալ Հայ Ավետարանական Կերթմենական Վարժարանը (2015)[4][5]։ Սակայն համայնքը շարունակում է կրթել շուրջ 1,350 աշակերտի (17/18 ուսումնական տարվա դրությամբ) Լիբանանի չորս միջնակարգ և մեկ ավագ դպրոցում՝ նվիրատվության միջոցների օգնությամբ[6]: Մինչ պատերազմի սկիզբը Ավետարանական դպրոցներն իրենց դպրոցներում ունեին ավելի քան 5000 աշակերտ։ «Բնակչության տնտեսական բարեկեցությունը խաթարվել է պատերազմի և արտագաղթի պատճառով». Նա բացատրում է, որ համայնքն ակնկալում է, որ միությունը կտրամադրի կրթաթոշակներ և հոգա իրենց դպրոց հաճախող յուրաքանչյուր աշակերտի ծախսերը: «Նախկինում $100 կրթաթոշակը շատ բան էր նշանակում, բայց այսօրy բարձր դասարանի ուսանողն արժե մոտ $2000»,- բացատրում է նա:
Բայց Հայ Ավետարանական եկեղեցու հպարտությունը Հայկազյան համալսարանն է՝ Սփյուռքի միակ բարձրագույն ուսումնական հաստատությունը[7]։
Եկեղեցիներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
.jpg)
Հայ Ավետարանական միավորող եկեղեցի (Սիդնեյ)
Հայ Ավետարանական ընկերակցություն (Նիկոսիա)
Հայ ավետարանական եկեղեցի (Ալեքսանդրիա)
Հայ ավետարանական եկեղեցի (Կոկկինիա)- Հայ ավետարանական եկեղեցի (Դերգուտ)
Սուրբ Հովհաննես եկեղեցի (Թեհրան)- Հոգեշունչ եկեղեցի (Թեհրան)
- սուրբ Շնորհալի եկեղեցի (Թեհրան)
Հայ ավետարանական եկեղեցի (Բաղդադ)
Հայ ավետարանական եկեղեցի (Անջար)- Հայ ավետարանական եկեղեցի (Աշրաֆիե)
- Հայ ավետարանական առաջին եկեղեցի
- Էմմանուել եկեղեցի (Ամանոս)
- Հայ ավետարանական եկեղեցի (Նոր Մարաշ)
- Ջդեիդեի սիրիական ավետարանական եկեղեցի
Նահատակաց եկեղեցի (Հալեպ)[8]- Բեթել եկեղեցի (Հալեպ)[9]
- Էմմանուել եկեղեցի (Հալեպ)[10]
- Քրիստոսի եկեղեցի (Հալեպ)
- Հալեպի Սիրիական Ավետարանական եկեղեցի
- Հայ ավետարանական եկեղեցի (Դամասկոս)
- Հայ ավետարանական եկեղեցի (Հոմս)
- Սուրբ Երրորդություն եկեղեցի (Քեսաբ)
- Հայ ավետարանական եկեղեցի (Էքիզոլուկ)
- Հայ ավետարանական եկեղեցի (Քորքանե)
- Հայ ավետարանական եկեղեցի (Կարադուրան)
Գումգափուի Հայ ավետարանական եկեղեցի (Ստամբուլ)- Բեյօղլուի Հայ ավետարանական եկեղեցի (Ստամբուլ)
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Հայաստանի Հանրապետության կառավարություն (2007 թվականի նոյեմբերի 23-ի N 1390-Ն որոշում). «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիություն ստանալու, ինչպես նաև Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիությունը դադարեցնելու համար անհրաժեշտ փաստաթղթերի ցանկը և դրանք ներկայացնելու կարգը սահմանելու մասին (N 4 հավելված՝ Եկեղեցական այն կառույցների ցանկ, որոնց կողմից տրված մկրտության մասին փաստաթուղթը (հաստատված օտարերկրյա պետություններում Հայաստանի Հանրապետության դիվանագիտական ներկայացուցչության կամ հյուպատոսական հիմնարկի կողմից, մկրտվածի կամ նրա ծնողի ազգությամբ հայ լինելու մասին նշումով) համարվում է ազգությամբ հայ լինելը հաստատող փաստաթուղթ)». arlis.am.
- ↑ «Member churches | Bringing together 80 million Reformed Christians worldwide». Արխիվացված է օրիգինալից August 8, 2012-ին. Վերցված է August 18, 2013-ին.
- ↑ «Lebanese Elections 2018». Արխիվացված է օրիգինալից 2018-05-08-ին.
- ↑ https://www.facebook.com/agertmenian1/posts/10153315754860033
- ↑ https://www.facebook.com/agertmenian1?ref=br_rs
- ↑ «Middle East | Armenian Missionary Association of America». 20 February 2016.
- ↑ «The Armenian Evangelical Union of the Near East».
- ↑ https://www.facebook.com/nahadagats.Church
- ↑ «Bethel Church -». Արխիվացված է օրիգինալից 2010-05-02-ին.
- ↑ https://www.facebook.com/emmanuel.church.official/